Trồng cây xanh, đặc biệt là hoa, là một sở thích tuyệt vời mang lại không gian sống tươi mới và thư thái. Thay vì mua những chiếc chậu sẵn có, bạn hoàn toàn có thể tự tay sáng tạo ra những chiếc chậu độc đáo, thể hiện cá tính riêng và góp phần bảo vệ môi trường. Bài viết này sẽ giới thiệu các cách làm chậu hoa để trồng cây ngay tại nhà chỉ với những vật liệu quen thuộc, giúp bạn tiết kiệm chi phí và tận hưởng niềm vui từ quá trình tự làm.
Tại sao nên tự làm chậu hoa trồng cây?
Việc tự tay làm chậu hoa mang lại nhiều lợi ích thiết thực, không chỉ về mặt kinh tế mà còn về sự sáng tạo và ý nghĩa. Thứ nhất, đây là giải pháp tiết kiệm chi phí đáng kể. Thay vì bỏ tiền mua những chiếc chậu có sẵn tại cửa hàng, bạn có thể tận dụng các vật liệu tái chế hoặc những món đồ cũ không còn sử dụng trong nhà. Điều này vừa giúp giảm thiểu rác thải, vừa tạo ra những sản phẩm độc đáo “có một không hai”.
Thứ hai, tự làm chậu hoa là cơ hội để bạn thỏa sức sáng tạo. Bạn có thể biến tấu từ hình dáng, kích thước đến màu sắc và phong cách trang trí, tạo ra những chiếc chậu hoàn toàn phù hợp với không gian sống và loại cây bạn muốn trồng. Quá trình này cũng là một hoạt động thư giãn hiệu quả, giúp giải tỏa căng thẳng và mang lại cảm giác hài lòng khi hoàn thành.
Cuối cùng, những chiếc chậu tự làm thường bền bỉ và phù hợp hơn với nhu cầu cụ thể của cây trồng nếu bạn biết cách xử lý vật liệu đúng kỹ thuật. Chẳng hạn, bạn có thể dễ dàng tạo lỗ thoát nước với kích thước và số lượng mong muốn, hoặc tùy chỉnh độ sâu của chậu cho phù hợp với bộ rễ của cây. Hơn nữa, việc sử dụng vật liệu tái chế còn là một hành động ý nghĩa, góp phần nhỏ vào việc bảo vệ môi trường sống của chúng ta.
Những lưu ý chung khi làm chậu hoa DIY
Trước khi bắt tay vào thực hiện các cách làm chậu hoa để trồng cây, có một vài nguyên tắc và lưu ý quan trọng bạn cần nắm vững để đảm bảo chậu hoa tự làm vừa đẹp, vừa bền và quan trọng nhất là tốt cho sự phát triển của cây.
Vật liệu phù hợp và an toàn
Việc lựa chọn vật liệu là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Bạn có thể sử dụng rất nhiều loại vật liệu khác nhau, từ nhựa, kim loại, gỗ, xi măng cho đến vải, chai lọ thủy tinh cũ, lốp xe… Tuy nhiên, hãy đảm bảo vật liệu đó không chứa các hóa chất độc hại có thể ngấm vào đất và ảnh hưởng đến cây. Đối với vật liệu tái chế, cần vệ sinh sạch sẽ trước khi sử dụng. Nếu sử dụng vật liệu như gỗ hoặc kim loại, cần xử lý chống thấm, chống gỉ sét và chống mối mọt (đối với gỗ) để tăng độ bền. Xi măng cũng là một lựa chọn phổ biến, nhưng cần lưu ý về độ nặng và quá trình dưỡng hộ sau khi đúc.
Tầm quan trọng của lỗ thoát nước
Đây là yếu tố quan trọng nhất đối với bất kỳ loại chậu trồng cây nào. Cây trồng cần nước để sống, nhưng nếu nước bị ứ đọng trong chậu, rễ cây sẽ bị úng thối và chết. Do đó, dù bạn làm chậu từ vật liệu gì, việc tạo ít nhất một vài lỗ thoát nước ở đáy chậu là bắt buộc. Kích thước và số lượng lỗ thoát nước phụ thuộc vào kích thước chậu và loại cây (cây ưa ẩm hay ưa khô). Đối với chậu lớn, nên tạo nhiều lỗ thoát nước nhỏ thay vì một lỗ lớn duy nhất để đảm bảo thoát nước đều. Sau khi tạo lỗ, có thể lót một lớp sỏi hoặc mảnh gốm vỡ dưới đáy chậu trước khi cho đất vào để ngăn đất làm tắc nghẽn lỗ thoát nước.
