Trồng hoa thiên lý trên sân thượng (cách trồng hoa thiên lý trên sân thượng) là lựa chọn tuyệt vời để mang hương thơm dịu dàng và nguồn rau sạch vào không gian sống đô thị. Đối với những người yêu thích làm vườn nhưng chỉ có diện tích hạn chế như ban công hay sân thượng, việc tự tay trồng và chăm sóc một giàn thiên lý sai hoa, trĩu quả mang lại niềm vui và sự hài lòng rất lớn. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn quy trình chi tiết từ khâu chuẩn bị đến khi thu hoạch, giúp bạn thành công với giàn thiên lý trên cao của mình.
Chuẩn bị cho việc trồng hoa thiên lý
Để trồng hoa thiên lý trên sân thượng đạt hiệu quả cao, việc chuẩn bị ban đầu đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng về không gian trồng, loại chậu hoặc bồn phù hợp và đặc biệt là thành phần đất trồng.
Chọn chậu, bồn trồng hoa thiên lý
Không gian sân thượng hoặc ban công đòi hỏi giải pháp trồng cây trong chậu, thùng hoặc bồn xây. Kích thước lý tưởng cho bồn trồng thiên lý là khoảng 0.3 – 0.4 mét vuông bề mặt và sâu khoảng 30 cm. Độ sâu này đủ để rễ thiên lý phát triển và neo giữ cây chắc chắn.
Nếu không xây bồn cố định, bạn có thể tận dụng các loại thùng xốp lớn hoặc chậu nhựa có kích thước tương tự. Điều quan trọng nhất khi sử dụng chậu hoặc thùng là đảm bảo hệ thống thoát nước thật tốt. Bồn cần có ít nhất 4-6 lỗ thoát nước đường kính khoảng 2cm ở đáy để tránh tình trạng ngập úng, đặc biệt là trong mùa mưa. Đối với thùng xốp, việc đục lỗ ở cả đáy và bên hông sẽ tăng cường khả năng thoát nước hiệu quả hơn.
Chuẩn bị hỗn hợp đất trồng dinh dưỡng
Đất là yếu tố quyết định sức sống và khả năng ra hoa của cây thiên lý. Bạn nên tạo một hỗn hợp đất mùn giàu dinh dưỡng bằng cách trộn đều đất phù sa với phân bò hoai mục theo tỷ lệ 1:1. Đây là nền tảng cung cấp chất hữu cơ cần thiết cho cây.
Để tăng cường dinh dưỡng và phòng trừ sâu bệnh ban đầu, hãy bổ sung thêm các loại phân bón và thuốc phòng nấm vào hỗn hợp đất. Khoảng 1kg phân vi sinh, 1kg phân lân, và 0.5kg phân NPK là lượng phù hợp cho lượng đất trên. Ngoài ra, trộn thêm khoảng 1g thuốc trừ nấm Zineb hoặc Copper Zine sẽ giúp bảo vệ bộ rễ non khỏi các bệnh nấm phổ biến. Bạn có thể tìm mua các loại vật tư này tại các cửa hàng vật tư nông nghiệp uy tín như hatgiongnongnghiep1.vn. Sau khi trộn đều, đổ đầy hỗn hợp đất vào bồn hoặc chậu đã chuẩn bị, sau đó phủ thêm một lớp mỏng khoảng 3cm đất phù sa lên trên cùng để chuẩn bị cho việc ươm cây.
Kỹ thuật ươm và trồng cây thiên lý
Sau khi đã chuẩn bị xong bồn và đất, bước tiếp theo là đưa cây thiên lý vào trồng. Có hai phương pháp phổ biến là sử dụng cây ươm sẵn hoặc tự nhân giống bằng cành.
Ươm cây từ cành bánh tẻ
Nếu bạn có sẵn cây thiên lý trưởng thành, phương pháp nhân giống bằng cành bánh tẻ là rất hiệu quả. Chọn một nhánh cành có độ tuổi vừa phải (bánh tẻ), không quá non cũng không quá già, có chiều dài khoảng 1-1.5 mét.
