Cách trồng cây lan thảo tại nhà hiệu quả

Cây lan thảo (Chlorophytum comosum), còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như cây dây nhện hay mẫu tử, là một loại cây cảnh phổ biến được nhiều người yêu thích bởi vẻ đẹp thanh thoát, khả năng lọc không khí và đặc biệt là cách trồng cây lan thảo khá đơn giản, phù hợp với cả những người mới bắt đầu làm vườn. Việc nắm vững kỹ thuật trồng và chăm sóc sẽ giúp cây phát triển xanh tốt, cho ra những chậu cây đẹp mắt làm bừng sáng không gian sống của bạn. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn hướng dẫn chi tiết từ khâu chuẩn bị đến chăm sóc, giúp bạn tự tin trồng thành công loại cây tuyệt vời này ngay tại nhà.

Giới thiệu chung về cây Lan Thảo

Cây Lan Thảo có nguồn gốc từ khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới ở miền nam châu Phi. Đặc trưng nổi bật của loài cây này là những tán lá dài, cong vút, màu xanh sọc trắng hoặc xanh hoàn toàn, mọc thành bụi từ gốc. Cây thường tạo ra những thân bò ngang mang theo cây con nhỏ ở đầu, trông giống như những chú nhện đang treo mình trên sợi tơ, hoặc những “cây con” mọc ra từ “cây mẹ”, giải thích cho tên gọi dây nhện hay mẫu tử. Lan Thảo là một loại cây thân thảo, sống lâu năm, có tốc độ sinh trưởng nhanh và dễ dàng nhân giống.

Cây Lan Thảo không chỉ đẹp mà còn được biết đến với khả năng cải thiện chất lượng không khí trong nhà. Nó có thể hấp thụ các chất độc hại như formaldehyde, xylene và carbon monoxide. Đây là lý do vì sao Lan Thảo thường được trồng làm cây cảnh trong nhà, văn phòng, hay treo ở ban công, cửa sổ. Sức sống mãnh liệt và khả năng thích nghi tốt với nhiều điều kiện môi trường khác nhau cũng là điểm cộng lớn khiến Lan Thảo trở thành lựa chọn hàng đầu cho những người bận rộn hoặc chưa có nhiều kinh nghiệm trồng cây.

Hiểu rõ về đặc tính của cây Lan Thảo là bước đầu tiên quan trọng trước khi bắt tay vào cách trồng cây lan thảo. Cây ưa sáng nhưng không chịu được ánh nắng trực tiếp gay gắt, thích môi trường ẩm nhưng ghét úng nước. Nắm vững những điều cơ bản này sẽ giúp bạn tạo ra điều kiện tối ưu cho cây phát triển khỏe mạnh. Lan Thảo có bộ rễ dạng củ, giúp cây tích trữ nước và chất dinh dưỡng, điều này giải thích khả năng chịu hạn nhẹ của cây nhưng cũng là nguyên nhân khiến cây dễ bị thối rễ nếu tưới quá nhiều nước hoặc đất thoát nước kém.

Có nhiều giống Lan Thảo khác nhau, phổ biến nhất là loại lá xanh sọc trắng ở giữa (Variegatum) hoặc sọc trắng ở mép lá (Vittatum). Kích thước và màu sắc lá có thể hơi khác nhau tùy thuộc vào giống và điều kiện chăm sóc. Tất cả các giống đều có chung đặc điểm là dễ trồng và dễ chăm sóc, làm cho trồng cây lan thảo trở thành một trải nghiệm thú vị cho bất kỳ ai.

Chuẩn bị trước khi trồng Lan Thảo

Trước khi thực hiện cách trồng cây lan thảo, khâu chuẩn bị là vô cùng quan trọng để đảm bảo cây có khởi đầu tốt nhất. Việc chuẩn bị kỹ lưỡng sẽ giúp bạn tránh được nhiều vấn đề phát sinh sau này và tối ưu hóa điều kiện cho cây phát triển. Các yếu tố cần chuẩn bị bao gồm lựa chọn cây giống, chọn loại chậu phù hợp, và chuẩn bị hỗn hợp đất trồng lý tưởng. Mỗi yếu tố đều đóng vai trò quan trọng trong sự thành công của việc trồng cây lan thảo.

Lựa chọn cây giống Lan Thảo

Bạn có thể bắt đầu trồng cây lan thảo bằng nhiều cách khác nhau. Cách phổ biến và dễ dàng nhất là sử dụng cây con mọc ra từ thân bò của cây mẹ. Những cây con này thường đã có sẵn rễ nhỏ hoặc các mầm rễ đang phát triển, giúp chúng dễ dàng bén rễ khi được tách ra và trồng. Chọn những cây con trông khỏe mạnh, lá xanh tươi, không có dấu hiệu sâu bệnh hoặc hư hại. Kích thước cây con không quá quan trọng, miễn là chúng có tiềm năng phát triển.

Ngoài ra, bạn cũng có thể mua cây Lan Thảo đã trưởng thành tại các cửa hàng cây cảnh. Khi mua, hãy kiểm tra kỹ bộ rễ (nếu có thể), lá cây có bị vàng úa, đốm lá hay côn trùng bám vào không. Chọn cây có tán lá đều, màu sắc tươi tắn, và không có dấu hiệu bị úng nước hoặc khô héo. Một cây giống khỏe mạnh là nền tảng vững chắc cho quá trình chăm sóc lan thảo sau này.

Một phương pháp khác là nhân giống bằng cách tách bụi từ cây mẹ đã lớn. Khi cây mẹ phát triển lớn, bạn có thể nhẹ nhàng nhấc cây ra khỏi chậu, rũ bỏ bớt đất và dùng dao hoặc kéo sắc để tách các bụi cây nhỏ hơn. Đảm bảo mỗi bụi được tách ra đều có rễ riêng. Đây là cách tốt để trẻ hóa cây mẹ và tạo ra nhiều chậu cây mới. Dù chọn phương pháp nào, hãy đảm bảo nguồn giống của bạn là sạch bệnh và khỏe mạnh.

Nếu bạn muốn bắt đầu từ hạt, hạt giống Lan Thảo có thể khó tìm hơn và quá trình nảy mầm, phát triển ban đầu cũng đòi hỏi nhiều thời gian và công sức hơn so với việc trồng từ cây con hoặc tách bụi. Tuy nhiên, đây cũng là một trải nghiệm thú vị cho những người muốn thử thách bản thân. Bạn có thể tìm hạt giống tại các cửa hàng chuyên về hạt giống nông nghiệp uy tín như hatgiongnongnghiep1.vn.