Kích thước chậu và loại cây
Kích thước chậu phải phù hợp với loại cây bạn định trồng. Chậu quá nhỏ sẽ hạn chế sự phát triển của rễ, khiến cây còi cọc. Chậu quá lớn có thể giữ quá nhiều ẩm, dễ gây úng rễ, và lãng phí đất trồng. Hãy tìm hiểu về loại cây bạn muốn trồng để xác định kích thước chậu lý tưởng. Đối với cây con hoặc cây nhỏ, bắt đầu với chậu nhỏ và thay chậu lớn hơn khi cây lớn lên là cách làm hợp lý. Nếu tự làm chậu từ vật liệu có sẵn, hãy chọn loại cây phù hợp với kích thước của vật liệu đó.
Cách làm chậu hoa từ vật liệu tái chế
Tái chế là một trong những phương pháp phổ biến và ý nghĩa nhất để làm chậu hoa. Có vô số vật liệu cũ trong nhà có thể biến hóa thành những chiếc chậu xinh xắn và độc đáo.
Làm chậu từ chai nhựa cũ
Chai nhựa là vật liệu tái chế phổ biến nhất và cực kỳ dễ kiếm. Chúng có nhiều kích cỡ và hình dạng khác nhau, phù hợp để trồng các loại cây nhỏ như sen đá, xương rồng, rau thơm hoặc các loại hoa nhỏ.
Chuẩn bị vật liệu và dụng cụ
Bạn cần:
- Chai nhựa rỗng (chai nước suối, chai dầu ăn, chai sữa tắm…)
- Dao rọc giấy hoặc kéo sắc
- Bút dạ
- Khoan hoặc dùi nung nóng (để tạo lỗ thoát nước)
- Sơn, bút màu, ruy băng, keo dán và các vật liệu trang trí khác (tùy chọn)
- Đất trồng và cây con
Các bước thực hiện làm chậu từ chai nhựa
Đầu tiên, rửa sạch chai nhựa và bóc bỏ nhãn mác. Dùng bút dạ đánh dấu đường cắt. Có nhiều cách cắt chai nhựa để tạo hình chậu. Bạn có thể cắt ngang chai ở khoảng 1/3 hoặc 1/2 chiều cao tính từ đáy để tạo chậu hình trụ đơn giản. Một cách khác là cắt theo hình răng cưa, hình zigzag hoặc tạo hình động vật ngộ nghĩnh như hình tai mèo, tai thỏ ở phần trên của chai. Sau khi cắt, dùng dùi nhọn hoặc mũi khoan nhỏ tạo khoảng 3-5 lỗ thoát nước ở đáy chai. Nếu không có khoan, bạn có thể nung nóng đầu đũa kim loại hoặc que sắt nhỏ và dùi nhẹ vào đáy chai nhựa.
Để chậu nhựa bền và đẹp hơn, bạn có thể sơn màu cho chậu. Sơn acrylic là lựa chọn tốt vì chúng bám màu và chống thấm nước. Sơn một lớp sơn lót nếu cần, sau đó sơn màu chính và vẽ thêm các họa tiết tùy thích. Đợi sơn khô hoàn toàn trước khi sử dụng. Sau khi chậu đã khô và trang trí xong, cho đất trồng vào và nhẹ nhàng đặt cây con vào. Thêm đất cho đầy chậu, ấn nhẹ gốc cây và tưới một ít nước.
Ý tưởng trang trí chậu nhựa
Sự sáng tạo với chậu nhựa là không giới hạn. Bạn có thể chỉ đơn giản là sơn màu trơn. Hoặc vẽ các họa tiết hình học, chấm bi, vân đá. Dán thêm dây thừng, vải bố, cúc áo, hạt cườm để tạo texture và điểm nhấn. Cắt phần đáy chai thành các bông hoa nhựa để trang trí thêm cho chậu. Với những chai có hình dạng đặc biệt, bạn có thể giữ nguyên và chỉ tập trung vào việc trang trí bề mặt.
Làm chậu từ lốp xe ô tô hỏng
Lốp xe cũ là một nguồn vật liệu tái chế tuyệt vời cho những ai muốn làm chậu hoa có kích thước lớn và độ bền cao. Chậu làm từ lốp xe phù hợp để trồng các loại cây bụi, cây dây leo hoặc các loài hoa lớn.
