Chuẩn bị đất là bước đầu tiên và quan trọng nhất quyết định sự thành công hay thất bại khi trồng cây ăn quả. Một nền đất tốt sẽ cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, độ ẩm và không khí cho bộ rễ phát triển khỏe mạnh, từ đó giúp cây sinh trưởng tốt, kháng sâu bệnh và cho năng suất cao. Hiểu rõ cách làm đất trồng cây ăn quả đúng kỹ thuật là chìa khóa để xây dựng một vườn cây ăn quả bền vững, mang lại hiệu quả kinh tế lâu dài cho người nông dân. Việc đầu tư công sức vào khâu làm đất ban đầu sẽ giảm thiểu được rất nhiều vấn đề về sau, từ sâu bệnh, thiếu hụt dinh dưỡng cho đến kém phát triển.
Tầm Quan Trọng Của Đất Đối Với Cây Ăn Quả
Đất không chỉ là nơi neo giữ bộ rễ mà còn là nguồn cung cấp nước, không khí, và dinh dưỡng thiết yếu cho cây. Đối với cây ăn quả, vốn là những cây lâu năm với bộ rễ phát triển mạnh mẽ và cần lượng dinh dưỡng lớn để hình thành trái, chất lượng đất lại càng trở nên cực kỳ quan trọng. Một cấu trúc đất tơi xốp giúp rễ dễ dàng ăn sâu và lan rộng, tìm kiếm nguồn nước và dinh dưỡng. Độ thoáng khí tốt đảm bảo rễ nhận đủ oxy để hô hấp, đồng thời ngăn ngừa tình trạng ngập úng gây thối rễ. Khả năng giữ ẩm và thoát nước cân bằng giúp cây không bị khô hạn hay dư thừa nước.
Ngoài ra, đất còn là môi trường sống của hàng tỷ vi sinh vật có lợi, đóng vai trò phân giải chất hữu cơ, chuyển hóa dinh dưỡng thành dạng cây dễ hấp thụ, và thậm chí là kiểm soát một số mầm bệnh hại rễ. Một hệ sinh thái đất khỏe mạnh chính là nền tảng cho cây ăn quả khỏe mạnh. Thiếu một trong các yếu tố này, cây sẽ chậm lớn, còi cọc, dễ bị tấn công bởi sâu bệnh và cho năng suất kém. Do đó, việc nắm vững cách làm đất trồng cây ăn quả không chỉ là kỹ thuật đơn thuần mà còn là nền tảng để xây dựng một hệ canh tác bền vững, thân thiện với môi trường.
Đặc Tính Của Đất Lý Tưởng Cho Cây Ăn Quả
Đất lý tưởng cho hầu hết các loại cây ăn quả thường có cấu trúc tơi xốp, giàu chất hữu cơ và có khả năng thoát nước tốt nhưng vẫn giữ được độ ẩm cần thiết. Loại đất này thường thuộc nhóm đất thịt nhẹ hoặc đất thịt pha cát. Cấu trúc đất hạt (granular) hoặc viên (crumb) cho phép không khí và nước lưu thông dễ dàng, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho rễ phát triển. Tỷ lệ các hạt khoáng sét, bùn và cát ảnh hưởng trực tiếp đến kết cấu đất. Đất sét có xu hướng chặt, giữ nước tốt nhưng thoát nước kém; đất cát lại quá tơi xốp, thoát nước nhanh và ít dinh dưỡng.
Độ pH của đất cũng là yếu tố cực kỳ quan trọng. Hầu hết cây ăn quả phát triển tốt trong môi trường đất có pH trung tính hoặc hơi chua, dao động trong khoảng 5.5 đến 6.5. Độ pH ảnh hưởng đến khả năng hòa tan và hấp thụ các chất dinh dưỡng của cây. Nếu pH quá cao hoặc quá thấp, một số nguyên tố dinh dưỡng có thể bị cố định, cây không thể hấp thụ được dù chúng có sẵn trong đất. Hàm lượng chất hữu cơ là thước đo độ màu mỡ của đất. Chất hữu cơ không chỉ cung cấp dinh dưỡng mà còn cải thiện cấu trúc đất, tăng khả năng giữ nước và là nguồn thức ăn cho vi sinh vật đất.
