Hoa vạn thọ, biểu tượng rực rỡ của Tết Việt, mang đến không khí may mắn, thịnh vượng. Để có được chậu hoa nở đúng dịp Tết, việc nắm vững cách trồng hoa vạn thọ tết là yếu tố then chốt. hatgiongnongnghiep1.vn sẽ cung cấp cho bạn một hướng dẫn chi tiết, giúp bạn tự tay trồng nên những chậu vạn thọ đẹp nhất, tô điểm cho không gian đón Xuân của gia đình.
Hoa vạn thọ (danh pháp khoa học: Tagetes) là một trong những loài hoa phổ biến nhất được trồng để trang trí nhà cửa và không gian công cộng trong dịp Tết Nguyên đán tại Việt Nam. Với sắc vàng, cam ấm áp, hoa vạn thọ không chỉ làm bừng sáng không gian mà còn mang ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa dân gian, tượng trưng cho sự trường thọ, tài lộc và may mắn. Nhu cầu về hoa vạn thọ nở rộ, đều màu và đúng vào những ngày Tết luôn rất cao, điều này đòi hỏi người trồng phải nắm vững kỹ thuật và có sự chuẩn bị kỹ lưỡng ngay từ khâu chọn giống cho đến khi cây ra hoa. Việc tìm kiếm thông tin chi tiết về cách trồng hoa vạn thọ tết dưới dạng một tài liệu đầy đủ là mong muốn của nhiều người, từ những người làm vườn chuyên nghiệp cho đến những gia đình muốn tự tay chăm sóc những chậu hoa ý nghĩa.
Nhằm đáp ứng nhu cầu tìm kiếm một nguồn tài liệu đầy đủ và dễ làm theo, tương tự như một tài liệu hướng dẫn chi tiết thường thấy, phần tiếp theo sẽ đi sâu vào từng công đoạn cụ thể trong cách trồng hoa vạn thọ tết, đảm bảo bạn có đủ kiến thức để thực hiện thành công, từ đó tự tin gieo trồng và chăm sóc để có những chậu hoa ưng ý nhất cho mùa Tết sắp tới. Mọi bước đi đều được giải thích cặn kẽ, từ lý do thực hiện cho đến phương pháp áp dụng, giúp bạn không chỉ làm theo mà còn hiểu rõ bản chất của quy trình trồng trọt. Điều này đặc biệt quan trọng vì việc trồng hoa vạn thọ cho Tết yêu cầu độ chính xác cao về thời gian.
Thời vụ trồng hoa vạn thọ Tết chuẩn xác
Xác định thời điểm gieo hạt là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong cách trồng hoa vạn thọ tết để đảm bảo hoa nở đúng vào những ngày mong muốn, thường là từ 28 tháng Chạp đến Mùng 3 Tết. Thời vụ gieo trồng phụ thuộc chủ yếu vào loại giống vạn thọ bạn chọn (thời gian sinh trưởng ngắn hay dài ngày) và điều kiện thời tiết của từng vùng miền (miền Bắc hay miền Nam). Các giống vạn thọ lùn thường có thời gian sinh trưởng khoảng 60-65 ngày, trong khi các giống vạn thọ cao có thể lên tới 70-75 ngày hoặc hơn.
Để tính toán thời điểm gieo hạt chính xác, bạn cần xác định ngày dự kiến hoa nở rộ nhất là ngày nào, ví dụ khoảng Mùng 1 Tết. Sau đó, lấy ngày đó trừ đi tổng thời gian sinh trưởng của giống vạn thọ bạn trồng, cộng thêm khoảng 5-7 ngày dự phòng cho các yếu tố bất lợi như thời tiết rét đậm hoặc hạt nảy mầm chậm. Ví dụ, nếu bạn muốn hoa nở đẹp nhất vào ngày 1 Tết và trồng giống có thời gian sinh trưởng 60 ngày, bạn sẽ gieo hạt khoảng ngày 1 Tết trừ đi 60 ngày, tức là khoảng đầu tháng 11 Âm lịch. Đối với miền Bắc, thời tiết cuối năm thường lạnh hơn, tốc độ sinh trưởng của cây có thể chậm lại, do đó cần gieo sớm hơn miền Nam từ 5-7 ngày so với cùng loại giống. Ngược lại, miền Nam có thời tiết ấm áp, cây phát triển nhanh hơn nên có thể gieo muộn hơn. Việc ghi chép lại ngày gieo và theo dõi sự phát triển của cây là cực kỳ cần thiết để có thể điều chỉnh kịp thời nếu cần thiết.
