Quả phật thủ từ lâu đã được biết đến không chỉ là một loại trái cây có hình dáng độc đáo mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc trong văn hóa Á Đông, đặc biệt là vào dịp Tết Nguyên Đán, mà còn là một vị thuốc quý. Việc cách trồng phật thủ ngay tại khu vườn hay sân thượng của gia đình không còn là điều quá xa vời. Với những kỹ thuật và bí quyết chăm sóc đúng đắn, bạn hoàn toàn có thể tự tay vun trồng để cây ra hoa kết quả, mang lại vẻ đẹp và tài lộc cho không gian sống. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn hướng dẫn chi tiết từ A đến Z để trồng cây phật thủ thành công ngay tại nhà, từ khâu chuẩn bị đến chăm sóc và thu hoạch.
Giới thiệu về cây phật thủ
Cây phật thủ (Citrus medica var. sarcodactylis) là một loại cây thuộc họ Cam chanh (Rutaceae). Nguồn gốc của cây được cho là từ vùng Đông Bắc Ấn Độ hoặc Trung Quốc. Tên gọi “phật thủ” xuất phát từ hình dáng đặc trưng của quả, giống như những ngón tay của tượng Phật đang chắp lại hoặc xòe ra. Loại cây này không chỉ được trồng để lấy quả làm cảnh, dâng cúng mà còn có giá trị y học truyền thống.
Cây phật thủ là cây thân gỗ nhỏ, có thể cao từ 2 đến 5 mét tùy điều kiện trồng và chăm sóc. Cành cây thường có gai, lá đơn, hình bầu dục, màu xanh đậm và có mùi thơm nhẹ. Hoa phật thủ màu trắng hoặc hơi tím ở mặt ngoài, có mùi thơm dịu, thường mọc thành chùm ở kẽ lá hoặc đầu cành. Quả phật thủ là phần đặc trưng nhất, có vỏ dày, màu vàng khi chín, bên trong không có ruột hoặc rất ít cơm quả và hạt. Chính hình dáng độc đáo của quả đã làm nên giá trị cảnh quan và tâm linh của cây.
Giá trị của cây phật thủ rất đa dạng. Về mặt kinh tế, quả phật thủ có giá bán khá cao, đặc biệt là vào dịp Tết. Về mặt tâm linh, quả phật thủ tượng trưng cho sự may mắn, tài lộc, bình an và được nhiều người ưa chuộng trưng bày trên bàn thờ. Về mặt y học, các bộ phận của cây như quả, hoa, lá, rễ đều có thể được sử dụng làm thuốc với công dụng chữa ho, long đờm, bổ dạ dày, tiêu đầy hơi, giải rượu… Trồng cây phật thủ không chỉ mang lại giá trị vật chất mà còn góp phần làm đẹp cảnh quan và mang ý nghĩa phong thủy tốt lành.
Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của cây phật thủ
Để cây phật thủ sinh trưởng và phát triển tốt, ra hoa kết quả đều đặn, việc tạo lập môi trường sống lý tưởng cho cây là vô cùng quan trọng. Có ba yếu tố chính quyết định đến sự thành công khi trồng cây phật thủ: khí hậu, đất trồng và nguồn nước. Việc hiểu rõ và kiểm soát tốt các yếu tố này sẽ giúp bạn tránh được nhiều rủi ro và tối ưu hóa năng suất cho cây.
Phật thủ là loại cây ưa sáng, cần nhiều ánh nắng mặt trời để quang hợp và ra hoa kết quả. Cây phát triển tốt nhất trong điều kiện khí hậu ấm áp, nhiệt độ dao động từ 20 đến 30 độ C. Cây không chịu được rét đậm, rét hại kéo dài. Nếu nhiệt độ xuống dưới 10 độ C, cây có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng, thậm chí chết. Vì vậy, ở các vùng có mùa đông lạnh, cần có biện pháp che chắn, giữ ấm cho cây. Mặc dù ưa sáng, nhưng nắng gắt kéo dài, đặc biệt là vào buổi trưa mùa hè, có thể làm cháy lá hoặc ảnh hưởng đến quá trình ra hoa, đậu quả. Nên cân nhắc vị trí trồng có thể nhận được ánh nắng vào buổi sáng và chiều, hoặc có biện pháp che bớt nắng gay gắt vào giờ cao điểm.