Chuẩn bị và xử lý lốp xe
Vật liệu cần:
- Lốp xe ô tô cũ (có thể xin hoặc mua với giá rẻ tại các gara sửa chữa)
- Dao rọc lốp chuyên dụng hoặc dao sắc (cần cẩn thận khi sử dụng)
- Sơn dầu hoặc sơn chuyên dụng cho cao su
- Đất trồng
- Vải địa kỹ thuật hoặc lưới thép (tùy chọn để lót)
Trước hết, làm sạch lốp xe kỹ lưỡng bằng xà phòng và nước để loại bỏ bụi bẩn, dầu mỡ. Lốp xe rất nặng và khó cắt, nên bạn cần chuẩn bị dụng cụ sắc bén và tuân thủ các biện pháp an toàn. Cách phổ biến nhất để tạo hình chậu từ lốp xe là lộn trái lốp. Điều này tạo ra một hình dạng có viền cong mềm mại hơn. Để lộn trái lốp, bạn dùng dao rọc theo đường viền bên trong của lốp (phần tiếp xúc với vành xe). Quá trình này khá khó khăn và đòi hỏi sức lực. Sau khi cắt một đoạn, dùng sức lộn mép lốp ra ngoài. Tiếp tục cắt và lộn cho đến khi toàn bộ lốp được lộn trái.
Cách tạo hình và trang trí chậu lốp xe
Sau khi lộn trái, bạn sẽ có một chiếc chậu hình bát với phần đáy lốp vẫn giữ nguyên. Đáy lốp thường có sẵn các lỗ thoát nước hoặc bạn có thể dùng khoan để tạo thêm lỗ. Để chậu lốp bền và đẹp, hãy sơn màu cho nó. Sơn dầu hoặc sơn chuyên dụng cho cao su là tốt nhất. Bạn có thể sơn màu sắc tươi sáng để làm nổi bật khu vườn hoặc sơn màu giả đá, giả gỗ để trông tự nhiên hơn. Sơn nhiều lớp mỏng sẽ cho kết quả tốt hơn là một lớp dày.
Một số người còn cắt lốp thành các hình dạng phức tạp hơn như hình cánh hoa hoặc hình chim. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi kỹ năng và dụng cụ chuyên dụng hơn. Chậu lốp xe sau khi hoàn thành rất bền, chịu được thời tiết khắc nghiệt và có trọng lượng nặng, khó bị đổ. Bạn có thể lót thêm một lớp vải địa kỹ thuật hoặc lưới thép dưới đáy chậu trước khi cho đất vào để đất không bị trôi ra ngoài qua các lỗ thoát nước lớn.
Lưu ý an toàn khi làm chậu từ lốp xe
Cắt lốp xe rất nguy hiểm vì cao su dày và có cốt thép bên trong. Luôn sử dụng găng tay bảo hộ dày, kính mắt và giày bảo hộ. Sử dụng dao sắc bén và cắt chậm, cẩn thận. Nên có người hỗ trợ để giữ lốp cố định. Nếu không tự tin vào khả năng của mình, hãy chọn các phương pháp làm chậu khác an toàn hơn.
Làm chậu từ lon thiếc và vỏ hộp sơn
Lon thiếc (lon sữa, lon đồ hộp) và vỏ hộp sơn cũ là vật liệu kim loại có thể tái chế thành chậu hoa nhỏ xinh. Chúng có độ bền cao hơn chai nhựa và dễ trang trí.
Chuẩn bị lon thiếc và vỏ hộp sơn
Vật liệu cần:
- Lon thiếc hoặc vỏ hộp sơn cũ
- Dụng cụ mở nắp an toàn (nếu dùng lon đồ hộp)
- Giấy nhám (tùy chọn)
- Khoan hoặc dùi nhọn (để tạo lỗ thoát nước)
- Sơn chống gỉ (nếu cần)
- Sơn màu, giấy decal, vải vụn, dây thừng (để trang trí)
- Đất trồng và cây con
Làm sạch lon hoặc hộp sơn kỹ lưỡng, loại bỏ hết cặn thức ăn hoặc sơn còn sót lại. Nếu dùng lon đồ hộp, hãy đảm bảo mép lon đã được xử lý an toàn để tránh đứt tay (sử dụng dụng cụ mở nắp an toàn). Dùng giấy nhám chà nhẹ bề mặt kim loại để lớp sơn mới bám tốt hơn (bước này không bắt buộc nhưng được khuyến khích).
Các bước đơn giản làm chậu từ lon/hộp
Dùng khoan hoặc dùi nhọn tạo vài lỗ thoát nước ở đáy lon/hộp. Nếu không có khoan, có thể dùng đinh và búa để đục lỗ. Để chậu kim loại bền hơn, đặc biệt nếu đặt ngoài trời, nên sơn một lớp sơn chống gỉ lên toàn bộ bề mặt bên ngoài và bên trong. Sau khi sơn chống gỉ khô, sơn màu trang trí cho chậu. Bạn có thể sơn màu trơn, vẽ họa tiết, hoặc dán giấy decal, vải, dây thừng xung quanh. Đợi sơn khô hoàn toàn.
