Bạn muốn biết cách trồng nhót bằng hạt để tự tay tạo ra vườn cây sai trái? Trồng nhót từ hạt giống không chỉ là một phương pháp tiết kiệm chi phí mà còn mang lại trải nghiệm thú vị cho người làm vườn, từ việc ươm mầm nhỏ bé đến khi thu hoạch những quả mọng chín đỏ. Bài viết này của hatgiongnongnghiep1.vn sẽ cung cấp cho bạn hướng dẫn chi tiết, từ chuẩn bị hạt giống, gieo ươm, đến chăm sóc cây con và cây trưởng thành, giúp bạn dễ dàng đạt được thành công ngay từ lần thử đầu tiên. Dù bạn là người mới bắt đầu hay đã có kinh nghiệm, những kỹ thuật được chia sẻ ở đây sẽ hữu ích.
Chuẩn Bị Trước Khi Gieo Hạt Nhót
Việc chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi tiến hành gieo hạt nhót là bước quan trọng quyết định tỷ lệ nảy mầm và sự phát triển ban đầu của cây con. Đầu tiên, bạn cần xác định thời điểm gieo trồng phù hợp với điều kiện khí hậu tại địa phương mình. Cây nhót (cà chua nhót) có thể trồng ở nhiều vụ trong năm tùy theo vùng miền và điều kiện thời tiết. Ở các tỉnh phía Bắc, có thể gieo hạt vào vụ sớm thu đông (từ giữa đến cuối tháng 8 dương lịch), vụ đông sớm hoặc đông chính (từ đầu tháng 9 đến giữa tháng 10), hoặc vụ xuân hè (từ cuối tháng 1 đến giữa tháng 2). Mỗi vụ có những yêu cầu riêng về nhiệt độ và độ ẩm, cần chú ý chọn loại đất và chân ruộng thoát nước tốt cho vụ xuân hè.
Bên cạnh việc chọn thời vụ, chuẩn bị giá thể gieo hạt cũng rất quan trọng. Giá thể cần tơi xốp, sạch bệnh và giữ ẩm tốt nhưng không bị đọng nước. Bạn có thể sử dụng hỗn hợp đất đã được xử lý bằng vôi để khử trùng, sau đó làm nhỏ đất để gieo hạt. Một phương pháp truyền thống là ngâm đất trong nước 7-10 ngày rồi rút nước cho khô, sau đó làm nhỏ đất. Nếu không ngâm nước, có thể dùng thuốc diệt côn trùng như Vibam để xử lý đất chống giun, kiến. Việc bổ sung phân hữu cơ vi sinh, super lân và tro bếp vào giá thể sẽ cung cấp dinh dưỡng ban đầu cần thiết cho mầm cây. Đảm bảo mặt đất gieo hạt nhỏ, phẳng và sạch cỏ dại.
Kỹ Thuật Gieo Hạt Giống Nhót
Sau khi đã chuẩn bị giá thể và xác định thời vụ, bạn sẽ tiến hành gieo hạt nhót. Có hai cách xử lý hạt giống trước khi gieo. Bạn có thể gieo hạt khô trực tiếp nếu hạt giống chất lượng tốt và mới. Tuy nhiên, ngâm hạt trong nước ấm (pha theo tỷ lệ 1 phần nước sôi với 1 phần nước lạnh) khoảng 6 giờ trước khi gieo sẽ giúp hạt hút đủ ẩm, phá vỡ trạng thái ngủ nghỉ và kích thích quá trình nảy mầm diễn ra nhanh và đồng đều hơn.