Đất trồng đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp dinh dưỡng và độ thoáng khí cho rễ cây. Phật thủ thích hợp với loại đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt và có độ pH từ 5.5 đến 6.5 (hơi chua đến trung tính). Đất sét nặng, đất bí chặt hoặc đất bị nhiễm phèn, mặn sẽ không phù hợp cho cây phật thủ. Nếu trồng trong chậu, cần chọn loại đất trộn sẵn dành cho cây ăn quả hoặc tự phối trộn hỗn hợp gồm đất thịt nhẹ, xơ dừa, trấu hun, phân trùn quế hoặc phân hữu cơ hoai mục theo tỷ lệ phù hợp để đảm bảo độ tơi xốp và dinh dưỡng.
Nguồn nước và độ ẩm cũng là yếu tố cực kỳ quan trọng. Cây phật thủ cần được tưới nước đều đặn, đặc biệt là trong giai đoạn cây con, ra hoa và nuôi quả. Tuy nhiên, cây không chịu úng. Đất quá ẩm hoặc bị ngập úng sẽ làm rễ cây bị thiếu oxy, dễ bị nấm bệnh tấn công gây thối rễ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự sống của cây. Cần đảm bảo hệ thống thoát nước tốt, cả khi trồng trong chậu lẫn ngoài vườn. Lượng nước tưới cần điều chỉnh tùy theo điều kiện thời tiết, loại đất và giai đoạn sinh trưởng của cây. Trời nắng nóng cần tưới nhiều hơn, trời mưa ẩm cần hạn chế tưới.
Chuẩn bị trước khi trồng phật thủ
Trước khi bắt tay vào trồng cây phật thủ, việc chuẩn bị kỹ lưỡng các yếu tố đầu vào sẽ giúp quá trình trồng diễn ra thuận lợi và đảm bảo tỷ lệ thành công cao. Các công việc chuẩn bị bao gồm lựa chọn giống cây, chuẩn bị đất trồng hoặc chậu trồng, và các dụng cụ cần thiết. Mỗi bước đều có những yêu cầu riêng cần được tuân thủ để tạo nền tảng vững chắc cho cây phát triển sau này.
Lựa chọn giống cây là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Bạn có thể trồng phật thủ từ hạt hoặc bằng phương pháp chiết cành, ghép cành. Trồng từ hạt thường mất rất nhiều thời gian để cây trưởng thành và cho quả, đồng thời tỷ lệ cây giữ được đặc tính của cây mẹ không cao. Do đó, phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất đối với người trồng tại nhà là mua cây giống đã được chiết hoặc ghép cành từ các vườn ươm hoặc cửa hàng uy tín. Cây giống chiết/ghép sẽ cho quả nhanh hơn (thường sau 1-2 năm trồng) và đảm bảo chất lượng quả. Khi chọn cây giống, nên chọn cây khỏe mạnh, không có dấu hiệu sâu bệnh, lá xanh tươi, cành cứng cáp, bầu rễ không bị vỡ hoặc bị thối.
Chuẩn bị đất và chậu trồng là bước tiếp theo. Nếu trồng ngoài vườn, cần làm đất kỹ lưỡng. Xới tơi đất, loại bỏ cỏ dại, rễ cây cũ và sỏi đá. Bổ sung vôi bột để khử chua đất và tiêu diệt mầm bệnh (nếu cần), sau đó phơi ải đất khoảng 1-2 tuần. Trộn thêm phân hữu cơ hoai mục, phân chuồng đã ủ kỹ hoặc các loại giá thể như trấu hun, xơ dừa đã xử lý để tăng độ tơi xốp và dinh dưỡng cho đất. Đào hố trồng có kích thước lớn hơn bầu cây giống khoảng 1.5-2 lần. Nếu trồng trong chậu, chọn chậu có kích thước phù hợp với bầu cây, có lỗ thoát nước ở đáy. Lựa chọn chậu lớn ngay từ đầu sẽ giúp cây có không gian phát triển rễ tốt hơn, đỡ phải chuyển chậu nhiều lần. Chuẩn bị hỗn hợp đất trồng như đã mô tả ở phần trên, đảm bảo đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng và thoát nước tốt.