Lon thiếc và vỏ hộp sơn rất phù hợp để trồng các loại cây nhỏ như sen đá, cây mini, hoặc dùng làm chậu ươm hạt. Kích thước nhỏ gọn của chúng cho phép bạn đặt nhiều chậu trên bệ cửa sổ hoặc bàn làm việc. Đối với vỏ hộp sơn lớn hơn, bạn có thể trồng các loại cây cỡ trung bình.
Làm chậu từ xô, chậu nhựa cũ
Những chiếc xô nhựa, thau nhựa hoặc chậu nhựa cũ đã sứt mẻ hoặc không còn sử dụng đúng chức năng ban đầu hoàn toàn có thể được “lên đời” thành chậu hoa.
Tận dụng và làm mới
Kiểm tra những chiếc xô, chậu cũ trong nhà kho. Rửa sạch chúng. Kiểm tra đáy chậu/xô xem có lỗ thoát nước chưa. Nếu chưa có, hãy dùng khoan hoặc dùi nung nóng để tạo lỗ. Số lượng và kích thước lỗ tùy thuộc vào kích thước của xô/chậu. Thông thường, các vật dụng này có kích thước khá lớn, phù hợp trồng cây bụi hoặc cây ăn quả lùn.
Điểm mạnh của việc tận dụng xô/chậu nhựa cũ là chúng thường có độ bền cao và kích thước lớn sẵn có. Bạn chỉ cần tập trung vào việc làm đẹp cho chúng. Có thể sơn màu mới, dùng bình xịt sơn tạo hiệu ứng giả đá, giả xi măng. Dán thêm các viên sỏi, vỏ sò, hoặc dùng dây thừng quấn quanh để che đi bề mặt nhựa cũ. Thậm chí, bạn có thể khoét các lỗ nhỏ ở xung quanh thành chậu để trồng các loại cây rủ hoặc dâu tây theo chiều dọc, tận dụng không gian.
Cách làm chậu hoa từ xi măng/bê tông
Làm chậu từ xi măng hoặc bê tông là một kỹ thuật nâng cao hơn, nhưng kết quả là những chiếc chậu chắc chắn, bền bỉ, mang phong cách công nghiệp hoặc tối giản rất được ưa chuộng.
Vật liệu và dụng cụ cần thiết
- Xi măng (loại Portland thông thường)
- Cát sạch (cát vàng hoặc cát sông)
- Nước
- Khuôn đúc (có thể dùng xô, chậu nhựa cũ có kích thước khác nhau, hoặc thùng carton, hộp xốp…)
- Dầu ăn hoặc chất chống dính khuôn
- Găng tay cao su, khẩu trang, kính mắt (bảo hộ)
- Xẻng hoặc bay nhỏ để trộn
- Thùng/chậu để trộn xi măng
- Dụng cụ tạo lỗ thoát nước (ống nhựa, nút chai…)
- Dây thép hoặc lưới thép (tùy chọn, để tăng cường độ chắc cho chậu lớn)
Các bước làm chậu xi măng cơ bản
Bước 1: Chuẩn bị khuôn. Chọn hai chiếc khuôn có kích thước khác nhau sao cho chiếc nhỏ hơn có thể đặt lọt vào giữa chiếc lớn hơn, tạo khoảng trống để đổ hỗn hợp xi măng làm thành chậu. Bôi một lớp dầu ăn hoặc chất chống dính vào lòng khuôn lớn và mặt ngoài của khuôn nhỏ. Việc này giúp dễ dàng tháo khuôn sau khi xi măng khô.
Bước 2: Trộn hỗn hợp xi măng. Tỷ lệ trộn phổ biến cho bê tông làm chậu là 1 phần xi măng, 2-3 phần cát. Từ từ thêm nước và trộn đều cho đến khi hỗn hợp sệt như kem đánh răng hoặc bột bánh đặc. Không nên trộn quá lỏng hoặc quá khô. Có thể thêm một ít sợi thủy tinh nhỏ hoặc lưới thép cắt vụn vào hỗn hợp để tăng độ bền chống nứt (tùy chọn). Lưu ý: Luôn đeo găng tay và khẩu trang khi làm việc với xi măng.
Bước 3: Đổ hỗn hợp vào khuôn. Đổ một lớp hỗn hợp xi măng vào đáy khuôn lớn, dày khoảng 3-5 cm (đây sẽ là đáy chậu). Dùng xẻng hoặc tay dàn đều. Đặt khuôn nhỏ vào giữa khuôn lớn, ấn nhẹ xuống để lớp xi măng dưới đáy lan đều. Nếu muốn tạo lỗ thoát nước, đặt một đoạn ống nhựa hoặc nút chai đã bôi dầu vào lớp xi măng đáy trước khi đặt khuôn nhỏ lên, hoặc đặt xuyên qua lớp xi măng đáy nếu dùng nút chai.