Lựa chọn giống hoa vạn thọ Tết phù hợp
Việc chọn đúng loại hạt giống quyết định phần lớn đến sự thành công trong cách trồng hoa vạn thọ tết. Trên thị trường hiện có nhiều giống vạn thọ khác nhau, chủ yếu phân biệt theo chiều cao cây và đặc điểm bông hoa. Các giống phổ biến nhất cho dịp Tết là vạn thọ lùn (thường gọi là vạn thọ Pháp) và vạn thọ cao (thường gọi là vạn thọ châu Phi). Giống vạn thọ lùn có thân cây thấp (khoảng 25-40cm), phân nhiều nhánh, tán rộng và cho nhiều bông nhỏ, thích hợp trồng chậu nhỏ để bàn hoặc trang trí lối đi. Giống vạn thọ cao có thân cây thẳng và cao hơn (khoảng 50-80cm), bông to và thường chỉ tập trung một vài bông chính trên mỗi cây, phù hợp trồng chậu lớn hoặc trồng luống trang trí sân vườn.
Khi lựa chọn hạt giống, bạn cần chú ý đến nguồn gốc và chất lượng của hạt. Nên mua hạt giống tại các cửa hàng, đại lý uy tín, có nhãn mác rõ ràng, ghi đầy đủ thông tin về giống, thời gian sinh trưởng, tỷ lệ nảy mầm và hạn sử dụng. Hạt giống chất lượng tốt sẽ đảm bảo tỷ lệ nảy mầm cao, cây con khỏe mạnh, ít sâu bệnh và cho hoa đúng đặc tính giống. Việc lựa chọn hạt giống từ những thương hiệu đáng tin cậy sẽ giúp giảm thiểu rủi ro trong quá trình gieo trồng. hatgiongnongnghiep1.vn cung cấp đa dạng các loại hạt giống vạn thọ chất lượng cao, được kiểm định chặt chẽ, giúp bạn dễ dàng tìm được giống phù hợp với nhu cầu và điều kiện trồng của mình. Đầu tư vào hạt giống tốt ngay từ đầu là bước quan trọng để có được những chậu hoa vạn thọ đẹp nhất cho ngày Tết.
Chuẩn bị đất trồng và chậu đúng kỹ thuật
Đất trồng (hay còn gọi là giá thể) đóng vai trò thiết yếu, cung cấp dinh dưỡng, độ ẩm và không khí cho bộ rễ cây phát triển. Để có cách trồng hoa vạn thọ tết hiệu quả, bạn cần chuẩn bị loại đất tơi xốp, thoát nước tốt nhưng vẫn giữ được độ ẩm cần thiết và giàu dinh dưỡng. Một công thức giá thể phổ biến và hiệu quả cho hoa vạn thọ bao gồm hỗn hợp đất phù sa hoặc đất thịt nhẹ trộn với các vật liệu hữu cơ giúp tăng độ tơi xốp và dinh dưỡng như trấu hun, xơ dừa đã qua xử lý, phân chuồng hoai mục hoặc phân trùn quế. Tỷ lệ pha trộn có thể tham khảo như sau: 50% đất sạch, 20% trấu hun, 20% xơ dừa và 10% phân hữu cơ hoai mục.
Trước khi sử dụng, đất và các vật liệu trộn cần được xử lý để loại bỏ mầm bệnh và cỏ dại. Phơi khô dưới nắng gắt hoặc trộn vôi bột, nấm đối kháng Trichoderma là những phương pháp hiệu quả. Xơ dừa và trấu hun cần được ngâm xả nước nhiều lần để loại bỏ các chất chát có hại cho cây. Việc chuẩn bị giá thể kỹ lưỡng giúp tạo môi trường lý tưởng cho hạt nảy mầm và cây con bén rễ nhanh chóng.