Ngoài giống cây và đất trồng, bạn cần chuẩn bị các dụng cụ làm vườn cơ bản như xẻng nhỏ, bay làm vườn, kéo cắt tỉa, bình tưới nước, găng tay. Nếu cần bón phân hoặc phòng trừ sâu bệnh, bạn cần chuẩn bị thêm các loại phân bón phù hợp và thuốc bảo vệ thực vật sinh học hoặc hóa học (sử dụng theo hướng dẫn). Việc chuẩn bị đầy đủ dụng cụ sẽ giúp công việc trồng và chăm sóc cây diễn ra thuận lợi và hiệu quả hơn.
Kỹ thuật trồng cây phật thủ chi tiết
Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ, bạn có thể tiến hành trồng cây phật thủ. Dù trồng trong chậu hay ngoài vườn, quy trình cơ bản khá tương đồng, chỉ khác một vài chi tiết nhỏ liên quan đến không gian và cách xử lý đất. Việc thực hiện đúng kỹ thuật trồng ban đầu sẽ giúp cây nhanh chóng bén rễ và bắt đầu quá trình sinh trưởng.
Đối với cây giống chiết hoặc ghép đã mua về, trước khi trồng, nên đặt bầu cây vào chậu nước khoảng 15-20 phút để bầu đất ngấm đủ nước. Điều này giúp bầu đất không bị vỡ khi xé bỏ túi nilông bọc ngoài và rễ cây không bị sốc khi tiếp xúc với môi trường đất mới. Nếu trồng ngoài vườn, đặt bầu cây vào giữa hố đã chuẩn bị. Mức mặt bầu cây nên ngang bằng hoặc thấp hơn mặt đất xung quanh khoảng 1-2cm. Xé nhẹ nhàng lớp túi nilông hoặc vỏ bầu bọc ngoài, tránh làm vỡ bầu đất và đứt rễ. Dùng tay vun đất đã trộn lấp đầy hố trồng, ấn nhẹ xung quanh gốc để cây đứng vững.
Nếu trồng trong chậu, đặt một lớp sỏi hoặc mảnh gốm vỡ dưới đáy chậu để tăng cường khả năng thoát nước. Đổ một lớp đất trồng đã trộn vào chậu, sau đó đặt bầu cây giống vào giữa. Mức mặt bầu cây nên thấp hơn miệng chậu khoảng 3-5cm để dễ dàng tưới nước sau này. Xé bỏ túi bọc bầu đất và lấp đầy đất trồng xung quanh bầu, ấn nhẹ để đất tiếp xúc tốt với rễ. Lưu ý không nén đất quá chặt, sẽ làm rễ cây khó phát triển.
Sau khi trồng xong, tiến hành tưới nước ngay để cung cấp độ ẩm cần thiết cho đất và giúp rễ cây nhanh chóng bén rễ. Tưới nhẹ nhàng và đều khắp gốc, đảm bảo đất ẩm nhưng không bị đọng nước. Đối với cây mới trồng, nên che chắn tạm thời bằng lưới hoặc vật liệu khác để giảm bớt ánh nắng trực tiếp trong vài ngày đầu, giúp cây phục hồi sau khi chuyển chỗ. Đặt cây ở nơi thoáng mát, có ánh sáng tán xạ trong tuần đầu tiên nếu trồng trong chậu, sau đó dần dần đưa cây ra nơi có nhiều nắng hơn. Quan sát tình trạng cây hàng ngày để có biện pháp xử lý kịp thời nếu cây có dấu hiệu bất thường như héo lá, vàng lá.
Chăm sóc cây phật thủ sau khi trồng
Chăm sóc sau khi trồng là giai đoạn quan trọng quyết định đến sự phát triển, khả năng ra hoa và đậu quả của cây phật thủ. Giai đoạn này bao gồm các công việc như tưới nước, bón phân, cắt tỉa, phòng trừ sâu bệnh và kiểm soát cỏ dại. Mỗi công việc đều cần sự tỉ mỉ và đúng kỹ thuật.