Khi gieo, rắc hạt giống lên mặt giá thể đã chuẩn bị. Sau đó, phủ một lớp mỏng hỗn hợp tro bếp và đất nhỏ (tỷ lệ khoảng 4 phần tro bếp : 1 phần đất) để che kín hạt. Tiếp theo, rắc thêm một lớp rơm băm nhỏ hoặc chấu lên trên lớp phủ này. Lớp phủ này giúp giữ ẩm cho hạt và bảo vệ hạt khỏi tác động của thời tiết. Ngay sau khi gieo, tưới đều nhẹ nhàng để làm ẩm toàn bộ giá thể. Phủ thêm một lớp rơm sóng hoặc bạt, lưới trắng làm khung che mưa để giữ ẩm tối đa và tạo điều kiện thuận lợi cho hạt nảy mầm. Việc tưới giữ ẩm đều đặn là yếu tố then chốt trong giai đoạn này để đảm bảo hạt mọc tốt.
Chăm Sóc Cây Con Giai Đoạn Vườn Ươm
Giai đoạn cây con trong vườn ươm là lúc cây rất nhạy cảm và cần được chăm sóc đặc biệt để phát triển khỏe mạnh trước khi trồng ra ruộng hoặc chậu lớn. Khi hạt bắt đầu mọc mầm và nhú lên khỏi mặt đất, bạn cần nhẹ nhàng gỡ bỏ lớp rơm sóng phủ trên mặt để cây con có đủ ánh sáng. Việc này thường được thực hiện sau khi gieo khoảng vài ngày đến một tuần tùy nhiệt độ.
Khoảng 1-2 ngày sau khi gỡ lớp phủ, cây con rất dễ bị tấn công bởi bệnh chết thắt cây (damping off), một bệnh nấm nguy hiểm gây hại ở phần gốc thân cây. Để phòng trừ, bạn nên phun thuốc phòng bệnh chuyên dụng như Ridomil với nồng độ theo chỉ dẫn của nhà sản xuất. Tiếp tục phun thuốc chống nấm phòng bệnh thường kỳ để bảo vệ cây con khỏi các loại nấm gây bệnh khác. Lần phun thuốc cuối cùng nên được thực hiện 1-2 ngày trước khi nhổ cây trồng ra ruộng. Để có đủ cây trồng cho diện tích 1 sào Bắc Bộ (khoảng 360m²), bạn cần chuẩn bị diện tích mặt đất gieo hạt nhót khoảng 1.5 – 1.8 m². Cây con sẵn sàng để trồng ra ruộng khi đạt 4-5 lá thật và có tuổi đời khoảng 22-26 ngày.
Trồng Cây Nhót Ra Ruộng (Hoặc Chậu Lớn)
Sau khi cây con trong vườn ươm đạt tiêu chuẩn, chúng ta sẽ tiến hành đưa chúng ra môi trường trồng chính. Chuẩn bị đất trồng là bước đầu tiên và rất quan trọng. Đất cần được xử lý kỹ lưỡng để loại bỏ mầm bệnh và cải thiện cấu trúc. Đối với 1 sào Bắc Bộ, bạn có thể sử dụng 20-25 kg vôi bột để rắc đều và phơi đất trước khi lên luống. Vôi giúp nâng pH đất và diệt khuẩn, nấm. Hoặc có thể dùng 3kg Vibam/sào để xử lý đất chống côn trùng và tuyến trùng.
Tiếp theo là công đoạn lên luống. Luống trồng cà chua nhót cần cao và thoát nước tốt. Chiều rộng luống được khuyến nghị là khoảng 1.55m (tính từ tâm rãnh này đến tâm rãnh kia). Luống cao khoảng 30cm giúp bộ rễ phát triển tốt và tránh úng ngập. Trường hợp nền đất ruộng thấp, bạn có thể làm rãnh rộng hơn để lấy đủ đất đắp luống, khi đó tổng độ rộng luống tính từ tâm rãnh này sang tâm rãnh kia có thể lên tới 1.7m. Mật độ trồng hợp lý là hàng cách hàng 55-60cm và cây cách cây 45cm, đảm bảo khoảng 920-950 cây trên 1 sào Bắc Bộ. Mật độ này giúp cây nhận đủ ánh sáng, thông thoáng, giảm nguy cơ sâu bệnh.