Bước 4: Đổ thành chậu. Từ từ đổ hỗn hợp xi măng vào khoảng trống giữa hai khuôn cho đến khi đầy. Dùng bay hoặc que gỗ gõ nhẹ xung quanh thành khuôn để bọt khí thoát ra ngoài và hỗn hợp xi măng lấp đầy các góc. Có thể đặt một vật nặng vào lòng khuôn nhỏ để giữ cố định và ngăn khuôn nhỏ nổi lên.
Bước 5: Dưỡng hộ và tháo khuôn. Đặt khuôn ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và gió mạnh. Phủ một tấm nilong lên trên để giữ ẩm. Xi măng cần thời gian để khô và đạt cường độ. Thời gian khô ban đầu khoảng 24-48 giờ. Sau đó, cẩn thận tháo khuôn nhỏ ra trước. Tưới nước nhẹ lên bề mặt xi măng đã khô để giữ ẩm (đây là bước dưỡng hộ, giúp xi măng rắn chắc hơn và hạn chế nứt). Tiếp tục dưỡng hộ bằng cách giữ ẩm trong vài ngày. Sau khoảng 3-7 ngày (tùy kích thước và độ ẩm), bạn có thể tháo khuôn lớn. Chậu xi măng sẽ rất nặng.
Bước 6: Hoàn thiện. Sau khi tháo khuôn, chậu có thể còn thô ráp. Bạn có thể dùng giấy nhám để mài mịn các cạnh và bề mặt. Rửa sạch bụi xi măng. Quan trọng nhất, cần ngâm chậu xi măng trong nước sạch hoặc thường xuyên xả nước qua chậu trong khoảng 1-2 tuần để loại bỏ bớt lượng kiềm trong xi măng, tránh ảnh hưởng đến cây trồng.
Làm chậu xi măng nghệ thuật
Chậu xi măng có thể được trang trí rất đa dạng. Bạn có thể trộn thêm bột màu oxit vào hỗn hợp xi măng để tạo màu sắc ngay từ ban đầu. Dán các viên sỏi, mảnh gốm vỡ, hoặc lá cây lên thành chậu khi xi măng còn ướt để tạo họa tiết. Sau khi chậu khô, có thể sơn, vẽ, hoặc dùng kỹ thuật nhuộm màu axit để tạo hiệu ứng độc đáo. Phong cách giả đá, giả gỗ, hoặc chỉ đơn giản là để màu xi măng tự nhiên kết hợp với bề mặt thô ráp cũng mang lại vẻ đẹp mộc mạc, hiện đại.
Cách làm chậu hoa từ gỗ và pallet
Gỗ là vật liệu tự nhiên, ấm áp và dễ tạo hình, rất thích hợp để làm các loại chậu vuông, chữ nhật hoặc hình hộp. Tận dụng pallet gỗ cũ là một cách làm chậu tiết kiệm và thân thiện với môi trường.
Chọn loại gỗ phù hợp
Đối với chậu hoa đặt ngoài trời, nên chọn các loại gỗ có khả năng chống mối mọt và chịu ẩm tốt như gỗ thông đã qua xử lý, gỗ keo, hoặc gỗ pallet đã được phân loại và xử lý nhiệt (ký hiệu HT trên pallet). Tránh dùng các loại gỗ dễ mục nát khi tiếp xúc với đất và nước.
Thiết kế và đóng chậu gỗ
Bạn cần:
- Ván gỗ hoặc thanh gỗ từ pallet
- Cưa (cưa tay hoặc cưa máy)
- Khoan và mũi khoan
- Đinh, vít
- Keo dán gỗ (tùy chọn)
- Giấy nhám
- Chất chống thấm gỗ, sơn hoặc dầu bảo quản gỗ
- Vải địa kỹ thuật hoặc tấm lót chống thấm
Đầu tiên, lên ý tưởng về kích thước và hình dáng chậu. Đo và cắt các tấm gỗ theo kích thước đã định để làm thành chậu (đáy và các mặt bên). Ghép các tấm gỗ lại bằng đinh hoặc vít. Sử dụng keo dán gỗ ở các mối nối trước khi đóng đinh/vít sẽ tăng độ chắc chắn. Đối với đáy chậu, bạn có thể dùng các thanh gỗ xếp cạnh nhau và để lại khe hở nhỏ để thoát nước, hoặc đóng đáy kín và khoan nhiều lỗ thoát nước.
