Khi những ngày Tết đã qua đi, việc chăm sóc cho cây mai cảnh, đặc biệt là nhất chi mai sau tết, trở thành mối quan tâm hàng đầu của nhiều người yêu cây. Quá trình này không chỉ giúp cây phục hồi sau mùa hoa rộ mà còn đặt nền móng quan trọng cho sự phát triển khỏe mạnh và khả năng ra hoa đẹp vào năm kế tiếp. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết về cách trồng mai sau tết hiệu quả, từ khâu chuẩn bị đất, kỹ thuật trồng lại đến chăm sóc định kỳ và phòng trừ sâu bệnh, giúp bạn giữ gìn và phát triển vườn mai của mình.
Chuẩn bị đất trồng và chậu cho cây mai
Việc chọn lựa và chuẩn bị đất trồng có vai trò cực kỳ quan trọng đối với sự phục hồi và phát triển của cây mai sau tết, nhất là đối với giống mai có bộ rễ nhỏ và yếu như nhất chi mai. Đất trồng cần đảm bảo độ tơi xốp và khả năng thoát nước tốt để tránh tình trạng úng rễ, gây tổn hại nghiêm trọng cho cây.
Bạn có thể sử dụng đất ruộng đã được phơi khô để diệt trừ mầm bệnh và sâu hại. Sau khi phơi, đập nhỏ đất và sàng lọc lấy phần hạt có kích thước khoảng 3 – 5mm để tạo độ thông thoáng cần thiết. Để tăng cường dinh dưỡng cho cây, nên trộn thêm phân chuồng đã ủ hoai mục vào hỗn hợp đất. Phân chuồng hoai mục cung cấp nguồn dinh dưỡng hữu cơ dồi dào và an toàn, giúp cây bén rễ nhanh và phát triển bền vững mà không lo tình trạng “sốc” phân.
Cây nhất chi mai nở hoa sau TếtNếu trồng lại vào chậu, hãy chọn chậu có kích thước lớn hơn chậu cũ một chút, đủ không gian cho bộ rễ phát triển trong tương lai. Đảm bảo chậu có lỗ thoát nước tốt ở đáy. Lớp sỏi hoặc mảnh gốm vỡ lót dưới đáy chậu cũng là một cách hiệu quả để cải thiện khả năng thoát nước, giữ cho bộ rễ luôn khô thoáng.
Kỹ thuật trồng lại cây mai sau tết
Sau khi chuẩn bị đất và chậu, tiến hành trồng lại mai sau tết cần thực hiện cẩn thận để hạn chế tối đa tổn thương cho cây. Đối với những cây mai trưng bày trong nhà suốt dịp Tết, cần có giai đoạn chuyển tiếp để cây làm quen lại với điều kiện tự nhiên bên ngoài. Mang cây đặt ở nơi có mái che hoặc bóng mát trong khoảng 5-7 ngày trước khi đưa ra nắng hoàn toàn. Việc này giúp cây tránh bị “sốc nhiệt” do thay đổi môi trường đột ngột.
Khi cây đã quen với môi trường mới, nhẹ nhàng nhấc cây ra khỏi chậu cũ. Cẩn thận rũ bỏ bớt phần đất cũ bám quanh rễ. Quan sát kỹ bộ rễ để kiểm tra các rễ bị dập, thối mục hoặc bị côn trùng gây hại. Sử dụng kéo sắc, sạch để cắt bỏ những phần rễ bị hỏng này. Việc loại bỏ rễ hỏng giúp ngăn chặn sự lây lan của nấm bệnh và khuyến khích cây phát triển bộ rễ mới khỏe mạnh hơn.