Chọn chậu trồng và vật liệu lót đáy

Việc lựa chọn chậu trồng ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của cây Lan Thảo, đặc biệt là khả năng thoát nước. Lan Thảo rất nhạy cảm với việc úng nước, do đó, chậu trồng bắt buộc phải có lỗ thoát nước ở đáy. Bạn có thể sử dụng chậu làm từ nhiều vật liệu khác nhau như gốm, sứ, nhựa, hoặc xi măng. Chậu đất nung hoặc gốm có ưu điểm là thoáng khí tốt hơn, giúp đất nhanh khô hơn, nhưng cũng dễ bị khô vào mùa hè. Chậu nhựa giữ ẩm tốt hơn, nhẹ và bền, nhưng cần cẩn thận hơn với việc tưới nước để tránh úng.

Kích thước chậu cũng cần phù hợp với kích thước cây. Đối với cây con hoặc bụi nhỏ, nên chọn chậu có đường kính khoảng 10-15cm. Khi cây lớn hơn, bạn có thể chuyển sang chậu lớn hơn. Tránh trồng cây nhỏ trong chậu quá lớn, vì điều này sẽ khiến đất giữ quá nhiều nước và dễ gây thối rễ. Ngược lại, chậu quá nhỏ sẽ hạn chế sự phát triển của bộ rễ và cây sẽ nhanh chóng bị bó rễ, cần phải thay chậu thường xuyên.

Để tăng cường khả năng thoát nước và tránh đất làm tắc nghẽn lỗ thoát nước, bạn nên lót một lớp vật liệu ở đáy chậu trước khi cho đất vào. Các vật liệu lót đáy phổ biến bao gồm sỏi, đá vụn, gạch vỡ, hoặc viên đất nung (leca). Lớp lót này nên dày khoảng 2-3 cm tùy kích thước chậu. Lớp lót này tạo ra một khoảng trống giúp nước thừa dễ dàng chảy ra ngoài, bảo vệ bộ rễ khỏi bị ngâm trong nước.

Việc chọn chậu có màu sáng cũng có thể giúp giảm nhiệt độ đất vào mùa hè, đặc biệt nếu chậu được đặt ở nơi có ánh nắng buổi sáng. Đối với Lan Thảo, việc treo chậu cũng là một lựa chọn phổ biến để những thân bò mang cây con có không gian phát triển và rủ xuống tạo hiệu ứng đẹp mắt. Chậu treo thường có móc hoặc dây đi kèm, tiện lợi cho việc trang trí.

Chuẩn bị hỗn hợp đất trồng lý tưởng

Đất trồng là yếu tố cốt lõi quyết định sự phát triển của cây Lan Thảo. Hỗn hợp đất trồng lý tưởng cho Lan Thảo cần đảm bảo các yếu tố: tơi xốp, thoát nước tốt, giàu dinh dưỡng và giữ ẩm vừa phải. Đất thịt nặng hoặc đất sét sẽ dễ bị nén chặt, gây bí khí và úng nước, không phù hợp với Lan Thảo.

Một hỗn hợp đất trồng phổ biến và hiệu quả cho Lan Thảo bao gồm:

  1. Đất mùn hoặc đất sạch giàu dinh dưỡng: Chiếm khoảng 40-50% tổng thể tích. Cung cấp dinh dưỡng cần thiết cho cây.
  2. Chất tạo độ tơi xốp và thoát nước: Khoảng 30-40%, bao gồm trấu hun, xơ dừa, perlite, hoặc đá bọt (pumice). Các vật liệu này giúp tạo khoảng trống trong đất, tăng cường lưu thông khí và thoát nước. Trấu hun và xơ dừa còn có khả năng giữ ẩm nhẹ.
  3. Phân hữu cơ hoặc phân trùn quế: Khoảng 10-20%, cung cấp dinh dưỡng tự nhiên và cải thiện cấu trúc đất. Phân trùn quế đặc biệt tốt vì nó giàu dinh dưỡng, sạch và không gây nóng cho cây.

Bạn có thể trộn các thành phần này theo tỷ lệ trên hoặc điều chỉnh tùy thuộc vào loại vật liệu sẵn có. Mục tiêu là tạo ra một hỗn hợp khi nắm lại thấy ẩm nhưng không bị vón cục chặt, và khi xả nước vào thì nước thoát nhanh qua đáy chậu. Việc trộn đất trước khi trồng giúp đảm bảo sự đồng nhất về dinh dưỡng và cấu trúc trong toàn bộ chậu.

Trước khi sử dụng, đất trồng nên được khử trùng sơ bộ để loại bỏ mầm bệnh và côn trùng gây hại. Bạn có thể phơi đất dưới nắng vài ngày hoặc trộn với vôi bột nông nghiệp. Đảm bảo đất đã nguội hoàn toàn trước khi sử dụng để trồng cây. Độ pH lý tưởng cho Lan Thảo thường nằm trong khoảng 6.0 đến 7.0 (trung tính đến hơi axit nhẹ). Hầu hết các hỗn hợp đất trộn sẵn cho cây cảnh đều phù hợp, nhưng tự trộn sẽ giúp bạn kiểm soát tốt hơn chất lượng và tỷ lệ các thành phần.

Khi đã chuẩn bị đầy đủ cây giống, chậu và đất, bạn đã sẵn sàng để bắt đầu quá trình trồng cây lan thảo một cách bài bản. Việc chuẩn bị đúng cách ngay từ đầu sẽ giảm thiểu rủi ro và giúp cây nhanh chóng bén rễ, phát triển khỏe mạnh.

Kỹ thuật trồng cây Lan Thảo chi tiết

Sau khi đã hoàn tất khâu chuẩn bị, giờ là lúc chúng ta đi sâu vào cách trồng cây lan thảo vào chậu. Quy trình trồng không quá phức tạp, nhưng cần thực hiện cẩn thận để tránh làm tổn thương rễ cây và đảm bảo cây có thể thích nghi nhanh chóng với môi trường mới. Dù bạn trồng từ cây con tách ra, tách bụi, hay trồng từ cây mua sẵn, các bước cơ bản đều tương tự.

