Trồng cây lựu tại nhà hoặc quy mô nhỏ không quá phức tạp, nhưng để cây lựu ra nhiều quả, mọng nước và chất lượng cao lại đòi hỏi kỹ thuật và sự chăm sóc đúng đắn. Bài viết này từ hatgiongnongnghiep1.vn sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết về cách trồng cây lựu ra nhiều quả một cách hiệu quả nhất, giúp bạn từ khâu chuẩn bị hạt giống cho đến các biện pháp chăm sóc chuyên sâu. Nắm vững các kỹ thuật này sẽ giúp bạn tối ưu hóa tiềm năng ra trái của cây, mang lại những vụ mùa bội thu.
Chuẩn bị hạt giống và gieo trồng ban đầu
Để bắt đầu hành trình trồng lựu từ hạt, việc lựa chọn và xử lý hạt giống đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Bạn cần tách cẩn thận phần hạt mọng nước ra khỏi hột, sau đó rửa sạch lớp màng bên ngoài để loại bỏ đường và các chất ức chế nảy mầm. Hạt sau khi rửa cần được để ráo hoàn toàn trước khi tiến hành các bước tiếp theo.
Tiếp theo, chuẩn bị một tấm khăn giấy hoặc vải ẩm, đặt những hạt lựu đã ráo nước lên đó và nhẹ nhàng cuộn lại. Đảm bảo khăn giấy đủ ẩm nhưng không ướt sũng. Đặt cuộn khăn giấy chứa hạt vào túi nilon hoặc hộp kín để giữ độ ẩm và tạo môi trường thuận lợi cho hạt nảy mầm. Để túi/hộp này ở nơi ấm áp, tránh ánh sáng trực tiếp quá mạnh.
Kiểm tra các túi hạt giống sau khoảng 7-10 ngày. Khi thấy hạt bắt đầu nứt vỏ và xuất hiện mầm nhỏ màu trắng, đó là dấu hiệu chúng đã sẵn sàng để gieo. Chuẩn bị khay hoặc chậu nhỏ chứa đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng và thoát nước tốt. Tạo những lỗ nhỏ sâu khoảng 1-2cm trên bề mặt đất, nhẹ nhàng đặt từng hạt mầm xuống và lấp đất kín lại. Tưới nước nhẹ nhàng để giữ ẩm cho đất.
Cách chuẩn bị hạt giống lựu để gieo trồng
Để đảm bảo cây lựu non nhận đủ ánh sáng cần thiết cho sự phát triển ban đầu, đặt khay gieo hạt ở nơi có ánh sáng tự nhiên đầy đủ như gần cửa sổ hoặc dưới ánh sáng đèn trồng cây chuyên dụng. Luôn giữ độ ẩm cho đất trong khay gieo hạt bằng cách tưới nước thường xuyên nhưng tránh để đọng nước gây thối hạt/mầm. Giai đoạn này cần sự quan sát và chăm sóc tỉ mỉ để cây con phát triển khỏe mạnh làm tiền đề cho năng suất sau này.
Giai đoạn cây con và chuyển chậu/vườn
Sau khoảng 6 tuần gieo hạt, cây lựu con thường đạt chiều cao từ 8 đến 10 cm và bắt đầu phát triển thêm lá thật. Đây là lúc rễ cây đã đủ mạnh để có thể chuyển sang không gian sống rộng rãi hơn. Nếu bạn gieo nhiều hạt trong cùng một khay, hãy tỉa bớt những cây yếu, chỉ giữ lại những cây khỏe mạnh nhất để tập trung dinh dưỡng.
Khi cây đạt chiều cao từ 15 đến 20 cm (thường sau khoảng 3 tháng), chúng đã đủ tiêu chuẩn để chuyển ra chậu lớn hơn hoặc trồng trực tiếp ngoài vườn. Việc chuyển cây giúp rễ có không gian phát triển mạnh mẽ hơn, từ đó hỗ trợ thân, cành và khả năng ra hoa đậu quả sau này.
Cây lựu con sẵn sàng chuyển sang chậu lớn hơn
Đối với việc trồng ngoài vườn, chọn vị trí có nhiều ánh sáng mặt trời, đất thoát nước tốt. Đối với trồng trong chậu, lựa chọn chậu có kích thước phù hợp với sự phát triển của cây, có lỗ thoát nước đáy. Khi chuyển cây, nhẹ nhàng lấy cả bầu đất để tránh làm tổn thương rễ. Đặt cây vào vị trí mới, lấp đất và tưới nhẹ. Giai đoạn đầu sau khi chuyển cần theo dõi sát sao để cây kịp thích nghi.