Khi trồng cây, lấy cây con từ bầu đất (nếu ươm bầu) và đặt nhẹ nhàng vào hố đã đào sẵn theo đúng mật độ. Lấp đất kín phần bầu cây. Trường hợp cây con được nhổ không có bầu đất, cần áp dụng kỹ thuật trồng treo rễ hoặc dán rễ, đặc biệt khi trồng trên đất ẩm. Khi trồng trên đất ướt, việc sử dụng “đất mồi” (hỗn hợp đất bột trộn với phân chuồng hoai mục) để lấp gốc sẽ giúp cây bén rễ nhanh hơn.
Kỹ Thuật Bón Phân Cho Cây Nhót
Chế độ bón phân đầy đủ và cân đối là yếu tố then chốt để cây nhót sinh trưởng mạnh mẽ và cho năng suất cao. Tổng khối lượng phân bón cho 1 sào Bắc Bộ bao gồm: 40kg phân hữu cơ sinh học, 20kg NPK (5:10:3), 25kg NPK Bình Điền (13:13:13), 20kg Super lân, 8kg đạm (urê), 7kg kali clorua (KCL), và 1kg vi lượng (Utah). Nếu có phân chuồng hoai mục, bạn có thể dùng 2-3 tạ/sào thay cho phân hữu cơ sinh học.
Việc bón phân được chia thành nhiều lần bón lót và bón thúc theo từng giai đoạn phát triển của cây.
- Bón lót: Trước khi trồng, trộn đều và bón vào hố hoặc rải đều trên luống các loại phân sau: 80% lượng phân hữu cơ sinh học, 60% NPK (5:10:3), và 40% Super lân. Phân lót cung cấp dinh dưỡng nền cho cây trong giai đoạn đầu.
- Bón thúc lần 1: Khoảng 7-8 ngày sau khi trồng, khi cây bắt đầu bén rễ, bón 40% Super lân, 15% Đạm (ure), và 30% Vi lượng (Utah). Giai đoạn này tập trung vào kích thích rễ và thân lá phát triển.
- Bón thúc lần 2: Sau 24-26 ngày trồng, cây đã khỏe và bắt đầu phân cành, bón lượng lớn dinh dưỡng để nuôi thân lá và chuẩn bị ra hoa: 20% Hữu cơ sinh học, 40% NPK (5:10:3), 30% NPK (13:13:13), 15% Super lân, 15% Đạm (ure), 20% Kali clorua, 30% Vi lượng (Utah).
- Bón thúc lần 3: Sau 47-50 ngày trồng, cây đang ra hoa và đậu quả bói. Bón tiếp để nuôi quả: 30% NPK (13:13:13), 20% Super lân, 25% Đạm (ure), 30% Kali clorua, 20% Vi lượng (Utah).
- Bón thúc lần 4: Sau 68-70 ngày trồng, cây đang cho thu hoạch rộ. Tiếp tục bón để duy trì năng suất: 25% NPK (13:13:13), 10% Super lân, 25% Đạm (ure), 30% Kali clorua, 20% Vi lượng (Utah).
- Bón thúc lần 5: Sau 88-90 ngày trồng, cây tiếp tục cho thu hoạch. Bón bổ sung để kéo dài thời gian thu hoạch: 15% NPK (13:13:13), 20% Đạm (ure), 20% Kali clorua. Việc chia nhỏ lượng phân và bón nhiều lần giúp cây hấp thụ dinh dưỡng hiệu quả hơn, tránh lãng phí.