Tưới nước là công việc cần thực hiện thường xuyên. Lượng nước tưới và tần suất tưới phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại đất, điều kiện thời tiết, kích thước cây và giai đoạn sinh trưởng. Đất tơi xốp sẽ cần tưới nhiều hơn đất sét. Trời nắng nóng, khô hạn cần tưới hàng ngày, thậm chí 2 lần/ngày. Trời mưa ẩm hoặc mát mẻ thì giảm tần suất tưới, có khi chỉ cần tưới 2-3 ngày một lần. Giai đoạn cây ra hoa, đậu quả cần nhiều nước hơn so với giai đoạn sinh trưởng bình thường. Cách kiểm tra độ ẩm đất đơn giản là dùng ngón tay hoặc que nhỏ cắm sâu vào đất khoảng 3-5cm. Nếu đất ở độ sâu này vẫn ẩm, chưa cần tưới. Nếu thấy khô, thì cần tưới. Nên tưới vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát để tránh thoát hơi nước nhanh và giảm nguy cơ nấm bệnh.
Bón phân cung cấp dinh dưỡng cho cây. Cây phật thủ cần đa dạng các loại dinh dưỡng, đặc biệt là trong giai đoạn sinh trưởng mạnh và ra hoa, kết quả. Giai đoạn cây con mới trồng, nên sử dụng các loại phân bón lá có hàm lượng đạm (N) cao để kích thích cây ra lá, đâm chồi. Sau khoảng 1 tháng trồng, có thể bắt đầu bón gốc bằng phân hữu cơ hoai mục hoặc phân NPK với tỷ lệ phù hợp. Giai đoạn cây chuẩn bị ra hoa (thường vào cuối năm âm lịch để có quả vào dịp Tết), cần tăng cường bón phân có hàm lượng lân (P) và kali (K) cao để kích thích phân hóa mầm hoa và đậu quả. Sau khi đậu quả non, tiếp tục bón bổ sung NPK kết hợp với phân hữu cơ để nuôi quả lớn. Việc bón phân nên chia làm nhiều đợt nhỏ trong năm thay vì bón một lần quá nhiều.
Cắt tỉa và tạo tán giúp cây phật thủ có bộ khung khỏe mạnh, thông thoáng, tập trung dinh dưỡng nuôi quả và hạn chế sâu bệnh. Nên cắt tỉa các cành tăm, cành khô héo, cành bị sâu bệnh, cành mọc chồng chéo vào nhau. Tỉa bớt lá quá dày đặc để ánh sáng có thể chiếu vào bên trong tán cây. Tùy mục đích trồng (lấy quả hay làm cảnh), có thể tạo tán theo hình trụ, hình nấm hoặc để tự nhiên. Việc cắt tỉa thường được thực hiện sau mỗi đợt thu hoạch quả hoặc vào cuối mùa đông trước khi cây chuẩn bị đâm chồi mới.
Phòng trừ sâu bệnh là công tác cần được theo dõi sát sao. Cây phật thủ có thể bị tấn công bởi nhiều loại sâu bệnh như rệp sáp, nhện đỏ, bọ trĩ, sâu ăn lá, bệnh vàng lá gân xanh (Greening), bệnh thối rễ, bệnh sương mai… Cần thường xuyên kiểm tra cây để phát hiện sớm dấu hiệu sâu bệnh. Nếu phát hiện, cần có biện pháp xử lý kịp thời. Ưu tiên sử dụng các biện pháp phòng trừ sinh học như bắt sâu bằng tay, sử dụng bẫy côn trùng, phun thuốc trừ sâu sinh học hoặc tự chế từ tỏi, ớt, gừng. Chỉ sử dụng thuốc hóa học khi dịch bệnh bùng phát mạnh và cần tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn sử dụng, đảm bảo thời gian cách ly trước khi thu hoạch.
Kiểm soát cỏ dại xung quanh gốc cây cũng rất quan trọng. Cỏ dại cạnh tranh nước, dinh dưỡng và ánh sáng với cây phật thủ, đồng thời là nơi trú ngụ của sâu bệnh. Thường xuyên làm sạch cỏ xung quanh gốc cây, có thể phủ rơm rạ hoặc vật liệu hữu cơ khác để giữ ẩm đất và hạn chế cỏ mọc. Để tìm hiểu thêm về các loại vật tư nông nghiệp chất lượng, bạn có thể truy cập hatgiongnongnghiep1.vn.
Các giai đoạn phát triển quan trọng của cây phật thủ
Cây phật thủ trải qua nhiều giai đoạn phát triển khác nhau, mỗi giai đoạn có những đặc điểm và nhu cầu chăm sóc riêng biệt. Việc hiểu rõ các giai đoạn này giúp người trồng áp dụng đúng kỹ thuật chăm sóc, đảm bảo cây phát triển khỏe mạnh và cho năng suất cao.