Xử lý chống thấm và mối mọt
Để chậu gỗ bền lâu, bước xử lý bề mặt là cực kỳ quan trọng. Dùng giấy nhám chà mịn các cạnh và bề mặt gỗ. Phủ một lớp chất chống mối mọt (đặc biệt cho gỗ pallet). Sau đó, sơn hoặc quét dầu bảo quản gỗ lên toàn bộ bề mặt bên ngoài và bên trong chậu. Sơn hoặc dầu sẽ giúp gỗ chống ẩm, chống nước và kéo dài tuổi thọ. Sơn ít nhất hai lớp, để khô hoàn toàn giữa các lớp.
Bên trong chậu, sau khi sơn chống thấm khô, bạn nên lót một lớp vải địa kỹ thuật hoặc tấm lót chống thấm chuyên dụng (loại dùng cho ao hồ nhỏ hoặc trồng cây). Lớp lót này giúp ngăn đất và nước tiếp xúc trực tiếp với gỗ, đồng thời vẫn cho phép nước thừa thoát ra ngoài qua các lỗ ở đáy chậu (lỗ này phải được tạo cả trên tấm lót). Lớp lót này sẽ bảo vệ gỗ rất hiệu quả. Sau đó mới cho đất và trồng cây.
Cách làm chậu hoa từ vải và xi măng (Fabric/Cement)
Phương pháp này tạo ra những chiếc chậu có hình dáng độc đáo, mềm mại nhưng vẫn chắc chắn như xi măng. Chúng nhẹ hơn chậu xi măng đúc thông thường một chút.
Chuẩn bị
Vật liệu cần:
- Xi măng
- Nước
- Vải (vải cotton cũ, vải bố, khăn tắm cũ…)
- Thùng/chậu để trộn xi măng
- Găng tay, khẩu trang
- Khuôn định hình (xô, thùng sơn ngược, vật có hình dạng mong muốn)
Chọn loại vải có khả năng thấm hút tốt và đủ dày. Vải cotton hoặc vải bố cũ là lựa chọn tốt. Chuẩn bị một chiếc xô hoặc vật dụng nào đó để làm khuôn định hình chậu khi vải còn ướt xi măng.
Các bước thực hiện
Bước 1: Trộn hỗn hợp xi măng lỏng. Trộn xi măng với nước theo tỷ lệ sệt hơn so với khi đúc chậu thông thường. Hỗn hợp cần đủ lỏng để vải có thể ngấm đều, nhưng không quá loãng. Đảm bảo không còn vón cục.
Bước 2: Ngâm vải vào hỗn hợp. Nhúng miếng vải vào hỗn hợp xi măng, dùng tay bóp nhẹ (đeo găng tay) để xi măng ngấm đều khắp các sợi vải.
Bước 3: Định hình chậu. Lấy miếng vải đã ngấm xi măng ra, để ráo bớt nước thừa. Phủ miếng vải lên khuôn đã chuẩn bị (ví dụ: phủ lên miệng chiếc xô úp ngược). Tạo hình dáng cho chậu bằng cách vuốt, xếp nếp vải theo ý muốn. Đảm bảo phần dưới của vải cách mặt đất hoặc mặt bàn một khoảng để tạo đáy chậu. Nếu muốn chậu có chân, có thể kéo dài phần vải ở đáy xuống.
Bước 4: Để khô và hoàn thiện. Để chậu vải xi măng khô hoàn toàn trong bóng râm, tránh mưa. Thời gian khô có thể mất vài ngày tùy độ dày của vải và độ ẩm không khí. Sau khi khô, chậu sẽ cứng như đá. Tháo khuôn ra. Dùng mũi khoan nhỏ để tạo lỗ thoát nước ở đáy chậu (vải xi măng vẫn khoan được). Tương tự như chậu xi măng đúc, nên ngâm hoặc xả nước qua chậu vải xi măng vài lần trước khi trồng cây để giảm độ kiềm. Bạn có thể sơn hoặc trang trí thêm nếu thích.
Sáng tạo chậu hoa từ đồ dùng cũ khác
Khả năng sáng tạo khi tự làm chậu hoa là không giới hạn. Rất nhiều đồ dùng cũ trong gia đình có thể biến thành chậu hoa độc đáo chỉ với một chút khéo tay.
Tận dụng ấm trà, tách chén cũ
Những bộ ấm trà, tách chén, hay thậm chí là bát đĩa cũ đã sứt mẻ nhưng vẫn giữ được hình dáng ban đầu là những chiếc chậu mini tuyệt vời cho sen đá, xương rồng hoặc các loại cây cảnh để bàn nhỏ. Điểm khó khăn duy nhất là tạo lỗ thoát nước trên gốm sứ hoặc thủy tinh. Bạn sẽ cần mũi khoan kính hoặc mũi khoan gạch chuyên dụng. Khoan nhẹ nhàng với tốc độ chậm và có tưới nước làm mát mũi khoan để tránh làm vỡ vật dụng. Sau khi có lỗ thoát nước, bạn chỉ cần cho đất và trồng cây.