Cách ươm cành hoa thiên lý để trồng trên sân thượng
Bạn hãy khoanh tròn nhánh cành này lại và đặt vào lớp đất phù sa đã phủ trên cùng của bồn. Chỉ cần phủ đất sao cho cành ngập hoàn toàn, để hở khoảng 5cm đầu nhánh phía trên mặt đất. Tưới nước giữ ẩm thường xuyên cho đất. Sau khoảng 10-15 ngày, cành sẽ bắt đầu đâm chồi mới, cho thấy quá trình ươm cành đã thành công.
Làm giàn cho cây hoa thiên lý
Thiên lý là loài cây leo, vì vậy việc làm giàn là bắt buộc để cây phát triển tốt và cho năng suất cao. Một giàn thiên lý vững chắc và đủ cao sẽ tạo điều kiện lý tưởng cho cây leo và đón nắng.
Lý tưởng nhất là làm giàn cao khoảng 2 mét. Độ cao này giúp cây có không gian phát triển tán lá và chùm hoa, đồng thời tận dụng tối đa ánh sáng mặt trời trên sân thượng. Khi cây còn nhỏ, bạn cần sử dụng dây nilon hoặc dây mềm khác để nhẹ nhàng đỡ và dẫn cây leo dần lên giàn.
Làm giàn leo thẳng đứng cho cây hoa thiên lý trên sân thượng
Đảm bảo dây đỡ được căng và thẳng đứng. Cây thiên lý có xu hướng leo thẳng và phát triển mạnh mẽ khi được nâng đỡ ở độ cao phù hợp. Việc này không chỉ giúp cây nhận đủ ánh sáng mà còn tạo sự thông thoáng, hạn chế sâu bệnh.
Chăm sóc hoa thiên lý ra nhiều hoa
Chăm sóc định kỳ là yếu tố then chốt để giàn thiên lý trên sân thượng luôn xanh tốt và sai hoa. Quy trình chăm sóc bao gồm việc tỉa cành, tưới nước, bón phân và quản lý sự phát triển của cây trên giàn.
Khi cây bắt đầu phát triển trên giàn, hãy chọn lọc những chồi khỏe mạnh nhất làm dây chính (dây cái) để chúng tiếp tục leo và phủ kín giàn. Đối với những dây phát triển yếu hoặc cành phụ không cần thiết, nên cắt bỏ để tập trung dinh dưỡng nuôi các dây chính.
Giữ cho đất trồng luôn đủ ẩm nhưng tuyệt đối tránh để cây bị ngập úng. Nếu thấy bồn bị đọng nước sau mưa lớn hoặc tưới quá nhiều, cần có biện pháp tiêu thoát nước ngay lập tức.
Khi cây đã leo cao được khoảng 2 mét và bắt đầu phủ tán trên giàn, bạn có thể tiến hành bón thúc lần đầu. Sử dụng nước giải (nước tiểu) pha loãng với tỷ lệ 1:20 (1 lít nước giải pha với 20 lít nước sạch) để tưới cách gốc khoảng 60 cm. Nước giải pha loãng chứa nhiều ure, cung cấp nguồn đạm dồi dào giúp cây sinh trưởng mạnh mẽ.
Chỉ khi các dây chính đã nằm trên giàn và phát triển được khoảng 30-50 cm theo chiều ngang giàn, bạn mới nên để các nhánh phụ phát triển. Chủ động điều chỉnh hướng leo của các nhánh để chúng tỏa đều, phủ kín giàn. Tránh để các nhánh quấn chặt vào nhau gây bí bách và cản trở ánh sáng.
Khi cây thiên lý bắt đầu ra hoa, nhu cầu dinh dưỡng của cây tăng lên đáng kể. Lúc này, bạn cần bón bổ sung phân bón để cây có đủ sức nuôi hoa và nụ. Rễ thiên lý là rễ ăn cạn, nghĩa là rễ tập trung ở lớp đất mặt.