Các Kỹ Thuật Chăm Sóc Khác
Ngoài bón phân, các kỹ thuật chăm sóc khác như cắt tỉa, tưới nước và làm dàn cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa sự phát triển và năng suất của cây nhót. Đối với việc cắt tỉa, bạn cần thường xuyên loại bỏ các cành (ánh) mọc ở đoạn gốc thân để tập trung dinh dưỡng nuôi thân chính và cành mang quả. Để cây phát triển khỏe mạnh và cho nhiều quả, nên để lại 1-2 cành dưới chùm hoa thứ nhất để cây phát triển 2-3 thân chính. Đồng thời, loại bỏ các lá già ở đoạn gốc giúp tăng độ thông thoáng và giảm nguy cơ bệnh hại lá.
Việc tưới nước cần được thực hiện hợp lý, đặc biệt là khi trồng trên luống cao. Phương pháp tưới rãnh là phổ biến, cần tháo nước vào rãnh cho tới khoảng 1/2 chiều cao rãnh, sau đó nước sẽ ngấm dần vào luống. Có thể té nhẹ nước lên mặt luống nếu cần giữ ẩm thêm. Quan trọng nhất là phải thoát nước kịp thời khi trời mưa kéo dài để tránh tình trạng ngập úng, gây hại bộ rễ và tạo điều kiện cho nấm bệnh phát triển.
Cây nhót cần được làm dàn chắc chắn để nâng đỡ thân cây khi sai quả. Dàn giúp cây đứng vững, quả không chạm đất (giảm thối hỏng) và tạo điều kiện thông thoáng, dễ chăm sóc, phun thuốc và thu hoạch. Bạn có thể cắm trụ theo cụm 4 cây, sau đó buộc các cọc ngang để làm dàn. Độ cao của các cọc ngang có thể điều chỉnh theo sự phát triển của cây: cọc 1 cách mặt đất 40-45cm, cọc 2 cách cọc 1 khoảng 40cm, cọc 3 cách cọc 2 khoảng 45cm… Đảm bảo dàn đủ vững chắc để chịu được sức nặng của cây khi vào vụ thu hoạch rộ.
Thu Hoạch Quả Nhót
Thu hoạch quả đúng thời điểm không chỉ đảm bảo chất lượng và hương vị tốt nhất mà còn ảnh hưởng đến năng suất của những đợt quả tiếp theo. Quả nhót nên được thu hoạch khi đạt độ chín từ 70% đến 100%, tùy thuộc vào mục đích sử dụng (ăn tươi hay chế biến, vận chuyển xa hay tiêu thụ tại chỗ). Quả chín tới thường có màu sắc đặc trưng của giống (thường là đỏ tươi) và độ cứng vừa phải.
Khi thu hoạch, cần nhẹ nhàng bẻ hoặc cắt cuống quả, tránh làm dập nát hoặc tổn thương cành cây. Đặt quả vào các dụng cụ chứa cứng và thoáng khí như thúng, xảo, sọt tre, tránh dùng túi nilong hoặc chất đống quá nhiều gây bí hơi, nóng và dập quả. Việc vận chuyển quả nhót cần được thực hiện cẩn thận để giữ cho quả không bị dập nát, giữ được độ tươi ngon khi đến tay người tiêu dùng. Sau khi thu hoạch, tiếp tục chăm sóc cây theo chế độ bón thúc và tưới nước để cây tiếp tục ra hoa và đậu quả cho những lứa tiếp theo.
Hy vọng với hướng dẫn chi tiết về cách trồng nhót bằng hạt từ hatgiongnongnghiep1.vn, bạn đã có đủ kiến thức và sự tự tin để bắt đầu hành trình làm vườn của mình. Việc tự tay gieo trồng và chăm sóc cây nhót mang lại niềm vui và những quả ngọt xứng đáng. Áp dụng đúng kỹ thuật từ khâu chuẩn bị đất, xử lý hạt giống, gieo ươm, chăm sóc cây con cho đến khi thu hoạch sẽ giúp bạn tối ưu hóa năng suất và chất lượng quả. Chúc bạn thành công với khu vườn nhót của mình và có những trải nghiệm thú vị!