Trồng cây con từ thân bò

Đây là cách trồng cây lan thảo phổ biến và đơn giản nhất. Cây con mọc trên thân bò của cây mẹ thường đã có một vài rễ nhỏ hoặc các điểm rễ sần sùi sẵn sàng phát triển.

  1. Tách cây con: Sử dụng kéo sắc và sạch để cắt đứt thân bò nối cây con với cây mẹ. Cắt sát gốc cây con. Nếu cây con chưa có rễ, bạn có thể đặt nó vào cốc nước sạch để kích thích ra rễ trước khi trồng vào đất.
  2. Chuẩn bị chậu: Lót đáy chậu bằng vật liệu thoát nước (sỏi, đá vụn). Đổ hỗn hợp đất trồng đã chuẩn bị vào chậu, chỉ khoảng 1/3 hoặc 1/2 chậu tùy thuộc vào kích thước rễ cây con.
  3. Đặt cây: Đặt cây con vào giữa chậu. Nếu cây con đã có rễ, nhẹ nhàng trải đều rễ ra. Nếu chưa có rễ hoặc rễ rất ngắn, đặt gốc cây con tiếp xúc với bề mặt đất.
  4. Thêm đất: Từ từ thêm đất trồng vào chậu xung quanh gốc cây con. Đổ đất cho đến khi gốc cây được che phủ hoàn toàn, cách miệng chậu khoảng 2-3 cm. Không nén đất quá chặt, chỉ cần vỗ nhẹ thành chậu hoặc dùng tay ấn nhẹ bề mặt đất để loại bỏ túi khí lớn.
  5. Tưới nước: Tưới nước nhẹ nhàng ngay sau khi trồng để làm ẩm đất và giúp đất ôm sát rễ cây. Tưới cho đến khi nước chảy ra từ lỗ thoát nước ở đáy chậu.
  6. Vị trí đặt cây: Đặt chậu cây mới trồng ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp trong vài ngày đầu để cây hồi sức. Sau đó, di chuyển đến vị trí có điều kiện ánh sáng phù hợp như đã chuẩn bị.

Trồng cây từ bụi tách hoặc cây mua sẵn

Khi bạn tách bụi từ cây mẹ lớn hoặc mua cây đã trưởng thành về trồng lại/thay chậu, quy trình có đôi chút khác biệt:

  1. Nhấc cây ra khỏi chậu cũ: Nhẹ nhàng lật ngược chậu, dùng tay đỡ gốc cây và kéo cây ra khỏi chậu. Nếu cây bị bó rễ chặt, có thể dùng dao mỏng lách quanh thành chậu. Tránh làm tổn thương rễ.
  2. Kiểm tra và xử lý rễ: Rũ bỏ bớt đất cũ dính ở rễ. Kiểm tra bộ rễ, cắt bỏ những phần rễ bị thối, khô hoặc hư hỏng bằng kéo sắc, sạch. Đối với cây bị bó rễ quá chặt, có thể dùng tay nhẹ nhàng gỡ rối bớt phần rễ phía ngoài. Nếu bạn đang tách bụi, dùng dao sắc cắt thành các phần nhỏ hơn, đảm bảo mỗi phần có đủ rễ và thân.
  3. Chuẩn bị chậu mới: Chọn chậu có kích thước lớn hơn chậu cũ (nếu thay chậu) hoặc phù hợp với kích thước bụi cây mới tách. Lót đáy chậu bằng vật liệu thoát nước. Đổ một lớp đất trồng mới vào đáy chậu.
  4. Đặt cây vào chậu: Đặt cây hoặc bụi cây đã xử lý rễ vào giữa chậu mới. Đảm bảo phần gốc cây nằm ở vị trí phù hợp, sau khi thêm đất thì bề mặt đất sẽ cách miệng chậu khoảng 2-3 cm.
  5. Thêm đất: Thêm hỗn hợp đất trồng mới xung quanh gốc cây, lấp đầy chậu. Nhẹ nhàng ấn nhẹ bề mặt đất để cố định cây và loại bỏ túi khí.
  6. Tưới nước và đặt cây: Tưới đẫm nước cho cây sau khi trồng. Đặt chậu cây ở nơi mát mẻ, có ánh sáng nhẹ trong vài ngày để cây ổn định trước khi đưa ra vị trí chăm sóc thông thường.

Việc trồng cây lan thảo thành công phụ thuộc nhiều vào chất lượng đất và khả năng thoát nước của chậu. Đảm bảo các yếu tố này được chuẩn bị tốt sẽ giúp cây nhanh chóng bén rễ và bắt đầu phát triển mạnh mẽ trong môi trường mới.

Chăm sóc cây Lan Thảo sau khi trồng

Sau khi đã hoàn thành việc trồng cây lan thảo, giai đoạn chăm sóc tiếp theo là yếu tố quyết định đến sự sinh trưởng và vẻ đẹp của cây. Chăm sóc lan thảo bao gồm nhiều khía cạnh như ánh sáng, tưới nước, bón phân, và kiểm soát sâu bệnh. Hiểu rõ nhu cầu của cây ở từng giai đoạn sẽ giúp bạn điều chỉnh chế độ chăm sóc phù hợp, đảm bảo cây luôn khỏe mạnh và ra lá xanh tươi.

Nhu cầu ánh sáng và vị trí đặt cây

Lan Thảo là cây ưa sáng nhưng rất nhạy cảm với ánh nắng trực tiếp, đặc biệt là ánh nắng gay gắt vào buổi trưa hè. Ánh nắng trực tiếp có thể làm cháy lá, khiến lá bị khô, vàng hoặc xuất hiện các đốm nâu. Nơi lý tưởng nhất để đặt Lan Thảo là ở những vị trí có ánh sáng gián tiếp mạnh hoặc ánh sáng khuếch tán.

Trong nhà, bạn nên đặt cây gần cửa sổ hướng Đông hoặc hướng Tây, nơi có ánh sáng buổi sáng hoặc buổi chiều nhẹ nhàng. Cửa sổ hướng Nam có thể quá nắng, cần có rèm che bớt hoặc đặt cây cách xa cửa sổ một khoảng. Nếu không có đủ ánh sáng tự nhiên, cây vẫn có thể sống được trong điều kiện ánh sáng yếu hơn, nhưng lá có thể kém sọc hơn (đối với giống lá sọc) và cây có thể không ra nhiều thân bò mang cây con.