Chuẩn bị chậu và đất để trồng lại cây mai sau TếtNếu trồng cây ngoài vườn, hãy chọn vị trí đất cao, tránh những khu vực dễ bị ngập úng. Đào hố trồng có kích thước phù hợp với bầu rễ của cây. Đặt cây vào hố sao cho gốc ngang bằng hoặc cao hơn mặt đất một chút. Lấp đầy hố bằng hỗn hợp đất đã chuẩn bị, nén nhẹ xung quanh gốc. Có thể vun luống nhỏ quanh gốc để giữ ẩm và định hướng nước tưới.
Đối với cây trồng trong chậu, cho một lớp đất mới vào đáy chậu, đặt cây vào giữa và lấp đầy phần đất còn lại xung quanh bầu rễ. Đảm bảo lấp đất ngập kín phần rễ và nén nhẹ để cây đứng vững. Tránh nén quá chặt làm đất mất độ tơi xốp.
Sau khi trồng lại, cần tưới nước thật đẫm cho cây lần đầu tiên để đất và rễ cây kết nối tốt với nhau. Đặt cây ở nơi tránh ánh nắng trực tiếp trong khoảng một tuần đầu để cây phục hồi.
Chăm sóc định kỳ cho cây mai sau tết
Chăm sóc định kỳ là yếu tố quyết định sự phát triển của cây mai sau tết. Nước đóng vai trò thiết yếu, nhưng cần cung cấp đúng cách. Cây mai (nhất chi mai) ưa ẩm nhưng cực kỳ nhạy cảm với tình trạng ngập úng. Việc đất bị ẩm ướt liên tục sẽ khiến rễ cây bị “ngạt” và thối rữa. Tuy nhiên, để đất quá khô cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự sinh trưởng.
Bạn cần thường xuyên kiểm tra độ ẩm của đất bằng cách dùng ngón tay chạm vào lớp đất mặt. Nếu đất khô, hãy tưới nước. Tần suất tưới nước có thể là 2-3 lần mỗi tuần, tùy thuộc vào điều kiện thời tiết và loại đất. Lượng nước mỗi lần tưới chỉ nên vừa đủ để làm ẩm đều đất trong chậu hoặc vùng quanh gốc, tránh tưới quá nhiều gây chảy tràn hoặc đọng nước.
Về dinh dưỡng, theo kinh nghiệm truyền thống, nước giải pha loãng (tỷ lệ 1:20 với nước sạch) có thể được sử dụng để tưới cho cây nhất chi mai khoảng 1 lần mỗi tuần vào thời điểm mát mẻ trong ngày. Lưu ý không tưới vào lúc nắng gắt. Ngoài ra, có thể dùng các loại nước tưới hữu cơ không lên men khác. Đậu tương giã nhuyễn ngâm nước cũng là một nguồn bổ sung dinh dưỡng tự nhiên rất tốt.
Tưới nước và bón phân hữu cơ cho cây mai sau TếtĐiều quan trọng là ưu tiên sử dụng các loại phân bón hữu cơ để bồi bổ cho cây. Phân bón hóa học có thể gây ra tình trạng chảy nhựa thân cây vào mùa hè, làm cây suy yếu. Các loại phân hữu cơ giúp cải tạo đất, cung cấp dinh dưỡng từ từ và bền vững, hỗ trợ cây phục hồi và tích lũy năng lượng cho đợt ra hoa tiếp theo. Để có nguồn đất sạch, phân hữu cơ chất lượng, hoặc tìm hiểu thêm về kỹ thuật trồng các loại cây cảnh khác, bạn có thể tham khảo tại hatgiongnongnghiep1.vn.
Kỹ thuật cắt tỉa và tuốt lá mai sau tết
Cắt tỉa và tuốt lá là những kỹ thuật quan trọng để định hình dáng cây và kích thích mai ra hoa đúng hẹn vào dịp Tết năm sau. Khoảng tháng 2 âm lịch, sau khi hoa đã tàn và lá cây bắt đầu chuyển sang màu xanh đậm (dấu hiệu cây đã phục hồi và sẵn sàng cho sự phát triển mới), là thời điểm thích hợp để tiến hành cắt tỉa tạo dáng. Tùy vào hình dạng mong muốn, bạn có thể tỉa bớt khoảng 1/3 chiều dài các cành, định hình cây theo dáng thông (cành trên ngắn hơn cành dưới) hoặc các dáng khác phù hợp. Việc cắt tỉa giúp loại bỏ cành yếu, sâu bệnh, đồng thời kích thích cây đâm chồi, nảy lộc mới, tạo bộ khung tán đẹp.