Chọn chậu cũng là một yếu tố quan trọng. Kích thước chậu cần phù hợp với giống vạn thọ bạn trồng và số lượng cây trong mỗi chậu. Vạn thọ lùn có thể trồng 1-2 cây trong chậu đường kính 20-25cm. Vạn thọ cao cần chậu lớn hơn, đường kính từ 25-30cm cho 1 cây. Chậu cần có lỗ thoát nước ở đáy để tránh úng, gây thối rễ. Chất liệu chậu có thể là nhựa, sứ, hoặc xi măng, miễn là đảm bảo thoát nước tốt và đủ không gian cho rễ phát triển. Chuẩn bị đầy đủ và đúng kỹ thuật đất trồng và chậu sẽ tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển khỏe mạnh của cây vạn thọ.
Kỹ thuật gieo hạt hoa vạn thọ chi tiết
Gieo hạt là bước khởi đầu của cách trồng hoa vạn thọ tết. Hạt vạn thọ nhỏ, có một đầu nhọn và một đầu có chùm lông tơ. Để hạt nảy mầm đều và nhanh, bạn có thể ngâm hạt trong nước ấm (khoảng 30-35°C) trong 2-3 giờ trước khi gieo. Tuy nhiên, nhiều người trồng chuyên nghiệp bỏ qua bước ngâm hạt và gieo trực tiếp vào giá thể ẩm để tránh làm hạt bị úng hoặc tổn thương trong quá trình ngâm.
Chuẩn bị khay gieo hạt hoặc các bầu đất nhỏ. Đổ đầy giá thể đã chuẩn bị vào khay/bầu, làm phẳng bề mặt và tạo các lỗ nhỏ sâu khoảng 0.5-1cm với khoảng cách hợp lý giữa các lỗ (khoảng 3-4cm). Đặt nhẹ nhàng 1-2 hạt vào mỗi lỗ, đầu nhọn hướng xuống hoặc đặt nằm ngang, sau đó phủ một lớp mỏng giá thể lên trên. Dùng bình phun sương để tưới ẩm nhẹ nhàng cho bề mặt đất, tránh làm trôi hạt. Sau khi gieo, bạn có thể phủ một lớp giấy báo ẩm hoặc tấm nylon mỏng lên bề mặt khay để giữ ẩm và tạo môi trường tối cho hạt nhanh nảy mầm.
Đặt khay gieo ở nơi ấm áp, tránh ánh nắng trực tiếp gay gắt. Nhiệt độ lý tưởng để hạt vạn thọ nảy mầm là khoảng 20-25°C. Hạt sẽ nảy mầm sau khoảng 3-5 ngày. Khi hạt nảy mầm và cây con nhú lên khỏi mặt đất, hãy bỏ lớp che phủ và từ từ cho cây tiếp xúc với ánh sáng, ban đầu là ánh sáng nhẹ, sau đó tăng dần cường độ. Theo dõi độ ẩm của giá thể hàng ngày, tưới phun sương nhẹ nhàng nếu thấy bề mặt khô. Tránh tưới quá nhiều gây úng rễ cây con. Giai đoạn gieo hạt thành công là nền tảng quan trọng cho các bước chăm sóc tiếp theo.
Chăm sóc cây con vạn thọ giai đoạn đầu
Sau khi hạt nảy mầm, cây con vạn thọ rất yếu ớt và cần được chăm sóc đặc biệt để phát triển khỏe mạnh. Giai đoạn cây con kéo dài khoảng 2-3 tuần, tính từ khi hạt nảy mầm cho đến khi cây có khoảng 2-3 cặp lá thật và đủ điều kiện để cấy sang chậu lớn hơn. Việc chăm sóc đúng cách trong thời kỳ này sẽ tạo tiền đề cho cây phát triển bộ rễ và thân lá cứng cáp.