Ngoài trời, hãy đặt chậu Lan Thảo dưới bóng cây lớn, mái hiên, hoặc lưới che nắng. Vị trí lý tưởng là nơi chỉ nhận được ánh nắng nhẹ vào buổi sáng sớm hoặc cuối buổi chiều. Đảm bảo vị trí đặt cây thoáng gió nhưng tránh gió lùa trực tiếp mạnh làm khô lá và đất nhanh chóng. Việc lựa chọn đúng vị trí ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ phát triển và màu sắc lá của cây.

Quan sát màu sắc lá là một cách tốt để đánh giá nhu cầu ánh sáng của cây. Lá xanh đậm và dài có thể là dấu hiệu cây thiếu sáng. Lá nhạt màu, khô viền hoặc có đốm cháy nắng là dấu hiệu cây bị thừa sáng hoặc nắng quá gắt.

Kỹ thuật tưới nước đúng cách

Tưới nước là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong cách trồng cây lan thảo và chăm sóc sau trồng, đồng thời cũng là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra các vấn đề cho cây (chủ yếu là do tưới quá nhiều gây úng rễ). Lan Thảo thích đất ẩm nhưng không được sũng nước. Bộ rễ dạng củ giúp cây chịu hạn tốt hơn nhiều so với việc chịu úng.

Nguyên tắc tưới nước cho Lan Thảo là “thà khô còn hơn thừa”. Chỉ tưới nước khi lớp đất mặt trong chậu đã khô khoảng 2-3 cm. Bạn có thể kiểm tra độ ẩm của đất bằng cách dùng ngón tay hoặc một que gỗ nhỏ cắm sâu vào đất. Nếu khi rút ra đất vẫn còn ẩm dính thì chưa cần tưới.

Lượng nước tưới mỗi lần cần đủ để làm ẩm toàn bộ bầu đất, cho đến khi nước chảy ra từ lỗ thoát nước dưới đáy chậu. Điều này đảm bảo rễ cây nhận đủ nước. Sau khi tưới, đổ bỏ phần nước thừa đọng lại dưới đĩa lót chậu (nếu có) để tránh rễ bị ngâm nước.

Tần suất tưới nước phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nhiệt độ môi trường, độ ẩm không khí, loại chậu, loại đất và kích thước cây. Vào mùa hè nóng và khô, có thể cần tưới 2-3 lần/tuần. Vào mùa đông hoặc khi trời mát mẻ, chỉ cần tưới 1 lần/tuần hoặc thậm chí ít hơn. Cây trồng trong chậu đất nung sẽ khô nhanh hơn cây trồng trong chậu nhựa. Cây lớn hơn sẽ cần nhiều nước hơn cây nhỏ.

Tránh tưới nước vào buổi trưa nắng gắt. Thời điểm tốt nhất để tưới nước là vào buổi sáng sớm hoặc buổi chiều mát. Nước sử dụng nên là nước sạch, tốt nhất là nước mưa hoặc nước máy đã để lắng qua đêm để bay bớt clo. Lá Lan Thảo cũng thích được phun sương nhẹ nhàng định kỳ, đặc biệt vào mùa khô nóng, giúp tăng độ ẩm không khí xung quanh cây.

Các dấu hiệu cây bị thiếu nước là lá hơi rũ xuống, đất khô cứng. Dấu hiệu cây bị thừa nước là lá vàng úa, mềm nhũn, gốc cây có mùi thối, hoặc xuất hiện nấm mốc trên bề mặt đất. Nếu phát hiện cây có dấu hiệu thừa nước, hãy ngừng tưới ngay lập tức, kiểm tra lỗ thoát nước và có thể cần thay đất mới tơi xốp hơn.

Bón phân cho cây Lan Thảo

Lan Thảo không yêu cầu bón phân quá thường xuyên, nhưng việc bổ sung dinh dưỡng định kỳ sẽ giúp cây phát triển mạnh mẽ, lá xanh mướt và ra nhiều cây con hơn. Thời điểm tốt nhất để bón phân là trong mùa sinh trưởng chính của cây, thường là từ mùa xuân đến mùa thu. Vào mùa đông, khi cây phát triển chậm lại, nên ngừng bón phân.

Bạn có thể sử dụng phân bón lá hoặc phân bón gốc dạng lỏng hoặc hạt hòa tan. Đối với phân bón lỏng, hãy pha loãng với nước theo tỷ lệ khuyến cáo trên bao bì (thường pha loãng hơn một chút so với hướng dẫn cho các loại cây khác để tránh làm cháy rễ). Tưới phân vào đất đã ẩm (tưới nước trước rồi mới tưới phân) để rễ không bị sốc.

Loại phân bón phù hợp cho Lan Thảo là phân NPK có tỷ lệ cân bằng (ví dụ: 20-20-20) hoặc phân có hàm lượng Đạm (N) cao hơn một chút để thúc đẩy sự phát triển của lá. Bón phân định kỳ khoảng 1-2 tháng/lần trong mùa sinh trưởng là đủ. Tránh bón phân quá liều vì có thể gây tích tụ muối trong đất, làm hại rễ cây.

Đối với phân bón dạng hạt tan chậm, bạn có thể trộn vào đất khi trồng hoặc rắc một lớp mỏng lên bề mặt chậu. Loại phân này sẽ giải phóng dinh dưỡng từ từ mỗi khi tưới nước, tiện lợi và giảm nguy cơ sốc phân. Tuy nhiên, cần tuân thủ liều lượng khuyến cáo của nhà sản xuất.

Bên cạnh phân hóa học, sử dụng phân hữu cơ như phân trùn quế hoặc phân bò hoai mục cũng rất tốt cho Lan Thảo. Chúng cung cấp dinh dưỡng bền vững và cải thiện cấu trúc đất. Có thể trộn một lớp phân trùn quế lên bề mặt chậu hoặc pha loãng dịch trùn quế để tưới.

Dấu hiệu cây thiếu dinh dưỡng là lá nhạt màu, nhỏ, tốc độ phát triển chậm, ít ra cây con. Dấu hiệu thừa phân là lá bị vàng hoặc khô viền, đầu lá cong queo. Nếu cây có dấu hiệu thừa phân, hãy xả nước thật nhiều qua chậu để rửa trôi bớt muối khoáng tích tụ, hoặc cân nhắc thay đất mới.

