Trồng sầu riêng là một quá trình đòi hỏi kỹ thuật và sự chăm sóc tỉ mỉ ngay từ giai đoạn cây con. Nắm vững cách trồng sầu riêng con đúng chuẩn không chỉ giúp cây bén rễ nhanh, phát triển khỏe mạnh mà còn đặt nền móng vững chắc cho năng suất sau này. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết từng bước từ việc chọn giống, xử lý hố trồng đến kỹ thuật đặt bầu và chăm sóc ban đầu, giúp bà con nông dân và những người yêu thích sầu riêng tự tin hơn khi bắt tay vào công việc quan trọng này.
Chọn giống sầu riêng con – Nền tảng thành công
Việc lựa chọn cây giống sầu riêng con chất lượng là yếu tố tiên quyết quyết định sự thành công của vườn cây sau này. Thị trường hiện nay chủ yếu cung cấp hai loại giống chính dựa trên tuổi gốc ghép: gốc nhớt và gốc 2 năm. Hiểu rõ sự khác biệt giữa chúng sẽ giúp bà con đưa ra quyết định phù hợp nhất cho vườn nhà mình.
Phân biệt gốc nhớt và gốc 2 năm
Giống sầu riêng gốc nhớt là loại cây con được ghép hoặc tháp chồi trên một gốc cây sầu riêng non chỉ khoảng 1 năm tuổi. Đặc điểm của loại này là gốc ghép còn nhỏ, thời gian từ lúc gieo hạt làm gốc đến lúc ghép và xuất vườn tương đối nhanh.
Ngược lại, giống sầu riêng gốc 2 năm được ghép hoặc tháp chồi trên gốc cây sầu riêng đã đạt 2 năm tuổi. Gốc ghép này có đường kính lớn hơn đáng kể, bộ rễ phát triển mạnh mẽ và có nhiều thời gian để tích lũy dinh dưỡng trước khi được ghép mắt giống thương phẩm.
Vì sao nên chọn gốc ghép 2 năm?
Nên ưu tiên chọn giống sầu riêng con gốc 2 năm vì chúng mang lại nhiều lợi thế vượt trội so với gốc nhớt. Gốc ghép 2 năm đã có bộ rễ khỏe mạnh và tán lá phát triển hơn so với gốc 1 năm tuổi, điều này giúp cây con sau khi trồng nhanh chóng thích nghi với môi trường mới và bắt đầu quá trình sinh trưởng.
Kết quả là cây sầu riêng trồng từ gốc 2 năm thường phát triển nhanh hơn, vượt qua giai đoạn kiến thiết cơ bản một cách hiệu quả. Quan trọng hơn, chúng có xu hướng cho trái bói sớm hơn đáng kể. Nếu một cây sầu riêng gốc 2 năm có thể bắt đầu cho thu hoạch sau khoảng 3,5 đến 4 năm trồng, thì cây trồng từ gốc nhớt có thể mất đến 5 đến 6 năm hoặc thậm chí lâu hơn để đạt năng suất thương phẩm. Điều này tiết kiệm thời gian và chi phí đầu tư cho người trồng.
Mô tả cây sầu riêng con gốc nhớt và gốc 2 năm cạnh nhau
Tiêu chí đánh giá cây giống sầu riêng 2 năm đạt chuẩn
Sau khi quyết định chọn giống sầu riêng gốc 2 năm, việc tiếp theo là lựa chọn từng cây con sao cho đạt chất lượng tốt nhất. Một cây giống đạt chuẩn cần đáp ứng nhiều tiêu chí về hình thái và tình trạng sinh lý để đảm bảo khả năng sinh trưởng và phát triển khỏe mạnh trong tương lai.
Gốc ghép khỏe, không sâu bệnh
Gốc ghép phải thẳng, không bị cong vẹo hoặc có dấu hiệu tổn thương. Đường kính gốc ghép đạt chuẩn thường từ 1,5 cm trở lên, cho thấy sự phát triển tốt của bộ rễ. Cần kiểm tra kỹ để phát hiện các dấu hiệu nứt thân, xì mủ hoặc các bệnh hại khác trên gốc ghép, vì đây là những yếu tố ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức sống của cây.
Bo (mắt ghép) mập mạp, thẳng, đã liền sẹo tốt
Phần mắt ghép (bo ghép) phải trông mập mạp, phát triển thẳng đứng và không bị dị tật. Quan trọng là vết nối giữa bo ghép và gốc ghép phải liền sẹo hoàn toàn, chắc chắn và không có dấu hiệu bị tách hoặc nhiễm bệnh. Điều này đảm bảo sự lưu thông nhựa tốt giữa hai phần, giúp cây phát triển đồng đều.