Khả năng thoát nước là yếu tố sống còn đối với bộ rễ cây ăn quả. Tình trạng ngập úng kéo dài dù chỉ vài ngày cũng có thể làm chết cây do thiếu oxy và thối rễ. Do đó, trước khi quyết định trồng, cần kiểm tra kỹ khả năng thoát nước của đất tại vị trí trồng. Có thể đào một hố nhỏ, đổ đầy nước và quan sát tốc độ nước rút để đánh giá. Nếu nước rút chậm hoặc ứ đọng, cần có biện pháp cải tạo đất hoặc làm luống cao để đảm bảo rễ cây luôn được thông thoáng và tránh ngập nước.
Phân Tích Đất Hiện Tại Của Bạn
Trước khi bắt tay vào việc cải tạo và chuẩn bị đất, việc đầu tiên cần làm là phân tích đất hiện tại để hiểu rõ đặc điểm, ưu nhược điểm của nó. Điều này giúp bạn đưa ra kế hoạch chuẩn bị đất hiệu quả và tiết kiệm chi phí. Có nhiều cách để phân tích đất, từ các phương pháp đơn giản tại vườn đến gửi mẫu đi xét nghiệm chuyên sâu tại các phòng thí nghiệm nông nghiệp.
Quan sát bằng mắt thường và sờ nắn là cách đơn giản nhất để đánh giá sơ bộ về kết cấu đất. Đất sét khi ẩm sẽ dính, khi khô rất cứng và nứt nẻ; đất cát thì rời rạc, không kết dính; đất thịt thì mềm, tơi xốp khi ẩm và không quá cứng khi khô. Màu sắc đất cũng có thể gợi ý về hàm lượng chất hữu cơ và tình trạng thoát nước (đất sẫm màu thường giàu hữu cơ hơn, đất có vệt màu gỉ sét có thể có vấn đề về thoát nước). Ngửi mùi đất cũng cho biết phần nào về hoạt động vi sinh (mùi đất lành thường dễ chịu).
Các bộ kit thử pH đất bán sẵn trên thị trường là công cụ hữu ích để xác định độ chua hay kiềm của đất một cách nhanh chóng. Mặc dù độ chính xác không cao bằng phương pháp phòng thí nghiệm, nhưng nó cung cấp thông tin ban đầu để bạn biết có cần điều chỉnh pH hay không. Đối với phân tích chuyên sâu hơn về hàm lượng dinh dưỡng đa lượng (N, P, K), trung lượng (Ca, Mg, S) và vi lượng (Fe, Mn, Zn, Cu, B, Mo), cũng như khả năng trao đổi cation (CEC) và hàm lượng chất hữu cơ, bạn nên lấy mẫu đất gửi đến các trung tâm phân tích đất uy tín.
Kết quả phân tích đất sẽ cung cấp bức tranh rõ ràng về tình trạng dinh dưỡng và các vấn đề về đất (pH bất lợi, thiếu hụt dinh dưỡng, dư thừa một số chất). Dựa trên kết quả này và nhu cầu dinh dưỡng cụ thể của loại cây ăn quả bạn định trồng, chuyên gia sẽ đưa ra khuyến nghị về loại và lượng phân bón, vật liệu cải tạo cần bổ sung. Đây là bước quan trọng giúp bạn tối ưu hóa quá trình chuẩn bị đất, tránh lãng phí và đảm bảo cung cấp đúng những gì cây cần.
Các Bước Chuẩn Bị Đất Trồng Cây Ăn Quả Cơ Bản
Sau khi đã phân tích và hiểu rõ về loại đất hiện tại của mình, bạn có thể bắt đầu các bước chuẩn bị đất. Quy trình này bao gồm nhiều công đoạn nhằm mục đích tạo ra một môi trường sống tốt nhất cho bộ rễ cây ăn quả trong nhiều năm tới.
1. Làm Sạch Mặt Bằng
Bước đầu tiên là dọn dẹp khu vực trồng khỏi mọi chướng ngại vật như đá, gạch vụn, rác thải và đặc biệt là cỏ dại. Cỏ dại cạnh tranh nước và dinh dưỡng với cây con, đồng thời có thể là nơi trú ngụ của sâu bệnh hại. Việc làm sạch cỏ dại càng kỹ lưỡng ở giai đoạn đầu sẽ giúp giảm công sức quản lý về sau. Đối với các loại cỏ dai, có rễ chùm khó nhổ sạch, có thể cần sử dụng các biện pháp khác như phủ bạt diệt cỏ hoặc xử lý bằng thuốc diệt cỏ phù hợp (lưu ý an toàn và thời gian cách ly).