Phòng trừ sâu bệnh hại phổ biến

Lan Thảo tương đối ít bị sâu bệnh, nhưng đôi khi vẫn có thể gặp phải một số vấn đề. Việc nhận biết sớm và xử lý kịp thời sẽ giúp cây phục hồi nhanh chóng.

Các loại sâu bệnh phổ biến trên Lan Thảo bao gồm:

  • Nhện đỏ: Rất nhỏ, thường ở mặt dưới lá, gây ra các đốm li ti màu vàng hoặc trắng trên lá. Lá bị tấn công nặng có thể chuyển sang màu đồng và có mạng nhện mỏng. Nhện đỏ phát triển mạnh trong điều kiện khô và nóng.
  • Rệp sáp, rệp vảy: Bám thành từng đám nhỏ trên thân, cuống lá, hút nhựa cây làm cây yếu, chậm phát triển, lá bị biến dạng.
  • Ốc sên: Thường xuất hiện vào ban đêm hoặc sau mưa, ăn lá non gây thủng lá.
  • Bệnh thối rễ: Do tưới nước quá nhiều, đất không thoát nước tốt gây úng. Biểu hiện là lá vàng úa hàng loạt, gốc cây mềm nhũn, có mùi hôi.
  • Bệnh đốm lá: Do nấm gây ra, xuất hiện các đốm màu nâu hoặc đen trên lá.

Cách phòng trừ:

  • Vệ sinh cây và môi trường: Thường xuyên lau sạch lá để loại bỏ bụi bẩn và kiểm tra sâu bệnh. Loại bỏ lá vàng úa, khô héo. Giữ khu vực xung quanh cây sạch sẽ, thoáng khí. Tránh tưới nước đọng trên lá vào buổi tối.
  • Kiểm soát tưới nước: Đây là biện pháp quan trọng nhất để phòng bệnh thối rễ và hạn chế nhện đỏ (vì nhện đỏ ghét độ ẩm cao).
  • Kiểm tra định kỳ: Quan sát cây thường xuyên để phát hiện sớm dấu hiệu sâu bệnh.
  • Đối với sâu hại: Sử dụng khăn ẩm lau sạch rệp, nhện đỏ nếu số lượng ít. Nếu nặng, có thể sử dụng dung dịch xà phòng loãng (pha vài giọt nước rửa bát với 1 lít nước, phun đều lên cây) hoặc các loại thuốc trừ sâu sinh học/hóa học dành cho cây cảnh theo hướng dẫn.
  • Đối với bệnh nấm, thối rễ: Cắt bỏ các lá bị bệnh nặng. Đối với thối rễ, nhấc cây ra khỏi chậu, cắt bỏ rễ thối, ngâm rễ trong dung dịch thuốc diệt nấm pha loãng rồi trồng lại vào đất mới, khô ráo hơn. Hạn chế tưới nước cho đến khi cây phục hồi.

Việc chăm sóc Lan Thảo đúng kỹ thuật về ánh sáng, nước, phân bón và kiểm soát sâu bệnh sẽ giúp cây phát triển khỏe mạnh, chống chịu tốt hơn với các tác nhân gây hại và luôn giữ được vẻ đẹp đặc trưng.

Nhân giống cây Lan Thảo

Khả năng tự nhiên tạo ra cây con trên thân bò là một trong những đặc điểm độc đáo và là cách trồng cây lan thảo phổ biến nhất để nhân giống loại cây này. Ngoài ra, bạn cũng có thể nhân giống bằng cách tách bụi. Cả hai phương pháp này đều khá đơn giản và tỷ lệ thành công cao.

Nhân giống bằng cây con trên thân bò

Đây là phương pháp nhân giống Lan Thảo dễ nhất. Cây mẹ khi đủ trưởng thành và nhận đủ ánh sáng sẽ cho ra những thân bò dài mang theo cây con ở đầu. Những cây con này chính là bản sao di truyền của cây mẹ.

  1. Chọn cây con: Chọn những cây con đã có kích thước tương đối, có ít nhất 2-3 lá và đã bắt đầu xuất hiện rễ non (các mấu nhỏ sần sùi màu trắng hoặc vàng ở gốc). Những cây con có rễ càng dài thì càng dễ sống khi trồng.
  2. Phương pháp trồng trực tiếp: Đặt chậu nhỏ chứa đất ẩm bên cạnh chậu cây mẹ. Đặt cây con (vẫn còn dính với thân bò của cây mẹ) lên bề mặt đất trong chậu nhỏ, ấn nhẹ gốc cây con xuống đất. Có thể dùng một chiếc ghim hoặc que nhỏ cố định cây con vào đất để nó không bị dịch chuyển. Giữ ẩm cho đất. Khi cây con đã ra rễ mạnh và phát triển rõ ràng trong chậu mới (thường sau vài tuần), bạn mới cắt đứt thân bò nối với cây mẹ.
  3. Phương pháp tách rời rồi trồng: Cắt đứt thân bò nối cây con với cây mẹ bằng kéo sắc. Nếu cây con chưa có rễ hoặc rễ còn quá ngắn, bạn có thể đặt gốc cây con vào cốc nước sạch, giữ cho phần lá không bị ngập nước. Thay nước định kỳ 2-3 ngày/lần. Khi rễ đã dài khoảng 2-3 cm, bạn có thể trồng cây con vào chậu đất nhỏ như mô tả ở phần kỹ thuật trồng.
  4. Chăm sóc sau trồng: Sau khi trồng cây con vào chậu đất, giữ ẩm cho đất và đặt cây ở nơi có ánh sáng gián tiếp. Cây sẽ nhanh chóng bén rễ và bắt đầu phát triển thành cây hoàn chỉnh.

Phương pháp trồng trực tiếp lên chậu nhỏ bên cạnh cây mẹ giúp cây con nhận được dinh dưỡng hỗ trợ từ cây mẹ cho đến khi tự lập được, tăng tỷ lệ thành công, đặc biệt với những cây con còn non.

Nhân giống bằng cách tách bụi

Phương pháp này phù hợp khi cây Lan Thảo của bạn đã phát triển thành bụi lớn và bạn muốn chia nhỏ để có thêm chậu mới hoặc trẻ hóa cây mẹ.