Biến tấu từ giày ủng hỏng
Những đôi ủng cao su cũ đã rách hoặc không còn dùng nữa có thể trở thành chậu hoa ngộ nghĩnh, đặc biệt là cho vườn cây của trẻ nhỏ hoặc tạo điểm nhấn vui tươi. Chỉ cần đục vài lỗ thoát nước ở dưới đế ủng. Sau đó, cho đất vào và trồng các loại hoa nhiều màu sắc. Bạn có thể đặt ủng đứng hoặc nằm ngang, thậm chí treo lên tường.
Sử dụng đồ nội thất cũ
Những ngăn kéo tủ cũ, bồn rửa mặt cũ, thậm chí là bồn cầu cũ (dành cho những người thực sự táo bạo và hài hước!) đều có thể biến thành chậu trồng cây cỡ lớn. Ngăn kéo tủ gỗ cần được xử lý chống thấm và tạo lỗ thoát nước ở đáy. Bồn rửa mặt sứ cần khoan lỗ thoát nước nếu chưa có (sử dụng mũi khoan sứ/gạch). Những vật dụng này thường có kích thước lớn, thích hợp để tạo các tiểu cảnh mini hoặc trồng cây bụi, cây dây leo.
Hoàn thiện và trang trí chậu hoa DIY
Sau khi đã tạo được hình dáng chậu, việc trang trí sẽ làm cho sản phẩm của bạn trở nên sinh động và mang đậm dấu ấn cá nhân hơn. Có rất nhiều cách để làm đẹp cho chiếc chậu tự làm.
Sơn và vẽ
Sơn là cách phổ biến và hiệu quả nhất để thay đổi diện mạo của chậu. Chọn loại sơn phù hợp với vật liệu chậu (sơn acrylic cho nhựa, sơn dầu cho kim loại và gỗ, sơn chuyên dụng cho xi măng). Bạn có thể sơn màu trơn, sơn phối màu, vẽ các họa tiết đơn giản như chấm bi, sọc kẻ, hình học, hoặc các bức tranh phức tạp hơn tùy vào khả năng và sở thích. Sử dụng băng keo giấy để tạo các đường thẳng hoặc khối màu sắc nét.
Dán vật liệu trang trí
Dán các vật liệu khác lên bề mặt chậu cũng là một cách hay. Dây thừng, dây bố, vỏ sò, sỏi nhỏ, mảnh gốm vỡ, cúc áo, hoặc vải vụn có thể được dán lên chậu bằng keo dán chuyên dụng. Việc này tạo ra texture (kết cấu) thú vị cho bề mặt chậu và che đi khuyết điểm của vật liệu tái chế ban đầu.
Tạo họa tiết texture
Đối với chậu xi măng hoặc chậu làm từ vải và xi măng, bạn có thể tạo họa tiết ngay trong quá trình làm bằng cách ấn các vật có bề mặt độc đáo (lá cây, lưới mắt cáo, vải ren…) lên khi xi măng còn ướt. Hoặc sau khi khô, sử dụng bay, đục để tạo các vết xước, vân đá trên bề mặt xi măng.
Chọn đất và trồng cây vào chậu tự làm
Sau khi hoàn thành chiếc chậu DIY độc đáo của mình, bước tiếp theo là chuẩn bị đất và trồng cây. Việc lựa chọn loại đất phù hợp và kỹ thuật trồng đúng cách sẽ đảm bảo cây phát triển khỏe mạnh trong chiếc chậu mới.
Lựa chọn loại đất phù hợp
Mỗi loại cây có nhu cầu về đất khác nhau. Hầu hết các loại cây trồng chậu đều cần đất tơi xốp, thoát nước tốt và giàu dinh dưỡng. Bạn có thể mua đất sạch chuyên dụng cho cây trồng chậu tại các cửa hàng vật tư nông nghiệp hoặc tự trộn hỗn hợp đất bao gồm đất thịt, tro trấu, xơ dừa, phân hữu cơ theo tỷ lệ phù hợp. Đối với sen đá, xương rồng, cần loại đất cực kỳ thoát nước, thường là hỗn hợp đất trộn với cát hạt to, đá perlite hoặc vermiculite. Ngược lại, các loại cây ưa ẩm có thể cần hỗn hợp đất giữ ẩm tốt hơn. Để tìm hiểu thêm về các loại đất và vật tư cần thiết cho việc trồng cây, bạn có thể tìm thấy các loại hạt giống và vật tư cần thiết tại hatgiongnongnghiep1.vn.