Chiều cao và số cơi lá đạt chuẩn
Cây giống đạt chuẩn thường có chiều cao từ 30 cm trở lên tính từ vết ghép và đã có ít nhất 2 cơi lá đã thành thục. Chiều cao này cho thấy cây đã trải qua các đợt sinh trưởng ổn định. Số cơi lá thành thục là bằng chứng về quá trình quang hợp diễn ra tốt và cây đã đủ sức khỏe để chuẩn bị cho việc trồng ra đất.
Tán lá phân bố đều
Phần tán lá phát triển từ bo ghép cần phải xoay tán đều ra các hướng. Tán lá cân đối giúp cây hấp thụ ánh sáng tốt từ mọi phía, tạo tiền đề cho một bộ tán sau này phát triển cân đối và vững chắc, dễ quản lý và cho năng suất cao hơn.
Bộ lá xanh tốt, sạch sâu bệnh
Lá của cây giống phải có màu xanh tươi, bóng mượt, không bị vàng úa, xoăn hay biến dạng. Kiểm tra kỹ cả mặt trên và mặt dưới lá để phát hiện sớm các dấu hiệu của sâu bệnh như rệp sáp, nhện đỏ, bệnh thán thư… Một bộ lá khỏe mạnh là dấu hiệu rõ ràng nhất của một cây giống tốt.
Cây đang đi đọt hoặc chuẩn bị đi đọt
Một trong những dấu hiệu quan trọng nhất của bộ rễ khỏe là cây đang trong giai đoạn đi đọt (ra lá non) hoặc chuẩn bị đi đọt. Điều này chứng tỏ bộ rễ đang hoạt động tích cực để hút nước và dinh dưỡng nuôi cây. Ngược lại, những cây con có dấu hiệu đứng đọt, lá vàng hoặc đọt bị thối thường là biểu hiện của bộ rễ yếu hoặc bị bệnh. Để đảm bảo có được những cây giống sầu riêng 2 năm đạt chuẩn và các vật tư nông nghiệp cần thiết, bà con có thể tham khảo tại hatgiongnongnghiep1.vn.
Kiểm tra tiêu chuẩn cây giống sầu riêng con khỏe mạnh
Kỹ thuật trồng sầu riêng con đúng cách
Sau khi đã chọn được những cây giống sầu riêng con khỏe mạnh, việc áp dụng đúng kỹ thuật trồng sẽ quyết định khả năng sống sót và tốc độ phát triển ban đầu của cây. Mỗi bước trong quy trình trồng đều có ý nghĩa quan trọng, từ việc chuẩn bị hố đến cách đặt bầu cây.
Lựa chọn vị trí và chuẩn bị đất trồng
Sầu riêng là cây ưa nắng, cần đủ ánh sáng để quang hợp tốt, nhưng cây con cần được che chắn bớt nắng gắt ban trưa trong thời gian đầu. Vị trí trồng cần có khả năng thoát nước tốt, tránh ngập úng vì sầu riêng rất mẫn cảm với điều kiện ẩm ướt kéo dài ở vùng rễ, dễ gây bệnh thối rễ. Đất trồng lý tưởng là đất thịt pha, giàu mùn, tơi xốp, có độ pH phù hợp (khoảng 5.5 – 6.5).
Xử lý hố trồng
Kích thước hố trồng cần đủ rộng và sâu để bộ rễ cây con có không gian phát triển ban đầu. Thông thường, hố có kích thước 60x60x60 cm hoặc 80x80x80 cm tùy theo loại đất và kích thước bầu cây giống. Trước khi trồng khoảng 2-3 tuần, nên tiến hành đào hố và phơi đất dưới ánh nắng để tiêu diệt mầm bệnh. Sau đó, trộn đều lớp đất mặt với phân hữu cơ hoai mục (khoảng 10-20 kg/hố), lân (0.5 kg/hố), và vôi nông nghiệp (0.5-1 kg/hố) nếu đất chua. Đổ hỗn hợp đất đã trộn xuống đáy hố và lấp đầy hố cao hơn mặt đất tự nhiên khoảng 10-15 cm để tránh đọng nước sau khi trồng, đặc biệt ở vùng đất thấp.