2. Cày Bừa Đất
Cày bừa giúp phá vỡ lớp đất mặt bị nén chặt, làm cho đất tơi xốp hơn, tăng cường độ thoáng khí và khả năng thoát nước. Độ sâu cày bừa phụ thuộc vào loại đất và loại cây trồng, nhưng đối với cây ăn quả lâu năm, nên cày sâu khoảng 30-50 cm để tạo không gian cho rễ chính phát triển. Có thể sử dụng máy cày, máy xới đất hoặc cuốc xẻng thủ công tùy theo quy mô và điều kiện. Sau khi cày lần đầu, nên để đất phơi khô vài ngày (đối với vùng có mầm bệnh hoặc sâu hại ẩn nấp trong đất) trước khi tiến hành bừa lần hai để làm nhỏ các cục đất lớn và san phẳng mặt bằng.
3. Bổ Sung Chất Hữu Cơ
Đây là bước cực kỳ quan trọng trong cách làm đất trồng cây ăn quả. Chất hữu cơ giúp cải thiện cấu trúc đất, tăng độ tơi xốp, khả năng giữ ẩm và thoát nước, cung cấp dinh dưỡng cho cây và kích thích hoạt động của vi sinh vật đất. Các nguồn chất hữu cơ phổ biến bao gồm phân chuồng hoai mục (bò, gà, lợn), phân xanh (cây họ đậu được vùi vào đất), trấu, xơ dừa, bã mía, rơm rạ đã được ủ hoai, và phân compost từ rác thải hữu cơ.
Lượng chất hữu cơ cần bổ sung phụ thuộc vào hàm lượng sẵn có trong đất (thể hiện qua kết quả phân tích đất) và loại cây trồng. Thông thường, nên bổ sung một lượng lớn phân chuồng hoặc compost hoai mục, khoảng 20-50 tấn mỗi hecta, hoặc tính theo diện tích nhỏ hơn là 2-5 kg/m². Trộn đều chất hữu cơ vào lớp đất mặt sau khi đã cày bừa. Việc này nên được thực hiện trước khi trồng cây khoảng 1-2 tháng để chất hữu cơ có thời gian phân hủy thêm và hòa quyện vào đất.
4. Điều Chỉnh Độ pH
Dựa trên kết quả phân tích đất, nếu độ pH nằm ngoài khoảng lý tưởng (5.5 – 6.5), bạn cần điều chỉnh.
- Nếu đất quá chua (pH thấp), cần bón vôi nông nghiệp (vôi tôi, vôi bột). Lượng vôi cần bón phụ thuộc vào độ pH hiện tại, loại đất (đất sét cần nhiều vôi hơn đất cát để tăng cùng một mức pH) và loại vôi sử dụng. Nên bón vôi trước khi trồng cây ít nhất 2-4 tuần để vôi có thời gian phản ứng với đất.
- Nếu đất quá kiềm (pH cao), có thể sử dụng lưu huỳnh (sulfur) hoặc các loại phân bón có tính axit (như phân SA – Ammonium Sulfate). Việc giảm pH khó khăn và chậm hơn việc tăng pH. Cần tham khảo ý kiến chuyên gia để xác định liều lượng và phương pháp phù hợp.
5. Bổ Sung Dinh Dưỡng Khoáng (Nếu Cần)
Sau khi điều chỉnh pH và bổ sung chất hữu cơ, bạn cần xem xét bổ sung thêm các nguyên tố dinh dưỡng đa lượng (N, P, K) hoặc trung/vi lượng dựa trên kết quả phân tích đất và nhu cầu cụ thể của cây. Phân bón lân (P) và kali (K) thường được bón lót trước khi trồng vì chúng di chuyển chậm trong đất. Phân đạm (N) thường được bón thúc sau khi cây đã bén rễ và bắt đầu phát triển.
Ưu tiên sử dụng các loại phân bón hữu cơ vi sinh để vừa cung cấp dinh dưỡng vừa cải thiện hệ vi sinh vật đất. Nếu sử dụng phân hóa học, cần tính toán liều lượng chính xác theo khuyến cáo để tránh gây “sốc” cho cây hoặc gây ô nhiễm môi trường. Trộn đều phân bón vào lớp đất chuẩn bị ở hố trồng hoặc luống.