Kỹ thuật chăm sóc cây lựu để ra nhiều quả
Để cây lựu không chỉ sống mà còn ra nhiều quả, áp dụng các kỹ thuật chăm sóc chuyên sâu là điều cần thiết. Điều này bao gồm việc kiểm soát môi trường sống, cung cấp dinh dưỡng và thực hiện các thao tác kỹ thuật trên cây.
Chọn loại đất và vị trí trồng phù hợp
Cây lựu là loài cây ưa sáng, cần ít nhất 6-8 tiếng nắng mỗi ngày để ra hoa và kết trái tốt. Do đó, vị trí trồng (trong vườn hoặc đặt chậu) cần đảm bảo cây nhận đủ ánh nắng mặt trời trực tiếp. Lựu không chịu úng nước, nên đất trồng cần tơi xốp, giàu mùn và có khả năng thoát nước cực tốt. Tránh những vùng đất sét nặng hoặc những vị trí trũng dễ bị ngập nước, vì điều này có thể gây thối rễ và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự sinh trưởng, đậu quả. Độ pH đất lý tưởng cho cây lựu thường nằm trong khoảng 5.5 đến 7.0.
Chế độ tưới nước khoa học
Tưới nước đầy đủ là quan trọng, nhưng tưới đúng cách còn quan trọng hơn để cây lựu ra nhiều quả. Cây lựu trưởng thành thường cần tưới 2 lần mỗi ngày vào sáng sớm và chiều mát trong điều kiện thời tiết khô nóng. Tuy nhiên, vào những ngày mưa hoặc khi thời tiết mát mẻ, bạn có thể giảm tần suất tưới. Quan trọng nhất là giữ độ ẩm ổn định cho đất, không để đất quá khô trong thời gian dài (đặc biệt là khi cây đang ra hoa và kết trái) nhưng tuyệt đối tránh tưới quá nhiều làm úng rễ. Giai đoạn cây chuẩn bị ra hoa, giảm bớt lượng nước tưới có thể giúp kích thích cây phân hóa mầm hoa mạnh mẽ hơn.
Bón phân đúng loại và liều lượng
Cây lựu rất cần dinh dưỡng để phát triển và nuôi trái. Trong giai đoạn sinh trưởng, bón bổ sung phân hữu cơ (như phân trùn quế, phân dơi, phân chuồng hoai mục) khoảng 15-20 ngày một lần giúp cung cấp dinh dưỡng cân đối và cải tạo đất. Tuy nhiên, để thúc đẩy cây ra hoa và đậu trái, đặc biệt là lựu trồng chậu, bạn cần hạn chế phân đạm (N) quá mức, vì đạm thúc đẩy cây phát triển cành lá sum suê nhưng ít ra hoa. Thay vào đó, trước khi cây ra nụ hoa, hãy chuyển sang sử dụng các loại phân NPK có tỷ lệ phốt pho (P) và kali (K) cao. Phốt pho đóng vai trò quan trọng trong quá trình ra hoa, đậu quả và phát triển rễ, trong khi kali giúp tăng cường chất lượng trái và sức đề kháng của cây. Bón phân đúng loại vào đúng thời điểm sẽ hỗ trợ đắc lực cho việc lựu ra nhiều quả.
Kỹ thuật tỉa cành kích thích ra hoa, đậu quả
Tỉa cành là một trong những kỹ thuật quan trọng nhất để cây lựu ra nhiều quả đạt năng suất cao. Việc tỉa bỏ những cành yếu, cành tăm, cành bị sâu bệnh hoặc mọc chen chúc giúp tập trung dinh dưỡng vào những cành khỏe mạnh, có khả năng mang trái.
Tỉa cành cây lựu để kích thích ra hoa
Đến kỳ cây chuẩn bị ra hoa, áp dụng biện pháp “thúc chồi” bằng cách tỉa bớt các cành non hoặc vặt bỏ chồi ngọn. Thao tác này giúp hạn chế sự phát triển chiều cao của cây, chuyển năng lượng từ việc sinh trưởng thân lá sang việc hình thành mầm hoa. Tỉa cành tạo độ thông thoáng cho tán cây cũng giúp ánh sáng và không khí lưu thông tốt hơn, giảm nguy cơ sâu bệnh, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho hoa phát triển và đậu trái. Sự khác biệt giữa tỉa cành cho lựu cảnh (tạo dáng) và lựu lấy quả (kích thích năng suất) nằm ở mục đích và phương pháp thực hiện. Lựu lấy quả thường được tỉa để tạo bộ khung cành cấp 1, 2 vững chắc, phân bố đều để tối ưu hóa diện tích đậu trái chứ không chú trọng vào hình dáng nghệ thuật.
Chăm sóc đặc biệt cho lựu trồng chậu
Trồng lựu trong chậu mang lại vẻ đẹp cảnh quan và sự tiện lợi, nhưng cũng có những thách thức riêng khi muốn cây lựu ra nhiều quả. Không gian đất bị hạn chế trong chậu khiến cây dễ bị thiếu hụt dinh dưỡng và nước nếu không được chăm sóc đúng cách.