  1. Chuẩn bị: Chuẩn bị chậu mới và đất trồng như hướng dẫn ở phần chuẩn bị.
  2. Nhấc cây ra khỏi chậu: Nhẹ nhàng nhấc cây mẹ ra khỏi chậu cũ, rũ bỏ bớt đất.
  3. Tách bụi: Quan sát bộ rễ và các thân cây mọc từ gốc. Dùng dao hoặc kéo sắc, sạch để cắt hoặc tách nhẹ nhàng bụi cây lớn thành nhiều bụi nhỏ hơn. Đảm bảo mỗi bụi được tách ra có đủ rễ và thân cây khỏe mạnh.
  4. Trồng vào chậu mới: Trồng từng bụi nhỏ vào các chậu riêng đã chuẩn bị. Lấp đất xung quanh gốc cây, ấn nhẹ để cố định.
  5. Tưới nước và chăm sóc: Tưới đẫm nước sau khi trồng. Đặt các chậu cây mới tách ở nơi mát mẻ, tránh nắng trực tiếp trong khoảng 1-2 tuần để cây hồi phục và bén rễ. Sau đó chuyển đến vị trí chăm sóc bình thường.

Nhân giống bằng cách tách bụi giúp cây mẹ trở nên thông thoáng hơn, kích thích sự phát triển mới và là cách hiệu quả để tạo ra nhiều cây con khỏe mạnh cùng lúc từ một cây mẹ lâu năm.

Các vấn đề thường gặp khi trồng Lan Thảo và cách khắc phục

Mặc dù Lan Thảo là cây dễ trồng, nhưng đôi khi người trồng vẫn có thể gặp phải một số vấn đề. Việc nhận biết sớm nguyên nhân và áp dụng biện pháp khắc phục phù hợp sẽ giúp cây nhanh chóng hồi phục.

Đầu lá bị khô hoặc chuyển nâu

Đây là một vấn đề khá phổ biến ở Lan Thảo và có thể do nhiều nguyên nhân:

  • Độ ẩm không khí thấp: Lan Thảo thích môi trường có độ ẩm tương đối. Không khí khô, đặc biệt là trong nhà có máy sưởi hoặc điều hòa, có thể khiến đầu lá bị khô.
    • Khắc phục: Tăng độ ẩm không khí xung quanh cây bằng cách phun sương nhẹ nhàng lên lá định kỳ (tránh phun vào buổi tối để không đọng nước gây nấm). Đặt chậu cây trên đĩa sỏi có nước (đảm bảo đáy chậu không chạm nước). Gom nhóm các cây lại với nhau để tạo môi trường ẩm hơn.
  • Nước tưới chứa clo hoặc muối khoáng: Nước máy có thể chứa clo hoặc hàm lượng muối khoáng cao, tích tụ trong đất và gây hại cho đầu rễ, dẫn đến khô đầu lá.
    • Khắc phục: Sử dụng nước mưa hoặc nước máy đã để lắng qua đêm cho bay bớt clo. Định kỳ vài tháng một lần xả nước thật nhiều qua chậu để rửa trôi bớt muối khoáng trong đất.
  • Tưới nước không đủ: Mặc dù chịu hạn được, thiếu nước kéo dài vẫn khiến lá bị khô, đặc biệt là phần ngọn lá.
    • Khắc phục: Kiểm tra độ ẩm đất và điều chỉnh lịch tưới cho phù hợp, đảm bảo đất được tưới ẩm đều mỗi lần tưới.
  • Thừa phân bón: Bón phân quá liều hoặc quá thường xuyên làm tích tụ muối trong đất, gây cháy rễ và khô đầu lá.
    • Khắc phục: Ngừng bón phân. Xả nước thật nhiều qua chậu để rửa trôi phân bón thừa. Giảm liều lượng hoặc tần suất bón phân trong những lần sau.

Lá bị vàng úa

Lá vàng là dấu hiệu cây đang gặp vấn đề, có thể do:

  • Tưới nước quá nhiều: Nguyên nhân phổ biến nhất. Đất úng nước khiến rễ bị thiếu oxy và thối rễ.
    • Khắc phục: Kiểm tra độ ẩm đất. Nếu đất ẩm ướt và có mùi hôi, có thể cây đã bị thối rễ. Nhấc cây ra khỏi chậu, cắt bỏ rễ thối, thay đất mới tơi xốp, thoát nước tốt hơn và điều chỉnh lịch tưới. Đảm bảo lỗ thoát nước của chậu không bị tắc.
  • Thiếu sáng: Thiếu ánh sáng khiến cây quang hợp kém, lá có thể chuyển vàng và rũ xuống.
    • Khắc phục: Di chuyển cây đến vị trí có ánh sáng phù hợp hơn (ánh sáng gián tiếp mạnh).
  • Thiếu dinh dưỡng: Nếu lá vàng đồng đều khắp cây và cây chậm phát triển, có thể là do thiếu dinh dưỡng.
    • Khắc phục: Bón phân bổ sung dinh dưỡng cho cây trong mùa sinh trưởng.
  • Thay chậu hoặc chuyển vị trí đột ngột: Cây có thể bị sốc môi trường, biểu hiện bằng lá vàng.
    • Khắc phục: Cho cây thời gian thích nghi, chăm sóc nhẹ nhàng và tránh thay đổi đột ngột các yếu tố môi trường.
  • Tuổi đời của lá: Các lá già ở gốc cây chuyển vàng rồi rụng đi là hiện tượng bình thường. Chỉ cần cắt bỏ những lá này.

Cây chậm phát triển hoặc không ra cây con

  • Thiếu sáng: Ánh sáng yếu là nguyên nhân chính khiến Lan Thảo chậm phát triển và không ra nhiều thân bò mang cây con. Cây cần đủ sáng để tích lũy năng lượng cho quá trình này.
    • Khắc phục: Di chuyển cây đến nơi có ánh sáng gián tiếp mạnh hơn.
  • Thiếu dinh dưỡng: Cây cần đủ dinh dưỡng, đặc biệt là Đạm, để phát triển thân lá và tạo cây con.
    • Khắc phục: Bón phân định kỳ trong mùa sinh trưởng.
  • Chậu quá nhỏ: Nếu cây đã lớn nhưng vẫn ở trong chậu nhỏ, bộ rễ bị bó chặt sẽ hạn chế sự phát triển của toàn bộ cây, bao gồm cả việc ra cây con.
    • Khắc phục: Thay chậu lớn hơn cho cây.
  • Cây còn non: Những cây Lan Thảo còn quá nhỏ thường chưa đủ sức để ra thân bò mang cây con.
    • Khắc phục: Kiên nhẫn chăm sóc để cây trưởng thành.