6. Tạo Luống Hoặc Hố Trồng
Đối với nhiều loại cây ăn quả, đặc biệt là ở những vùng đất trũng hoặc có khả năng thoát nước kém, việc tạo luống cao là cần thiết. Luống cao giúp nâng bộ rễ lên khỏi mực nước ngầm, tăng cường thoát nước và độ thoáng khí cho rễ. Kích thước luống phụ thuộc vào loại cây và khoảng cách trồng.
Nếu trồng cây đơn lẻ, có thể đào hố trồng. Kích thước hố tối thiểu nên gấp đôi bầu rễ về cả chiều rộng và chiều sâu. Lớp đất mặt đào lên nên để riêng và trộn với chất hữu cơ, phân lân trước khi lấp lại hố. Lớp đất dưới sâu (đất thịt) có thể trộn với cát hoặc vật liệu thoát nước khác nếu cần. Đảm bảo đáy hố tơi xốp, không bị nén chặt.
Để có thêm thông tin chi tiết và các loại vật tư nông nghiệp chất lượng phục vụ cho quá trình chuẩn bị đất và trồng cây ăn quả, bạn có thể truy cập hatgiongnongnghiep1.vn. Trang web cung cấp đa dạng các sản phẩm từ hạt giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật sinh học đến các vật tư khác, giúp bà con nông dân áp dụng hiệu quả cách làm đất trồng cây ăn quả và các kỹ thuật canh tác tiên tiến.
7. Tưới Nước Giữ Ẩm
Sau khi hoàn tất các bước chuẩn bị đất và tạo hố/luống, nên tưới nước nhẹ nhàng để đất có đủ độ ẩm cần thiết. Điều này giúp đất và các vật liệu hữu cơ/vô cơ mới bổ sung được kết hợp tốt hơn, đồng thời tạo điều kiện cho các phản ứng hóa học trong đất diễn ra. Đất đủ ẩm cũng giúp cây con dễ bén rễ hơn khi trồng. Tuy nhiên, tránh tưới quá sũng nước gây ngập úng. Độ ẩm lý tưởng là khi đất ẩm nhưng vẫn tơi xốp, bóp vào thấy dính nhẹ nhưng không chảy nước.
Cải Tạo Các Loại Đất Đặc Thù
Không phải loại đất nào cũng lý tưởng ngay từ ban đầu. Dưới đây là cách cải tạo một số loại đất đặc thù thường gặp khi trồng cây ăn quả.
Cải Tạo Đất Sét
Đất sét có hạt mịn, kết cấu chặt, dễ bị nén chặt và thoát nước kém, dẫn đến tình trạng ngập úng rễ. Để cải tạo đất sét, biện pháp hiệu quả nhất là tăng cường bổ sung chất hữu cơ với liều lượng lớn. Chất hữu cơ giúp tạo cấu trúc đất hạt, làm đất tơi xốp hơn, tăng độ thoáng khí và khả năng thoát nước. Có thể sử dụng phân chuồng hoai mục, compost, trấu hun, xơ dừa, hoặc trồng các loại cây phân xanh rồi vùi vào đất.
Ngoài ra, có thể trộn thêm cát hoặc sỏi nhỏ vào đất sét để tăng độ thoát nước, nhưng cần lượng rất lớn mới thấy hiệu quả rõ rệt. Việc làm luống cao là giải pháp hữu hiệu để tránh ngập úng cục bộ cho bộ rễ cây ăn quả trên nền đất sét. Hạn chế đi lại hoặc sử dụng máy móc nặng trên đất sét khi đất ẩm để tránh làm đất bị nén chặt thêm.
Cải Tạo Đất Cát
Đất cát có hạt lớn, rất tơi xốp, thoát nước cực nhanh và khả năng giữ dinh dưỡng kém do khả năng trao đổi cation thấp. Cây trồng trên đất cát dễ bị khô hạn và thiếu dinh dưỡng. Biện pháp cải tạo đất cát tập trung vào việc tăng khả năng giữ nước và dinh dưỡng. Bổ sung chất hữu cơ với liều lượng cao là cách tốt nhất. Chất hữu cơ giúp liên kết các hạt cát, tăng khả năng giữ ẩm và cung cấp dinh dưỡng từ từ khi phân hủy.