Nước tưới là yếu tố cần được kiểm soát chặt chẽ. Cây con cần độ ẩm liên tục nhưng không chịu được ngập úng. Nên tưới nước vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát, sử dụng bình phun sương để tưới nhẹ nhàng lên bề mặt giá thể. Lượng nước vừa đủ để làm ẩm đất, không để đọng nước trên lá qua đêm, đặc biệt là trong điều kiện thời tiết ẩm thấp hoặc lạnh, nhằm hạn chế bệnh nấm. Quan sát màu sắc và độ ẩm của giá thể để điều chỉnh lượng nước tưới cho phù hợp. Nếu giá thể khô quá, cây sẽ héo; nếu ẩm quá, rễ dễ bị thối.
Ánh sáng là yếu tố không thể thiếu cho sự quang hợp và phát triển của cây con. Khi cây đã nhú mầm, cần dần dần đưa cây ra nơi có ánh sáng nhiều hơn. Ban đầu, cho cây tiếp xúc với ánh sáng buổi sáng hoặc chiều nhẹ. Sau vài ngày, khi cây đã quen, đưa cây ra nơi có nắng đầy đủ (khoảng 6-8 giờ nắng mỗi ngày). Thiếu ánh sáng sẽ khiến cây con vạn thọ bị vống, thân yếu và dễ đổ ngã, ảnh hưởng đến hình dáng cây sau này.
Phòng trừ sâu bệnh sớm cũng rất quan trọng ở giai đoạn này. Cây con vạn thọ non tơ rất dễ bị tấn công bởi các loại sâu bệnh như rệp, bọ trĩ hoặc bệnh thối rễ, chết rũ do nấm. Thường xuyên kiểm tra mặt dưới lá và thân cây con để phát hiện sớm các dấu hiệu sâu bệnh. Nếu phát hiện, có thể sử dụng các biện pháp phòng trừ sinh học hoặc hóa học nhẹ nhàng, tuân thủ đúng liều lượng và hướng dẫn sử dụng để không gây hại cho cây non. Chăm sóc cẩn thận ở giai đoạn cây con giúp cây có sức đề kháng tốt khi chuyển sang giai đoạn phát triển tiếp theo.
Kỹ thuật cấy cây (sang chậu) cho vạn thọ
Khi cây con vạn thọ có khoảng 2-3 cặp lá thật, thân cây cứng cáp và bộ rễ đã phát triển tương đối (có thể thấy rễ trắng nhú ra ở đáy bầu nếu gieo trong bầu), đây là thời điểm thích hợp để cấy cây sang chậu lớn hơn. Việc cấy cây đúng lúc giúp cây có không gian phát triển bộ rễ mạnh mẽ hơn và chuẩn bị cho giai đoạn tăng trưởng thân lá. Nếu để cây con quá lâu trong khay gieo hoặc bầu nhỏ, cây sẽ bị còi cọc do thiếu dinh dưỡng và không gian.
Trước khi cấy, cần chuẩn bị chậu đã có sẵn giá thể đầy đủ. Tạo một lỗ ở trung tâm chậu lớn, đủ rộng và sâu để đặt bầu cây con vào. Tưới ẩm nhẹ giá thể trong chậu trước khi cấy. Khi nhổ cây con từ khay gieo hoặc bầu, cần thao tác nhẹ nhàng để tránh làm đứt hoặc tổn thương bộ rễ. Có thể dùng que nhỏ cẩn thận tách đất xung quanh bầu rễ và nhấc cây lên cùng với phần đất bám quanh rễ. Tránh cầm nắm quá chặt vào thân cây con vì có thể làm gãy hoặc dập thân.
Đặt bầu cây con vào lỗ đã chuẩn bị trong chậu lớn. Lấp đầy phần đất xung quanh bầu rễ, ấn nhẹ để cố định cây, đảm bảo cây đứng thẳng và rễ được tiếp xúc tốt với giá thể mới. Lưu ý trồng cây ngang bằng với mặt đất cũ trong bầu, tránh trồng quá sâu hoặc quá nông. Sau khi cấy xong, tưới nước thật đẫm cho cây bằng bình phun vòi sen nhẹ, đảm bảo nước thấm đều khắp chậu. Tưới đẫm lần đầu giúp bầu đất cũ và giá thể mới liên kết chặt chẽ, loại bỏ túi khí quanh rễ và cung cấp độ ẩm cần thiết cho cây bén rễ.