Giai đoạn đầu tiên là giai đoạn sinh trưởng của cây con và phát triển cành lá. Sau khi trồng và bén rễ, cây sẽ tập trung phát triển bộ rễ và ra các chồi non, cành mới. Giai đoạn này cần cung cấp đủ nước và dinh dưỡng, chủ yếu là đạm, để cây phát triển mạnh mẽ về thân, cành, lá. Việc cắt tỉa tạo khung tán ở giai đoạn này giúp định hình cây sau này. Giai đoạn sinh trưởng có thể kéo dài từ vài tháng đến một năm hoặc hơn tùy thuộc vào phương pháp trồng (hạt hay chiết/ghép) và điều kiện chăm sóc.
Giai đoạn ra hoa là một trong những giai đoạn quan trọng nhất, quyết định đến khả năng đậu quả. Cây phật thủ thường ra hoa nhiều đợt trong năm, nhưng để có quả vào dịp Tết, người trồng thường điều chỉnh thời điểm ra hoa vào khoảng tháng 8-9 âm lịch. Giai đoạn này, cây cần nhiều lân và kali để thúc đẩy phân hóa mầm hoa và ra hoa đồng loạt. Cần đảm bảo đủ ánh sáng và độ ẩm. Việc thụ phấn cho hoa phật thủ có thể diễn ra tự nhiên nhờ côn trùng hoặc gió, nhưng để tăng tỷ lệ đậu quả, nhiều người trồng áp dụng phương pháp thụ phấn bổ sung bằng tay. Dùng tăm bông nhẹ nhàng lấy phấn hoa đực rắc lên nhụy hoa cái.
Sau khi hoa được thụ phấn thành công, giai đoạn đậu quả và phát triển quả bắt đầu. Lúc này, các quả non sẽ hình thành và phát triển lớn dần. Giai đoạn này, cây cần lượng dinh dưỡng và nước dồi dào để nuôi quả. Cần bón bổ sung phân NPK cân đối, kết hợp với các loại phân hữu cơ. Theo dõi sát sao tình hình sâu bệnh hại quả non như ruồi vàng đục quả, sâu đục cuống quả để có biện pháp phòng trừ kịp thời, tránh quả bị rụng hoặc hư hỏng. Giai đoạn nuôi quả kéo dài khoảng 3-4 tháng cho đến khi quả đạt kích thước và màu sắc mong muốn.
Thu hoạch và bảo quản quả phật thủ
Thu hoạch và bảo quản quả phật thủ đúng cách không chỉ giúp giữ được vẻ đẹp và chất lượng của quả mà còn kéo dài thời gian sử dụng, đặc biệt quan trọng đối với những quả được trồng để trưng bày vào dịp Tết. Việc xác định đúng thời điểm và áp dụng kỹ thuật thu hoạch phù hợp là yếu tố quyết định.
Thời điểm thu hoạch quả phật thủ phụ thuộc vào mục đích sử dụng và điều kiện thời tiết. Nếu muốn quả chín vàng đẹp mắt để trưng bày, nên thu hoạch khi quả đã đạt kích thước tối đa, vỏ quả chuyển sang màu vàng tươi, các ngón tay đã phân tách rõ ràng và tỏa mùi thơm dịu. Nếu thu hoạch sớm quá khi quả còn xanh, quả sẽ không đạt được kích thước và màu sắc đẹp, mùi thơm cũng chưa đậm. Ngược lại, nếu để quả quá chín trên cây, quả dễ bị mềm, hư hỏng hoặc bị côn trùng tấn công. Đối với quả dùng làm thuốc hoặc chế biến, có thể thu hoạch khi quả còn hơi xanh hoặc vừa chớm vàng tùy theo yêu cầu.
Cách thu hoạch quả phật thủ cần nhẹ nhàng và cẩn thận. Dùng kéo sắc hoặc dao nhỏ đã khử trùng để cắt cuống quả. Nên cắt cách quả khoảng 1-2cm để tránh làm tổn thương quả và giúp quả tươi lâu hơn. Hạn chế làm trầy xước vỏ quả trong quá trình thu hoạch vì vết xước dễ bị nấm bệnh xâm nhập gây thối hỏng. Nên thu hoạch vào buổi sáng sớm sau khi sương tan hoặc buổi chiều mát. Tránh thu hoạch vào buổi trưa nắng gắt.