Có thể sử dụng các loại chất hữu cơ như phân chuồng, compost, than bùn, hoặc các vật liệu có khả năng giữ nước tốt như xơ dừa. Trồng các loại cây che phủ đất (cover crops) như cây họ đậu, sau đó vùi vào đất cũng giúp tăng hàm lượng chất hữu cơ và cải thiện kết cấu đất cát. Việc tưới nước và bón phân cho cây trên đất cát cần được thực hiện thường xuyên hơn nhưng với lượng nhỏ hơn mỗi lần để tránh thất thoát.
Cải Tạo Đất Phèn, Đất Mặn
Đất phèn (pH rất thấp) và đất mặn (hàm lượng muối cao) là những loại đất rất khó khăn để trồng cây ăn quả.
- Đất phèn: Cần rửa phèn bằng cách tháo chua rửa mặn (đào rãnh thoát nước, cho nước vào ngập và tháo ra nhiều lần), kết hợp bón vôi nông nghiệp để nâng pH. Bón thêm phân hữu cơ và các loại phân có chứa lân (P) để giúp cố định một số độc tố trong đất phèn.
- Đất mặn: Cần rửa mặn bằng nước ngọt (nếu có nguồn nước ngọt), bón thêm chất hữu cơ để cải thiện cấu trúc và hoạt động của vi sinh vật. Một số loại cây ăn quả có khả năng chịu mặn tốt hơn các loại khác (ví dụ: một số giống xoài, dừa). Có thể trồng cây chịu mặn tạm thời để cải tạo đất trước khi trồng cây ăn quả chính.
Việc cải tạo đất phèn, đất mặn đòi hỏi thời gian và công sức, đôi khi cần áp dụng nhiều biện pháp kết hợp và lặp lại qua các vụ hoặc các năm.
Các Yếu Tố Khác Cần Quan Tâm Khi Làm Đất
Ngoài các bước cơ bản về cấu trúc, pH và dinh dưỡng, còn một số yếu tố khác cần lưu ý trong cách làm đất trồng cây ăn quả để đảm bảo môi trường sống tốt nhất cho cây.
Thoát Nước
Khả năng thoát nước của đất là vô cùng quan trọng. Nếu đất tự nhiên thoát nước kém, ngoài việc cải tạo bằng chất hữu cơ và làm luống cao, có thể cần xem xét các giải pháp kỹ thuật như đào rãnh thoát nước xung quanh vườn hoặc lắp đặt hệ thống ống thoát nước ngầm (drainage tile). Kiểm tra kỹ khả năng thoát nước trước khi trồng bằng “thí nghiệm hố nước”: đào hố sâu khoảng 30-40cm, đổ đầy nước và đo thời gian nước rút hết. Nếu nước rút chậm hơn 24 giờ, đất có vấn đề về thoát nước cần được xử lý.
Ngăn Chặn Sâu Bệnh Hại Trong Đất
Một số loại sâu bệnh hại nguy hiểm đối với cây ăn quả sống trong đất như tuyến trùng, nấm Fusarium, Phytophthora,… Việc chuẩn bị đất là cơ hội tốt để giảm thiểu mầm mống sâu bệnh này. Có thể áp dụng các biện pháp như:
- Phơi đất: Sau khi cày bừa, phơi đất dưới ánh nắng mặt trời trong vài tuần giúp tiêu diệt một phần trứng sâu và bào tử nấm.
- Ủ phân chuồng đúng cách: Đảm bảo phân chuồng được ủ hoai mục hoàn toàn ở nhiệt độ cao để tiêu diệt mầm bệnh và hạt cỏ dại.
- Sử dụng chế phẩm sinh học: Bổ sung các loại nấm đối kháng (như Trichoderma) hoặc vi khuẩn có lợi vào đất để cạnh tranh và kiểm soát mầm bệnh hại.
- Luân canh cây trồng: Nếu có thể, tránh trồng liên tục cùng một loại cây hoặc các loại cây có chung mầm bệnh trên cùng một mảnh đất.
Thời Điểm Làm Đất
Thời điểm tốt nhất để chuẩn bị đất thường là trước khi trồng cây khoảng 1-2 tháng, hoặc vào cuối mùa khô/đầu mùa mưa khi đất không quá ẩm hoặc quá khô. Việc làm đất sớm giúp chất hữu cơ có thời gian phân hủy và hòa quyện vào đất, đồng thời các phản ứng hóa học điều chỉnh pH cũng có thời gian xảy ra. Tránh làm đất khi đất quá ướt vì dễ gây nén chặt đất. Làm đất khi đất quá khô sẽ khó khăn hơn và có thể tạo ra nhiều cục đất lớn.