Đặt chậu cây vừa cấy ở nơi có ánh sáng nhẹ hoặc dưới lưới che nắng trong vài ngày đầu để cây hồi sức và bén rễ. Sau khoảng 3-5 ngày, khi cây đã có dấu hiệu phục hồi (lá không còn héo rũ), dần dần đưa cây ra nơi có đủ ánh sáng mặt trời. Giai đoạn cấy cây thành công là bước ngoặt quan trọng, giúp cây vạn thọ chuyển sang giai đoạn phát triển mạnh mẽ.
Chăm sóc cây vạn thọ sau cấy và các kỹ thuật đặc biệt
Sau khi cấy cây thành công, vạn thọ bước vào giai đoạn phát triển thân lá và chuẩn bị ra nụ. Đây là giai đoạn quan trọng nhất, đòi hỏi sự chăm sóc tỉ mỉ và áp dụng các kỹ thuật đặc biệt như tưới nước, bón phân, bấm ngọn và lảy nụ để cây có bộ tán đẹp và ra hoa đúng hẹn. Việc hiểu rõ nhu cầu của cây ở từng thời kỳ phát triển là chìa khóa cho cách trồng hoa vạn thọ tết thành công.
Tưới nước
Tưới nước là công việc hàng ngày và cần được điều chỉnh linh hoạt tùy thuộc vào giai đoạn phát triển của cây, loại giá thể, kích thước chậu và đặc biệt là điều kiện thời tiết. Giai đoạn đầu sau cấy, cây cần đủ ẩm để bén rễ nhanh. Khi cây đã lớn và phát triển thân lá mạnh mẽ, nhu cầu nước tăng lên. Nên tưới nước vào sáng sớm hoặc chiều mát. Tưới trực tiếp vào gốc cây, tránh làm ướt lá và nụ hoa quá nhiều, đặc biệt là vào buổi tối, để hạn chế bệnh nấm.
Quan sát độ ẩm của giá thể để quyết định lượng nước tưới. Có thể dùng ngón tay hoặc que nhỏ cắm sâu vào đất khoảng 2-3cm để kiểm tra. Nếu thấy đất khô, cần tưới nước. Nếu đất còn ẩm, chưa cần tưới. Tưới quá nhiều nước là nguyên nhân phổ biến gây thối rễ và chết cây. Ngược lại, thiếu nước khiến cây chậm phát triển, lá héo và ảnh hưởng đến quá trình ra hoa. Vào những ngày nắng nóng, cây cần nhiều nước hơn. Những ngày mưa hoặc trời âm u, giảm lượng nước tưới.
Bón phân
Vạn thọ là loại cây cần nhiều dinh dưỡng để phát triển thân lá sum suê và ra hoa rực rỡ. Việc bón phân cần tuân thủ nguyên tắc “ít và đều”, tránh bón quá liều gây sốc phân hoặc cháy rễ. Giai đoạn đầu sau cấy (khoảng 7-10 ngày), khi cây đã bén rễ, bắt đầu bón thúc bằng các loại phân có tỷ lệ Đạm (N) cao để kích thích cây ra lá và đẻ nhánh, ví dụ như phân Urê pha loãng hoặc NPK tỷ lệ 20-20-15 hoặc 30-10-10. Nồng độ phân bón ban đầu rất loãng và tăng dần khi cây lớn.
Khi cây bắt đầu hình thành nụ (khoảng 30-40 ngày sau gieo tùy giống), chuyển sang sử dụng các loại phân có tỷ lệ Lân (P) và Kali (K) cao hơn để thúc đẩy quá trình ra hoa và giúp bông to, màu sắc rực rỡ, ví dụ như NPK tỷ lệ 15-30-15 hoặc 10-50-10 hoặc phân Kali. Có thể bổ sung thêm phân hữu cơ dạng lỏng hoặc các loại phân bón lá chuyên dùng cho hoa để cung cấp vi lượng và kích thích ra hoa. Tần suất bón phân thường là 7-10 ngày/lần, tùy thuộc vào loại phân và tình trạng của cây. Nên tưới phân vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát sau khi đã tưới nước sạch để tránh làm tổn thương rễ.