Vào khoảng đầu tháng 7 âm lịch, cần tiến hành tỉa bớt những lá già trên cây. Kỹ thuật này giúp cây tập trung dinh dưỡng nuôi các cành non và mầm hoa. Tuyệt đối tránh cắt tỉa lá vào giữa tháng 7 âm lịch, vì đây là thời điểm dễ xuất hiện sương muối ở miền Bắc, sương muối có thể làm quăn lá non và suy yếu cây. Cắt tỉa quá sớm trong năm cũng không tốt vì sẽ khiến cây ra hoa sớm và cành chóng bị già cỗi.
Cắt tỉa và tạo dáng cho cây mai sau TếtĐể đảm bảo hoa mai (nhất chi mai) nở đúng dịp Tết, việc tuốt lá được thực hiện vào khoảng cuối tháng 10 âm lịch, tức là khoảng 50-60 ngày trước Tết Nguyên đán. Tuốt hết lá sẽ buộc cây chuyển sang giai đoạn sinh sản, kích thích mầm hoa phát triển. Thời điểm tuốt lá có thể điều chỉnh một chút tùy thuộc vào thời tiết. Nếu thời tiết ấm áp, có gió nồm sớm làm cây bật chồi xanh thẫm, nên tuốt lá muộn hơn để tránh hoa nở sớm.
Phòng trừ sâu bệnh thường gặp trên cây mai
Nhất chi mai nhìn chung là loại cây ít bị sâu bệnh tấn công nặng. Tuy nhiên, một vấn đề khá phổ biến là hiện tượng thân cây bị chảy nhựa. Đây là dấu hiệu cho thấy cây đang gặp vấn đề, thường là do bị thừa nước, ngập úng kéo dài hoặc bị ảnh hưởng bởi sương muối mà không được che chắn kịp thời.
Khi thân cây bị chảy nhựa nhiều, lớp nhựa này tạo điều kiện thuận lợi cho nấm và các loại vi khuẩn gây hại phát triển, làm cây suy yếu và có thể dẫn đến chết cây nếu không xử lý. Do đó, khi phát hiện tình trạng chảy nhựa, việc đầu tiên cần làm là kiểm tra lại chế độ tưới nước. Đảm bảo đất thoát nước tốt và điều chỉnh lượng nước tưới cho phù hợp, tránh để cây bị úng.
Đối với những vùng có sương muối, cần chủ động che chắn cho cây vào những thời điểm sương muối xuất hiện để bảo vệ thân cành. Để xử lý nấm và các bệnh kèm theo do chảy nhựa, có thể sử dụng hỗn hợp vôi pha loãng với lưu huỳnh để phun lên thân cây hoặc dùng các loại thuốc diệt nấm chuyên dụng như Ridomil. Thực hiện phun vài lần theo hướng dẫn có thể giúp loại bỏ nấm bệnh và hỗ trợ cây phục hồi.
Việc nắm vững cách trồng mai sau tết và chăm sóc định kỳ là chìa khóa để giữ cho cây mai, đặc biệt là nhất chi mai, luôn khỏe mạnh và tiếp tục khoe sắc vào những mùa xuân sau. Chú trọng vào chất lượng đất, tưới tiêu hợp lý, cắt tỉa đúng kỹ thuật và phòng bệnh kịp thời sẽ giúp cây tích lũy đủ năng lượng, tạo tiền đề cho một vụ hoa mới rực rỡ.