Lá bị sọc kém rõ nét hoặc mất sọc

Vấn đề này thường xảy ra với các giống Lan Thảo lá sọc (Variegatum, Vittatum).

  • Thiếu sáng: Ánh sáng yếu khiến cây quang hợp kém, lượng chlorophyll (chất diệp lục màu xanh) trong lá tăng lên để cố gắng hấp thụ ánh sáng tối đa, làm cho phần sọc trắng trở nên mờ nhạt hoặc biến mất hoàn toàn.
    • Khắc phục: Cung cấp đủ ánh sáng gián tiếp cho cây.

Việc theo dõi và điều chỉnh chế độ chăm sóc dựa trên các dấu hiệu của cây là rất quan trọng. Mỗi vấn đề đều có nguyên nhân và cách khắc phục khác nhau.

Lợi ích và ứng dụng của cây Lan Thảo

Cây Lan Thảo không chỉ dễ trồng và dễ chăm sóc mà còn mang lại nhiều lợi ích và có nhiều ứng dụng trong cuộc sống.

Lợi ích về sức khỏe và môi trường

  • Lọc không khí: Đây là lợi ích nổi bật nhất của Lan Thảo. Theo nghiên cứu của NASA, Lan Thảo có khả năng loại bỏ các chất độc hại như formaldehyde, xylene, carbon monoxide và benzen khỏi không khí trong nhà. Những chất này thường có trong đồ nội thất, thảm, sơn, chất tẩy rửa và khói thuốc lá. Việc trồng Lan Thảo giúp cải thiện chất lượng không khí, tốt cho sức khỏe hô hấp.
  • Tăng độ ẩm không khí: Quá trình thoát hơi nước qua lá của cây giúp tăng độ ẩm không khí xung quanh, có lợi cho những người sống trong môi trường khô, sử dụng điều hòa hoặc máy sưởi thường xuyên.
  • Giảm căng thẳng: Màu xanh tươi mát của cây cối nói chung và Lan Thảo nói riêng có tác dụng thư giãn thị giác, giảm căng thẳng, cải thiện tâm trạng.

Ứng dụng trong trang trí

Với hình dáng lá thanh thoát, màu sắc tươi sáng và khả năng tạo thân bò rủ xuống, Lan Thảo là lựa chọn tuyệt vời cho nhiều không gian trang trí:

  • Cây cảnh trong nhà: Đặt trên bàn làm việc, kệ sách, bệ cửa sổ, hoặc trong phòng khách. Kích thước nhỏ gọn và khả năng sống trong điều kiện ánh sáng trong nhà làm cho Lan Thảo rất phù hợp.
  • Chậu treo: Những thân bò mang cây con rủ xuống từ chậu treo tạo hiệu ứng thị giác rất ấn tượng, thích hợp treo ở ban công, hiên nhà, hoặc trong nhà gần cửa sổ.
  • Trang trí văn phòng: Lan Thảo giúp không gian làm việc thêm xanh mát, cải thiện không khí và tăng sự tập trung.
  • Trồng kết hợp: Có thể trồng Lan Thảo kết hợp với các loại cây cảnh trong nhà khác trong cùng một tiểu cảnh hoặc bồn cây lớn để tạo sự đa dạng về hình dáng và màu sắc.

Ứng dụng khác

  • Giáo dục: Lan Thảo là loại cây tuyệt vời để dạy trẻ em về thực vật và quá trình quang hợp bởi sự dễ trồng, dễ quan sát sự phát triển và khả năng nhân giống dễ dàng.
  • Quà tặng: Một chậu Lan Thảo xinh xắn là món quà ý nghĩa, thể hiện sự quan tâm đến sức khỏe và tinh thần của người nhận.

Những lợi ích và ứng dụng này càng làm tăng thêm giá trị cho việc trồng cây lan thảo tại nhà.

Lịch trình chăm sóc theo mùa và thời điểm trồng

Hiểu về sự ảnh hưởng của các mùa trong năm đến sự phát triển của Lan Thảo sẽ giúp bạn điều chỉnh lịch trình chăm sóc một cách hiệu quả, đảm bảo cây phát triển tốt nhất trong mọi điều kiện.

Thời điểm trồng Lan Thảo

Lan Thảo có thể được trồng hoặc thay chậu vào bất kỳ thời điểm nào trong năm, đặc biệt là khi trồng trong nhà với điều kiện môi trường ổn định. Tuy nhiên, thời điểm lý tưởng nhất để trồng hoặc nhân giống Lan Thảo là vào mùa xuân hoặc đầu mùa hè. Đây là giai đoạn cây bước vào chu kỳ sinh trưởng mạnh nhất trong năm, nhiệt độ ấm áp và ánh sáng phù hợp giúp cây bén rễ nhanh hơn và phục hồi tốt hơn sau khi bị xáo trộn.

Tránh trồng hoặc thay chậu cây vào giữa mùa đông lạnh giá hoặc giữa mùa hè nắng nóng đỉnh điểm, vì điều kiện khắc nghiệt có thể gây sốc cho cây và ảnh hưởng đến khả năng phục hồi.