Kỹ thuật bấm ngọn
Bấm ngọn là kỹ thuật quan trọng trong cách trồng hoa vạn thọ tết nhằm tạo cho cây có bộ tán tròn đều, nhiều nhánh và cho nhiều bông hoa hơn. Đối với các giống vạn thọ lùn và trung bình, thường tiến hành bấm ngọn lần đầu khi cây có khoảng 5-7 cặp lá thật (khoảng 15-20 ngày sau gieo). Sử dụng tay hoặc kéo sắc ngắt bỏ phần ngọn chính phía trên cặp lá thứ 5 hoặc 7. Việc bấm ngọn sẽ kích thích các mầm ngủ ở nách lá phía dưới phát triển thành cành nhánh mới.
Sau khi bấm ngọn lần đầu, cây sẽ đẻ nhiều nhánh. Tùy thuộc vào tốc độ phát triển và loại giống, có thể bấm ngọn lần hai trên các cành nhánh mới này để tạo bộ tán dày dặn hơn. Thời điểm bấm ngọn lần hai là khi các nhánh mới này có khoảng 3-4 cặp lá. Kỹ thuật tương tự lần đầu, ngắt bỏ phần ngọn phía trên cặp lá thứ 3 hoặc 4. Thời gian bấm ngọn lần cuối phải đảm bảo cây còn đủ thời gian để phát triển cành nhánh mới và hình thành nụ kịp cho Tết. Thường lần bấm ngọn cuối cùng nên hoàn thành trước khi cây bước vào giai đoạn phân hóa mầm hoa và hình thành nụ rõ rệt.
Kỹ thuật lảy nụ
Lảy nụ, hay còn gọi là tỉa nụ, là kỹ thuật nhằm tập trung dinh dưỡng nuôi nụ chính, giúp bông hoa nở to, đều và đẹp hơn. Hoa vạn thọ có xu hướng ra nhiều nụ phụ ở nách các lá phía dưới nụ chính ở đỉnh cành. Nếu để tất cả các nụ này phát triển, cây sẽ phải phân chia dinh dưỡng cho nhiều bông nhỏ, khiến bông chính không đạt kích thước tối đa và hoa nở không tập trung.
Thời điểm tiến hành lảy nụ là khi cây đã hình thành nụ rõ rệt, nụ chính ở đỉnh cành có kích thước bằng hạt đậu xanh hoặc lớn hơn một chút. Quan sát kỹ, bạn sẽ thấy các nụ nhỏ hơn mọc ra từ nách lá ngay phía dưới nụ chính. Dùng tay nhẹ nhàng ngắt bỏ tất cả các nụ phụ này. Chỉ giữ lại nụ chính ở đỉnh cành. Thực hiện lảy nụ định kỳ, khoảng 2-3 ngày/lần, trong suốt giai đoạn cây hình thành nụ cho đến khi nụ chính phát triển lớn. Việc lảy nụ đúng thời điểm và kiên trì sẽ giúp cây tập trung năng lượng nuôi dưỡng những bông hoa lớn, nở đẹp vào dịp Tết.
Phòng trừ sâu bệnh hại trên hoa vạn thọ
Hoa vạn thọ tương đối dễ trồng và ít bị sâu bệnh nặng so với một số loại cây khác, tuy nhiên vẫn có thể gặp phải một số vấn đề gây ảnh hưởng đến năng suất và thẩm mỹ, đặc biệt là khi trồng với mật độ cao hoặc trong điều kiện thời tiết bất lợi. Việc chủ động phòng ngừa và phát hiện sớm để xử lý là rất quan trọng trong cách trồng hoa vạn thọ tết.