Sau khi thu hoạch, quả phật thủ cần được bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và nhiệt độ cao. Không nên rửa quả bằng nước ngay sau khi hái, chỉ nên dùng khăn ẩm lau sạch bụi bẩn nếu cần. Có thể lót giấy mềm hoặc báo dưới đáy thùng/khay đựng để tránh quả bị bầm dập. Quả phật thủ có thể giữ được độ tươi và vẻ đẹp trong khoảng 2-4 tuần hoặc lâu hơn tùy thuộc vào điều kiện bảo quản và mức độ chín khi thu hoạch. Để kéo dài thời gian bảo quản, một số người còn sử dụng phương pháp bọc quả bằng giấy báo hoặc túi nilông có đục lỗ nhỏ và đặt ở nơi thoáng mát. Tuy nhiên, cách này cần kiểm tra thường xuyên để tránh quả bị hấp hơi gây thối.
Các vấn đề thường gặp khi trồng phật thủ và cách khắc phục
Trong quá trình trồng cây phật thủ, người trồng có thể gặp phải một số vấn đề phổ biến ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và năng suất của cây. Việc nhận diện đúng vấn đề và áp dụng biện pháp khắc phục phù hợp là rất quan trọng để duy trì sức khỏe cho cây.
Một trong những vấn đề thường gặp là cây chậm lớn, kém phát triển. Nguyên nhân có thể do đất trồng nghèo dinh dưỡng, đất bí chặt không thoát nước tốt, thiếu ánh sáng, hoặc cây bị sâu bệnh tấn công bộ rễ. Để khắc phục, cần kiểm tra lại chất lượng đất, bổ sung phân hữu cơ, xới xáo nhẹ xung quanh gốc để đất thông thoáng. Nếu cây thiếu sáng, di chuyển cây đến vị trí có nhiều nắng hơn (đối với cây trồng chậu). Kiểm tra rễ cây có bị thối hay không và xử lý nấm bệnh nếu có. Đảm bảo chế độ tưới nước hợp lý, tránh tưới quá nhiều gây úng.
Cây không ra hoa hoặc ra hoa ít cũng là nỗi lo của nhiều người trồng. Nguyên nhân có thể do cây còn non (chưa đủ tuổi ra hoa), thiếu dinh dưỡng (đặc biệt là lân và kali), thiếu ánh sáng, hoặc bị ảnh hưởng bởi thời tiết bất lợi (quá lạnh hoặc quá nóng). Biện pháp khắc phục là đảm bảo cây đã đủ tuổi trưởng thành, bón bổ sung phân bón có hàm lượng lân và kali cao vào đúng thời điểm chuẩn bị ra hoa. Cung cấp đủ ánh sáng cho cây. Ở vùng có mùa đông lạnh, cần có biện pháp che chắn giữ ấm để cây không bị sốc nhiệt.
Quả bị rụng non là vấn đề làm giảm năng suất đáng kể. Nguyên nhân có thể do cây bị thiếu dinh dưỡng trong giai đoạn nuôi quả, thiếu nước, bị sâu bệnh tấn công cuống hoặc quả non (như ruồi vàng), thụ phấn không thành công, hoặc do cây ra quá nhiều quả cùng lúc khiến cây không đủ sức nuôi. Để hạn chế rụng quả non, cần bón phân và tưới nước đầy đủ, kịp thời trong giai đoạn này. Phòng trừ sâu bệnh hại quả non. Nếu cây đậu quá nhiều quả, nên tỉa bớt những quả kém phát triển hoặc mọc chen chúc để tập trung dinh dưỡng nuôi những quả còn lại.
Sâu bệnh hại phổ biến trên cây phật thủ bao gồm rệp sáp, nhện đỏ, bọ trĩ, sâu vẽ bùa trên lá non; bệnh vàng lá gân xanh, bệnh thối rễ, bệnh sương mai trên lá và quả. Việc phòng ngừa luôn tốt hơn chữa trị. Nên thường xuyên vệ sinh vườn, tỉa bớt cành lá già, bị bệnh để tạo độ thông thoáng. Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học hoặc các biện pháp phòng trừ tự nhiên khi sâu bệnh mới xuất hiện. Nếu bệnh nặng, cần sử dụng thuốc hóa học theo đúng liều lượng và hướng dẫn của nhà sản xuất, đảm bảo an toàn.