Cây lựu trồng chậu cần được tưới nước và bón phân thường xuyên hơn so với trồng dưới đất, vì lượng đất ít dễ bị khô và rửa trôi dinh dưỡng. Tuy nhiên, vẫn cần chú ý thoát nước tốt để tránh ngập úng. Do bộ rễ bị giới hạn, cây trồng chậu thường cho quả có kích thước nhỏ hơn, chủ yếu mang tính chất làm cảnh. Nếu muốn cải thiện kích thước quả, cần cung cấp dinh dưỡng đầy đủ và thực hiện các biện pháp tỉa bớt quả non khi cây đậu quá sai, tập trung nuôi dưỡng số quả còn lại. Định kỳ vài năm nên thay đất và cắt tỉa bớt rễ (gọi là đôn chậu) để kích thích bộ rễ mới phát triển.
Phân biệt lựu cảnh và lựu lấy quả (làm kinh tế)
Mặc dù cùng là cây lựu, nhưng mục đích trồng khác nhau (làm cảnh hay lấy quả kinh tế) sẽ quyết định kỹ thuật chăm sóc, đặc biệt là việc cắt tỉa. Với người trồng lựu làm cảnh, mục tiêu là tạo ra dáng cây đẹp, độc đáo. Họ sẽ cắt tỉa, uốn nắn cành từ khi cây còn non để tạo hình mong muốn, thậm chí cắt trụi cây chỉ chừa lại phần thân và một vài cành chính để tạo dáng bonsai. Kỹ thuật này ưu tiên hình thức hơn là năng suất đậu trái.
Ngược lại, đối với người trồng lựu để lấy quả kinh tế, mục tiêu hàng đầu là tối đa hóa sản lượng và chất lượng quả. Họ chỉ cắt bỏ những cành yếu, cành khô, cành tăm không có khả năng ra trái, hoặc những cành mọc quá sát nhau gây cản trở ánh sáng và thông gió. Việc tỉa cành nhằm mục đích tạo ra bộ khung cành tán khỏe mạnh, thông thoáng, phân bố đều để cây có đủ không gian và năng lượng nuôi trái. Chẳng hạn, họ có thể cắt trụ chỉ chừa 2-4 cành chính khỏe mạnh để làm sườn, từ đó phát triển các cành cấp hai cho quả, đảm bảo năng suất cao.
Thu hoạch và bảo quản lựu đúng cách
Việc thu hoạch lựu đúng thời điểm không chỉ giữ được hương vị thơm ngon mà còn giúp bảo quản được lâu hơn. Lựu chín có những dấu hiệu nhận biết rõ rệt. Đối với lựu bạch (vỏ trắng), khi chín vỏ sẽ chuyển sang màu vàng; lựu đỏ sẽ có màu hồng đậm hoặc đỏ rực. Vỏ quả căng bóng, khi gõ nhẹ vào có tiếng kêu đanh chắc.
Khi thu hoạch, nên sử dụng kéo sắc cắt sát cuống quả, không nên vặn hay giật mạnh làm rách vỏ hoặc tổn thương cành. Điều này vừa giữ thẩm mỹ cho quả, vừa không ảnh hưởng đến khả năng ra hoa của cành vào vụ sau. Tránh thu hoạch vào lúc trời mưa hoặc khi quả còn ướt sương, vì độ ẩm cao dễ làm quả bị nứt vỏ, giảm giá trị thương phẩm.
Sau khi thu hoạch, lựu cần được bảo quản cẩn thận. Bạn có thể bỏ lựu vào các thùng chứa mạt cưa hoặc gói riêng từng quả bằng giấy lụa mềm trước khi xếp vào thùng carton để vận chuyển. Cách này giúp hạn chế va đập, trầy xước và giữ cho quả tươi lâu hơn. Lựu là loại quả được ưa chuộng trên thị trường nhờ hương vị thơm ngon và giá trị dinh dưỡng cao, do đó việc thu hoạch và bảo quản đúng kỹ thuật góp phần duy trì chất lượng và giá trị kinh tế của sản phẩm.
Để trồng cây lựu ra nhiều quả không chỉ cần sự kiên nhẫn mà còn đòi hỏi áp dụng đúng kỹ thuật từ khâu gieo hạt, chăm sóc, tỉa cành cho đến thu hoạch. Việc hiểu rõ đặc tính của cây và áp dụng các biện pháp canh tác phù hợp sẽ giúp cây lựu của bạn phát triển khỏe mạnh, sai hoa đậu trái, mang lại niềm vui thu hoạch. Hãy áp dụng những hướng dẫn trên để tự tay trồng và thưởng thức những trái lựu căng mọng từ khu vườn của mình nhé!