Các loại sâu hại phổ biến trên vạn thọ bao gồm rệp sáp, rệp mềm, bọ trĩ, nhện đỏ và sâu ăn lá. Rệp thường tập trung ở ngọn non, nụ hoa làm cây còi cọc, biến dạng. Bọ trĩ và nhện đỏ rất nhỏ, chích hút nhựa cây làm lá xoăn lại, bạc màu. Sâu ăn lá có thể cắn phá trụi lá, ảnh hưởng đến khả năng quang hợp.
Biện pháp phòng ngừa sâu hại bao gồm:
- Vệ sinh khu vực trồng: Loại bỏ cỏ dại, tàn dư thực vật là nơi trú ngụ của sâu bệnh.
- Trồng cây khỏe từ đầu: Cây khỏe có sức đề kháng tốt hơn.
- Tưới nước đúng kỹ thuật: Tránh làm ẩm lá quá lâu.
- Kiểm tra cây thường xuyên: Ít nhất 2-3 ngày/lần để phát hiện sớm dấu hiệu sâu bệnh.
Khi phát hiện sâu hại với mật độ thấp, có thể dùng tay bắt trực tiếp hoặc dùng vòi nước mạnh phun vào các bộ phận bị nhiễm để rửa trôi. Đối với mật độ cao hơn, có thể sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật sinh học từ gốc thực vật (như dầu neem, dịch chiết tỏi ớt) hoặc nấm Beauveria bassiana, hoặc các loại thuốc hóa học có hoạt chất phù hợp và nằm trong danh mục cho phép, sử dụng theo liều lượng khuyến cáo và đảm bảo thời gian cách ly trước khi hoa nở. Nên phun thuốc vào sáng sớm hoặc chiều mát, khi côn trùng hoạt động yếu.
Các bệnh hại thường gặp trên vạn thọ bao gồm bệnh thối rễ (do nấm Phytophthora, Pythium), bệnh đốm lá, phấn trắng (do nấm), và bệnh virus gây xoăn lùn lá.
Triệu chứng bệnh thối rễ là cây héo rũ đột ngột dù đất vẫn ẩm, rễ chuyển màu nâu đen và bị nhũn. Bệnh đốm lá xuất hiện các vết đốm bất thường trên lá. Phấn trắng là các mảng bột trắng trên bề mặt lá. Bệnh virus thường làm lá bị biến dạng, xoăn, cây lùn lại, không phát triển.
Phòng ngừa bệnh hại:
- Sử dụng giá thể thoát nước tốt và đã được xử lý nấm bệnh.
- Tránh tưới nước quá nhiều gây ngập úng.
- Cải thiện thông thoáng cho khu vực trồng.
- Loại bỏ ngay các cây bị bệnh nặng để tránh lây lan.
Xử lý bệnh hại: Đối với bệnh thối rễ do nấm, có thể sử dụng các loại thuốc trừ nấm gốc đồng hoặc các hoạt chất metalaxyl, fosetyl-aluminium để tưới vào gốc. Bệnh đốm lá, phấn trắng có thể dùng thuốc gốc lưu huỳnh hoặc các hoạt chất hexaconazole, propiconazole để phun lên lá. Đối với bệnh virus, hiện chưa có thuốc đặc trị hiệu quả, biện pháp tốt nhất là nhổ bỏ cây bị bệnh và tiêu hủy để tránh lây lan. Việc áp dụng tổng hợp các biện pháp phòng trừ sẽ giúp vườn vạn thọ của bạn khỏe mạnh và cho hoa đẹp.
Điều chỉnh thời gian ra hoa cho vạn thọ Tết
Việc điều chỉnh để hoa vạn thọ nở đúng vào những ngày Tết là một trong những kỹ thuật đòi hỏi kinh nghiệm và sự theo dõi sát sao nhất trong cách trồng hoa vạn thọ tết. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến thời điểm ra hoa, chủ yếu là nhiệt độ, ánh sáng và chế độ dinh dưỡng, nước tưới.
Nếu cây vạn thọ có xu hướng ra nụ sớm hơn dự kiến (ví dụ nụ đã lớn trong khi còn cách Tết hơn 20 ngày với giống 60 ngày), bạn cần áp dụng các biện pháp “hãm” tốc độ sinh trưởng và ra hoa:
- Giảm lượng nước tưới: Hạn chế tưới nước, chỉ tưới khi thấy cây có dấu hiệu thiếu nước nhẹ (lá hơi héo rũ vào buổi trưa). Điều này làm chậm quá trình trao đổi chất của cây.