Chuẩn bị hố đất theo cách trồng sầu riêng con
Chuẩn bị cây giống trước khi trồng
Trước khi đặt bầu cây vào hố, cần nhẹ nhàng rạch bỏ lớp vỏ bầu hoặc túi nilong bao quanh bầu đất. Thao tác này cần làm cẩn thận để không làm vỡ bầu đất và tổn thương bộ rễ. Kiểm tra kỹ phần đáy bầu và xung quanh bầu rễ. Nếu phát hiện có các rễ bị xoắn vòng quanh đáy bầu, cần dùng kéo cắt bỏ các rễ này. Việc cắt bỏ rễ xoắn giúp ngăn chặn tình trạng rễ bị “thắt cổ chai” khi lớn lên, đảm bảo rễ phát triển thẳng xuống đất, tăng cường khả năng hút nước và dinh dưỡng. Cắt sát đáy bầu cũng giúp kích thích rễ mới phát triển mạnh mẽ hơn.
Kỹ thuật đặt bầu cây vào hố
Đào một lỗ nhỏ chính giữa hố đã chuẩn bị, có kích thước vừa đủ đặt bầu cây. Nhẹ nhàng đặt bầu cây sầu riêng con vào lỗ sao cho phần mặt bầu (phần đất cao nhất trong bầu, nơi tiếp giáp với gốc cây) ngang bằng hoặc cao hơn mặt đất tự nhiên xung quanh khoảng 3 đến 4 cm. Trồng hơi cao giúp hạn chế nước đọng quanh gốc, giảm nguy cơ bệnh thối rễ. Khi đặt bầu, nên chú ý hướng phần mắt ghép (bo ghép) về hướng Đông, nơi có ánh nắng mặt trời buổi sáng chiếu vào. Ánh nắng buổi sáng thường dịu hơn và có thể giúp vết ghép nhanh liền sẹo và cây con thích nghi tốt hơn. Lấp đất lại xung quanh bầu cây, nén nhẹ đất để cố định cây, tránh làm tổn thương bộ rễ.
Làm cọc chống đỡ cho cây non
Sau khi trồng xong, cây sầu riêng con còn yếu ớt và dễ bị gió mạnh làm lay gốc hoặc gãy cành, đặc biệt là phần mắt ghép rất dễ bị tét. Do đó, việc làm cọc chống đỡ là rất cần thiết. Sử dụng một hoặc hai cây tre tròn hoặc cọc gỗ cắm chắc chắn xuống đất ở vị trí cách gốc cây một khoảng đủ xa để không làm tổn thương rễ. Dùng dây mềm hoặc vật liệu chuyên dụng buộc cố định thân cây vào cọc. Lưu ý buộc lỏng tay để cây có không gian phát triển và tránh làm tổn thương vỏ cây. Buộc chéo phần bo ghép hoặc thân chính để tăng cường sự vững chắc.
Tưới nước và chăm sóc ban đầu
Ngay sau khi trồng, cần tưới nước thật đẫm để bầu đất và đất trong hố kết dính lại với nhau và cung cấp đủ độ ẩm cho rễ cây. Duy trì độ ẩm đất ở mức lý tưởng, khoảng trên 65%, nhưng tránh để đất bị úng nước. Tưới nước điều độ, lượng nước và tần suất tùy thuộc vào điều kiện thời tiết và loại đất. Có thể sử dụng vật liệu che phủ gốc như rơm rạ, cỏ khô (cách gốc 10-15cm) để giữ ẩm cho đất và hạn chế cỏ dại. Trong thời gian đầu, nếu nắng gắt, nên làm giàn che tạm thời bằng lưới đen để giảm bớt cường độ ánh sáng, giúp cây con không bị “sốc nhiệt”. Thường xuyên thăm vườn để kịp thời phát hiện và xử lý sâu bệnh hại nếu có.
Việc áp dụng đúng cách trồng sầu riêng con ngay từ đầu là yếu tố then chốt quyết định sự thành công của vườn sầu riêng trong tương lai. Từ khâu chọn giống chất lượng đến kỹ thuật trồng và chăm sóc ban đầu, mỗi bước đều cần sự cẩn trọng và am hiểu. Bằng việc tuân thủ các hướng dẫn trên, bà con hoàn toàn có thể xây dựng một nền móng vững chắc, giúp cây sầu riêng non phát triển khỏe mạnh, sẵn sàng cho giai đoạn kiến thiết cơ bản và hứa hẹn những mùa trái bội thu.