Kinh nghiệm trồng phật thủ hiệu quả từ chuyên gia/người trồng lâu năm
Trồng phật thủ không chỉ là tuân thủ các kỹ thuật cơ bản mà còn cần áp dụng những kinh nghiệm đúc kết từ những người đi trước để đạt hiệu quả cao hơn, đặc biệt là việc có được những quả phật thủ đẹp và đúng vụ. Những kinh nghiệm này thường tập trung vào việc lựa chọn vị trí, điều chỉnh dinh dưỡng và chăm sóc cây theo mùa.
Lựa chọn vị trí trồng là kinh nghiệm quan trọng đầu tiên. Cây phật thủ ưa nắng, vì vậy nên chọn vị trí trồng (ngoài vườn hoặc đặt chậu) có thể nhận được ít nhất 6-8 tiếng nắng mặt trời mỗi ngày. Tuy nhiên, tránh nắng gắt buổi trưa, đặc biệt là vào mùa hè. Vị trí trồng cũng cần thoáng gió nhưng tránh gió lùa mạnh trực tiếp có thể làm rụng hoa và quả non. Nếu trồng trong chậu trên sân thượng hoặc ban công, nên chọn vị trí có mái che nhẹ hoặc dùng lưới che bớt nắng vào giờ cao điểm.
Kỹ thuật thụ phấn bổ sung bằng tay được nhiều người trồng áp dụng để tăng tỷ lệ đậu quả, nhất là khi trồng trong điều kiện ít côn trùng thụ phấn. Thời điểm thụ phấn tốt nhất là vào buổi sáng sớm khi hoa mới nở và thời tiết khô ráo. Sử dụng cọ nhỏ hoặc tăm bông nhẹ nhàng thu phấn từ nhị đực (phần có hạt phấn vàng) của hoa và chấm vào nhụy cái (phần có chất dính ở giữa hoa).
Điều chỉnh dinh dưỡng theo từng giai đoạn phát triển là yếu tố then chốt để có quả to, đẹp. Giai đoạn cây con cần đạm để phát triển thân lá. Giai đoạn chuẩn bị ra hoa và ra hoa cần lân và kali cao để thúc đẩy phân hóa mầm hoa và tăng tỷ lệ đậu quả. Giai đoạn nuôi quả cần bổ sung dinh dưỡng cân đối cả đạm, lân, kali và các nguyên tố vi lượng để quả phát triển nhanh và đạt chất lượng tốt. Nên sử dụng kết hợp phân hữu cơ và phân vô cơ. Phân hữu cơ giúp cải tạo đất, cung cấp dinh dưỡng bền vững và các vi sinh vật có lợi. Phân vô cơ cung cấp dinh dưỡng nhanh chóng, đáp ứng nhu cầu tức thời của cây trong từng giai đoạn.
Chăm sóc cây đặc biệt vào mùa đông và mùa hè ở các vùng có khí hậu khắc nghiệt cũng là kinh nghiệm quý báu. Vào mùa đông lạnh, cần có biện pháp che chắn gốc và thân cây bằng rơm rạ, ni lông hoặc vật liệu giữ ấm khác. Hạn chế tưới nước vào những ngày quá lạnh. Vào mùa hè nắng nóng, cần tăng cường tưới nước, đặc biệt vào buổi sáng sớm và chiều mát. Có thể phun sương lên tán lá vào buổi sáng để tăng độ ẩm không khí và rửa trôi bụi bẩn. Việc theo dõi sát sao tình trạng cây và điều chỉnh chế độ chăm sóc theo mùa giúp cây vượt qua những điều kiện thời tiết bất lợi.
Trồng cây phật thủ là một quá trình đòi hỏi sự kiên nhẫn và tỉ mỉ. Tuy nhiên, với việc áp dụng đúng kỹ thuật từ chuẩn bị đến chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh, bạn hoàn toàn có thể tự tay tạo ra những quả phật thủ đẹp mắt, mang ý nghĩa tốt lành ngay tại không gian sống của mình. Hy vọng những hướng dẫn chi tiết về cách trồng phật thủ trong bài viết này sẽ giúp bạn thành công với cây trồng độc đáo này.