- Giảm bón phân: Ngừng hẳn việc bón phân hoặc giảm tối đa tần suất và liều lượng. Đặc biệt tránh bón phân có hàm lượng Lân và Kali cao.
- Giảm ánh sáng: Nếu có thể, di chuyển cây đến nơi có ít nắng hơn hoặc dùng lưới che bớt ánh sáng trực tiếp. Ánh sáng cường độ cao thúc đẩy cây phát triển và ra hoa.
- Nhiệt độ: Nếu thời tiết ấm nóng khiến cây ra hoa sớm, có thể cố gắng tạo điều kiện mát mẻ hơn (như tưới nước vào buổi trưa để làm mát không khí xung quanh, hoặc di chuyển đến nơi thoáng gió hơn) nhưng việc kiểm soát nhiệt độ môi trường là khá khó khăn.
- Bấm nụ phụ: Tiếp tục loại bỏ tất cả các nụ phụ để cây chỉ tập trung dinh dưỡng nuôi nụ chính, có thể làm nụ chính phát triển chậm lại một chút.
Ngược lại, nếu cây vạn thọ phát triển chậm, nụ nhỏ hoặc chưa ra nụ khi thời điểm Tết đã cận kề (còn khoảng 10-15 ngày cho giống 60 ngày mà nụ còn nhỏ), bạn cần áp dụng các biện pháp “thúc” cây ra hoa:
- Tăng lượng nước tưới: Giữ cho giá thể luôn đủ ẩm, tránh để cây bị khô hạn.
- Tăng bón phân: Bón thúc bằng phân NPK có hàm lượng Lân và Kali cao (ví dụ 10-50-10) hoặc phân kích thích ra hoa. Có thể tăng tần suất bón lên 5-7 ngày/lần hoặc sử dụng phân bón lá có hàm lượng P, K và vi lượng cao để phun bổ sung, giúp cây hấp thụ nhanh.
- Tăng ánh sáng: Đảm bảo cây nhận đủ ánh sáng mặt trời đầy đủ (trên 8 tiếng/ngày). Nếu cần, có thể chiếu sáng bổ sung bằng đèn vào buổi tối.
- Tăng nhiệt độ: Nếu thời tiết rét đậm khiến cây chậm phát triển, có thể di chuyển cây vào nơi kín gió, có mái che hoặc sử dụng đèn sưởi để tăng nhiệt độ xung quanh cây.
- Bấm bớt lá già: Loại bỏ bớt một số lá già phía gốc để tập trung dinh dưỡng lên nuôi nụ.
Việc điều chỉnh thời gian ra hoa cần được thực hiện từ từ và theo dõi phản ứng của cây. Không nên áp dụng các biện pháp cực đoan đột ngột vì có thể gây hại cho cây. Kinh nghiệm quan sát cây và điều kiện thời tiết là yếu tố then chốt để đưa ra quyết định điều chỉnh phù hợp, đảm bảo những chậu hoa vạn thọ tết của bạn nở rộ đúng vào thời khắc quan trọng nhất của năm.
Trồng hoa vạn thọ tết là một quá trình đòi hỏi sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và kỹ thuật. Từ việc chọn lựa hạt giống chất lượng tại những địa chỉ uy tín như hatgiongnongnghiep1.vn, chuẩn bị đất trồng, gieo hạt, chăm sóc cây con cho đến các kỹ thuật phức tạp hơn như bấm ngọn, lảy nụ và điều chỉnh thời gian ra hoa, mỗi bước đều đóng góp vào thành công cuối cùng là những chậu hoa rực rỡ đón xuân. Bằng cách nắm vững các kỹ thuật đã trình bày chi tiết, bạn hoàn toàn có thể tự tay trồng và chăm sóc những chậu vạn thọ đẹp mắt, mang ý nghĩa tốt lành đến cho gia đình trong dịp Tết cổ truyền.