Kỹ thuật trồng cây
Trước khi cho đất vào chậu, hãy đảm bảo các lỗ thoát nước đã thông thoáng. Có thể lót một lớp sỏi, gạch vụn hoặc xơ dừa dưới đáy chậu để hỗ trợ thoát nước tốt hơn, đặc biệt với chậu lớn. Từ từ cho đất vào chậu, lượng đất khoảng 1/3 hoặc 1/2 chậu tùy chiều cao của bầu cây. Nhẹ nhàng đặt cây con vào giữa chậu, rễ cây trải đều. Thêm đất xung quanh gốc cây, ấn nhẹ để cố định cây và loại bỏ bọt khí trong đất. Không nên nén đất quá chặt. Mực đất nên cách miệng chậu khoảng 2-3 cm để có chỗ tưới nước.
Chăm sóc sau trồng
Sau khi trồng cây vào chậu mới, tưới nước nhẹ nhàng cho đất ẩm đều. Đặt chậu ở nơi có ánh sáng phù hợp với nhu cầu của cây. Theo dõi độ ẩm của đất và tưới nước khi cần thiết, tránh tưới quá nhiều gây úng rễ. Quan sát cây để phát hiện sớm các dấu hiệu sâu bệnh hoặc thiếu dinh dưỡng. Việc chăm sóc cây sau trồng quyết định phần lớn đến sự sinh trưởng và ra hoa của cây.
Câu hỏi thường gặp khi làm chậu hoa DIY
Nhiều người mới bắt đầu tự làm chậu hoa thường có những thắc mắc chung liên quan đến kỹ thuật và vật liệu. Dưới đây là giải đáp cho một số câu hỏi phổ biến.
Làm thế nào để đảm bảo lỗ thoát nước hoạt động tốt?
Việc đảm bảo lỗ thoát nước không bị tắc nghẽn là cực kỳ quan trọng. Sau khi tạo lỗ ở đáy chậu, hãy kiểm tra xem chúng có đủ lớn không và không bị vật liệu (như mảnh vụn nhựa, xi măng) cản trở. Trước khi cho đất vào, bạn nên lót một lớp vật liệu thoát nước ở đáy chậu. Các vật liệu phổ biến bao gồm sỏi nhỏ, đá trân châu (perlite), mảnh gốm vỡ, xơ dừa, hoặc thậm chí là những miếng xốp nhỏ. Lớp lót này tạo ra một khoảng trống nhỏ giúp nước dễ dàng chảy ra ngoài và ngăn đất mịn làm bít các lỗ.
Chất liệu nào bền nhất cho chậu tự làm ngoài trời?
Đối với chậu đặt ngoài trời, cần vật liệu chịu được sự thay đổi của thời tiết, từ nắng gắt, mưa, gió đến nhiệt độ thay đổi. Xi măng/bê tông và lốp xe cũ là hai lựa chọn rất bền bỉ. Chậu xi măng khi được làm đúng kỹ thuật và dưỡng hộ đầy đủ sẽ cực kỳ chắc chắn và có tuổi thọ cao. Lốp xe cao su cũng rất bền và chịu nhiệt tốt. Gỗ cần được xử lý chống thấm và mối mọt cẩn thận nếu không muốn chậu nhanh bị hỏng. Chậu nhựa tái chế cũng tương đối bền, nhưng có thể bị giòn hoặc bạc màu dưới ánh nắng mặt trời gay gắt sau một thời gian dài.
Có cần lót gì bên trong chậu trước khi cho đất vào không?
Như đã đề cập, việc lót vật liệu thoát nước ở đáy chậu là rất nên làm. Đối với chậu gỗ, lót thêm một lớp vải địa kỹ thuật hoặc tấm lót chống thấm chuyên dụng bên trong lòng chậu là cách hiệu quả nhất để bảo vệ gỗ khỏi độ ẩm của đất, kéo dài tuổi thọ của chậu. Đối với chậu xi măng, nhựa, kim loại, lớp lót thoát nước ở đáy là đủ, không cần lót toàn bộ lòng chậu trừ khi bạn muốn giữ ẩm cho một loại cây đặc biệt nào đó (nhưng cần cân nhắc kỹ vì có thể gây úng rễ).
Việc tự tay thực hiện các cách làm chậu hoa để trồng cây không chỉ là một hoạt động sáng tạo mà còn góp phần bảo vệ môi trường bằng cách tái chế vật liệu. Dù bạn chọn làm chậu từ xi măng bền chắc hay tận dụng chai nhựa bỏ đi, mỗi sản phẩm đều mang đậm dấu ấn cá nhân, làm đẹp thêm không gian sống và mang lại niềm vui khi ngắm nhìn những mầm cây phát triển.