Duy Trì Sức Khỏe Đất Lâu Dài
Cách làm đất trồng cây ăn quả không chỉ là công việc một lần trước khi trồng mà còn là quá trình duy trì liên tục trong suốt vòng đời của cây.
- Che phủ đất (mulching): Sử dụng rơm rạ, vỏ trấu, bã cà phê, hoặc màng phủ nông nghiệp để che phủ bề mặt đất xung quanh gốc cây. Lớp che phủ giúp giữ ẩm, hạn chế cỏ dại, điều hòa nhiệt độ đất, và bổ sung chất hữu cơ khi phân hủy (đối với vật liệu hữu cơ).
- Trồng cây che phủ (cover crops): Trồng các loại cây như cỏ vetiver, cây họ đậu giữa các hàng cây ăn quả vào mùa khô hoặc thời kỳ cây nghỉ để chống xói mòn, cải thiện cấu trúc đất, cố định đạm (đối với cây họ đậu) và bổ sung chất hữu cơ khi cắt và vùi vào đất.
- Hạn chế sử dụng hóa chất: Ưu tiên sử dụng phân bón hữu cơ và các biện pháp phòng trừ sâu bệnh sinh học để bảo vệ hệ vi sinh vật có lợi trong đất.
- Tránh làm đất quá mức: Hạn chế cày xới sâu và thường xuyên sau khi cây đã lớn để tránh làm tổn thương bộ rễ và phá vỡ cấu trúc đất đã hình thành.
Những Sai Lầm Thường Gặp Khi Làm Đất
Hiểu và tránh các sai lầm phổ biến sẽ giúp quá trình chuẩn bị đất của bạn hiệu quả hơn.
- Không phân tích đất trước khi cải tạo: Dẫn đến việc bổ sung vật liệu cải tạo và phân bón không phù hợp, gây lãng phí hoặc thậm chí gây hại cho cây.
- Bổ sung quá nhiều phân chuồng tươi: Phân chuồng tươi chứa nhiều mầm bệnh, hạt cỏ dại và muối, có thể làm “cháy” rễ cây con. Luôn sử dụng phân chuồng đã được ủ hoai mục hoàn toàn.
- Bón vôi và phân lân cùng lúc: Vôi và phân lân (đặc biệt là super lân) có thể phản ứng với nhau tạo thành các hợp chất khó tan, cây khó hấp thụ. Nên bón vôi trước khoảng 2-4 tuần rồi mới bón phân lân.
- Làm đất khi quá ẩm hoặc quá khô: Đất quá ẩm dễ bị nén chặt, đất quá khô khó vỡ cục và trộn đều vật liệu cải tạo.
- Không chú trọng thoát nước: Trồng cây ăn quả trên nền đất ngập úng chắc chắn sẽ dẫn đến thất bại. Thoát nước là ưu tiên hàng đầu.
- Chỉ làm đất ở hố/luống trồng: Mặc dù tập trung vào hố/luống là quan trọng, nhưng cần quan tâm đến tình trạng đất chung của cả khu vực để có giải pháp thoát nước và quản lý tổng thể.
- Sử dụng quá nhiều phân hóa học: Gây chai hóa đất, tiêu diệt vi sinh vật có lợi và có thể gây ô nhiễm. Ưu tiên phân hữu cơ và các biện pháp bền vững.
- Không duy trì sức khỏe đất: Sau khi trồng, đất vẫn cần được chăm sóc thông qua bón phân hữu cơ định kỳ, che phủ đất, và quản lý sâu bệnh hại trong đất một cách hợp lý.
Việc chuẩn bị đất kỹ lưỡng ngay từ đầu là yếu tố then chốt để có một vườn cây ăn quả khỏe mạnh, năng suất cao và bền vững. Nắm vững cách làm đất trồng cây ăn quả bao gồm phân tích đất, cải tạo cấu trúc, điều chỉnh pH, bổ sung dinh dưỡng và đảm bảo thoát nước tốt. Hãy xem đây là một khoản đầu tư dài hạn cho khu vườn của bạn.