Lịch trình chăm sóc theo mùa

  • Mùa xuân (Giai đoạn sinh trưởng mạnh):
    • Tưới nước: Tăng tần suất tưới nước khi nhiệt độ tăng và cây bắt đầu phát triển mạnh. Kiểm tra độ ẩm đất thường xuyên hơn.
    • Bón phân: Bắt đầu bón phân định kỳ (1-2 tháng/lần) với phân NPK cân bằng hoặc giàu Đạm để thúc đẩy cây ra lá và thân bò.
    • Ánh sáng: Đảm bảo cây nhận đủ ánh sáng sau mùa đông thiếu sáng.
    • Nhân giống/Thay chậu: Đây là thời điểm lý tưởng nhất để nhân giống bằng cây con hoặc tách bụi, cũng như thay chậu cho cây đã lớn.
  • Mùa hè (Đỉnh điểm sinh trưởng, cẩn thận nắng nóng):
    • Tưới nước: Tần suất tưới nước cao nhất trong năm do nhiệt độ cao và đất nhanh khô. Có thể cần tưới hàng ngày hoặc cách ngày tùy điều kiện. Tưới đẫm vào buổi sáng sớm hoặc chiều tối mát.
    • Ánh sáng: Cẩn thận tránh ánh nắng trực tiếp gay gắt vào buổi trưa. Di chuyển cây vào vị trí râm mát hơn nếu cần.
    • Độ ẩm: Tăng cường phun sương cho lá, đặc biệt trong những ngày khô nóng.
    • Bón phân: Tiếp tục bón phân định kỳ.
    • Kiểm soát sâu bệnh: Theo dõi nhện đỏ và các loại sâu hại khác phát triển trong điều kiện khô nóng.
  • Mùa thu (Giảm dần sinh trưởng):
    • Tưới nước: Giảm dần tần suất tưới nước khi nhiệt độ giảm và lượng bốc hơi ít đi.
    • Bón phân: Giảm tần suất bón phân, có thể bón lần cuối vào cuối mùa thu.
    • Ánh sáng: Ánh sáng mùa thu thường dịu hơn, có thể di chuyển cây đến vị trí nhận nhiều ánh sáng hơn nếu trước đó phải đặt trong bóng râm sâu.
    • Chuẩn bị cho mùa đông: Nếu trồng ngoài trời, chuẩn bị di chuyển cây vào trong nhà hoặc nơi có mái che trước khi nhiệt độ xuống thấp.
  • Mùa đông (Nghỉ ngơi):
    • Tưới nước: Giảm đáng kể tần suất tưới nước. Chỉ tưới khi đất khô hoàn toàn. Tưới lượng nước vừa đủ, tránh làm đất quá ẩm trong thời gian dài.
    • Bón phân: Ngừng bón phân hoàn toàn.
    • Ánh sáng: Cung cấp đủ ánh sáng nhất có thể, đặc biệt nếu cây ở trong nhà.
    • Nhiệt độ: Tránh để cây tiếp xúc với nhiệt độ quá lạnh (dưới 10°C) hoặc bị gió lùa lạnh trực tiếp.

Điều chỉnh lịch trình chăm sóc theo mùa giúp cây Lan Thảo thích nghi tốt với sự thay đổi của môi trường và duy trì sức sống quanh năm.

Lưu ý quan trọng khác khi trồng và chăm sóc Lan Thảo

Ngoài các yếu tố chính đã đề cập, có một số lưu ý nhỏ khác cũng góp phần vào sự thành công trong việc trồng cây lan thảo và giữ cho cây luôn đẹp.

Vệ sinh lá cây

Lá Lan Thảo có thể bám bụi theo thời gian, làm giảm khả năng quang hợp của cây và ảnh hưởng đến vẻ thẩm mỹ. Thường xuyên dùng khăn ẩm mềm lau sạch bụi trên bề mặt lá. Việc này cũng giúp bạn kiểm tra sâu bệnh dễ dàng hơn.

Cắt tỉa

Cắt tỉa các lá vàng, khô héo hoặc bị bệnh giúp cây trông gọn gàng hơn, tập trung năng lượng vào việc nuôi các lá khỏe mạnh và ngăn ngừa sự lây lan của bệnh (nếu có). Sử dụng kéo sắc và sạch để cắt sát gốc lá.

Nếu cây ra quá nhiều thân bò và bạn không có nhu cầu nhân giống, có thể cắt bớt các thân bò này để cây mẹ tập trung dinh dưỡng nuôi thân lá chính. Nếu muốn cây con phát triển nhanh hơn, có thể cắt thân bò khi cây con còn non và giâm vào nước hoặc đất ẩm.

Thay chậu định kỳ

Khi cây Lan Thảo phát triển lớn và bộ rễ lấp đầy chậu (bị bó rễ), bạn cần thay chậu lớn hơn. Dấu hiệu cây bị bó rễ là nước tưới thoát rất chậm, rễ mọc lồi lên bề mặt đất hoặc mọc ra từ lỗ thoát nước dưới đáy chậu, và cây chậm phát triển dù đã chăm sóc đầy đủ. Thời điểm thay chậu tốt nhất là vào mùa xuân. Chọn chậu mới có đường kính lớn hơn chậu cũ khoảng 3-5 cm.

Khi thay chậu, rũ bỏ bớt đất cũ, kiểm tra và cắt tỉa rễ hư hại trước khi trồng vào chậu mới với đất trồng tươi.

Độ an toàn đối với vật nuôi

Lan Thảo là loại cây cảnh không độc hại đối với chó, mèo và các vật nuôi khác. Đây là một điểm cộng lớn nếu bạn nuôi thú cưng và muốn trang trí nhà cửa bằng cây xanh. Tuy nhiên, vẫn nên hạn chế để vật nuôi gặm lá cây để tránh làm hỏng cây và đảm bảo vệ sinh.

Lan Thảo thủy sinh?

Mặc dù Lan Thảo thường được trồng trong đất, nhưng các cây con tách ra cũng có thể sống và ra rễ trong nước một thời gian. Tuy nhiên, Lan Thảo không phải là cây thủy sinh thực thụ. Trồng cây trưởng thành hoàn toàn trong nước có thể khiến rễ bị thối. Phương pháp trồng bán thủy sinh (giữ ẩm gốc bằng sỏi nhẹ hoặc vật liệu khác) có thể thực hiện được nhưng đòi hỏi kiểm soát mực nước cẩn thận để tránh thối rễ. Cách trồng cây lan thảo phổ biến và dễ chăm sóc nhất vẫn là trồng trong đất với hệ thống thoát nước tốt.

Việc tuân thủ các lưu ý này sẽ giúp bạn duy trì vẻ đẹp và sức khỏe của cây Lan Thảo trong thời gian dài.

Trồng và chăm sóc cây Lan Thảo là một quá trình thú vị và không quá phức tạp. Bằng cách nắm vững cách trồng cây lan thảo từ khâu chuẩn bị đất, chậu, lựa chọn cây giống, đến kỹ thuật tưới nước, bón phân, kiểm soát sâu bệnh và nhân giống, bạn hoàn toàn có thể tạo ra những chậu Lan Thảo xanh tươi, đẹp mắt, góp phần làm sạch không khí và tô điểm cho không gian sống của mình. Với những hướng dẫn chi tiết này, hy vọng bạn sẽ tự tin bắt tay vào trồng cây lan thảo và tận hưởng thành quả.

Viết một bình luận