Bón phân chăm sóc khi cây hoa thiên lý bắt đầu ra hoa trên sân thượng
Vì vậy, khi bón phân, không cần xới xáo sâu vào đất làm tổn thương rễ. Chỉ cần rải đều phân lên bề mặt đất trong bồn, sau đó phủ lên một lớp mùn hoặc lá khô để giữ ẩm và giúp phân từ từ ngấm xuống.
Bón phân định kỳ khoảng một tháng một lần. Liều lượng khuyến nghị cho một gốc là khoảng 5-10 kg phân chuồng hoai mục kết hợp với 100-150g phân NPK loại 16-16-8. Phân chuồng cung cấp chất hữu cơ lâu dài, trong khi NPK cung cấp đạm, lân, kali cân đối hỗ trợ ra hoa và phát triển.
Thu hoạch hoa thiên lý đúng thời điểm
Việc thu hoạch đúng lúc sẽ giúp bạn có được những chùm hoa thiên lý tươi ngon nhất và khuyến khích cây tiếp tục ra hoa. Thời điểm lý tưởng để thu hoạch hoa thiên lý là khi chùm nụ hoa đã mẩy, căng tròn và chuẩn bị nở rộ, thường là khoảng một ngày trước khi hoa bung cánh.
Nên tiến hành thu hoạch vào buổi sáng sớm. Lúc này hoa còn ngậm sương, tươi mới và giữ được hương thơm đặc trưng. Thu hoạch đều đặn khoảng 3 ngày một lần để kích thích cây ra thêm lứa hoa mới.
Sau khi thu hoạch, nếu chưa sử dụng hoặc vận chuyển ngay, hãy rải hoa thành lớp mỏng và để ở nơi râm mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Việc này giúp hạn chế hoa nở sớm và giữ được độ tươi lâu hơn.
Phòng trừ sâu bệnh hại hoa thiên lý
Giống như các loại cây trồng khác, thiên lý trên sân thượng cũng có thể gặp một số sâu bệnh hại. Việc kiểm tra cây thường xuyên và có biện pháp phòng trừ kịp thời sẽ giúp bảo vệ giàn cây của bạn.
Loài sâu hại phổ biến nhất trên cây thiên lý là rệp. Rệp thường tập trung ở những chồi non và chùm nụ, hút nhựa làm cây suy yếu và ảnh hưởng đến năng suất hoa. Bạn nên kiểm tra cây hàng ngày, đặc biệt là các ngọn non và nụ hoa. Nếu số lượng rệp ít, có thể bắt bằng tay hoặc dùng vòi nước xịt mạnh. Khi rệp xuất hiện nhiều, dùng chổi lông mềm quét chúng vào một tờ giấy hoặc bìa cứng rồi mang đi tiêu hủy (đốt hoặc dẫm nát). Khi cây đang có nụ, cần kiểm tra kỹ xem rệp có chui vào kẽ chùm nụ hay không. Nếu có, dùng tăm nhọn nhẹ nhàng đẩy rệp ra ngoài để xử lý.
Bệnh nấm đen cũng là vấn đề có thể gặp phải, thường phát triển trên lá và thân cây. Nấm đen khiến cây chảy nhựa và suy yếu dần. Để phòng bệnh nấm đen, hãy giữ cho giàn cây thông thoáng. Hái bớt lá già hoặc lá quá dày để tạo độ thông thoáng và ánh sáng. Những lá non có thể hái để chế biến món ăn, lá già bỏ đi hoặc ủ làm phân bón. Nếu phát hiện lá hoặc thân cây có dấu hiệu nấm đen, hãy cắt bỏ toàn bộ phần bị bệnh. Sau đó, rắc vôi bột xung quanh gốc và lên thân cây để khử trùng. Có thể pha nước vôi loãng quét lên những đoạn thân cây bị nấm nặng. Phần lá hoặc cành bị bệnh sau khi cắt bỏ nên đem chôn sâu để tránh lây lan mầm bệnh.
Cách chăm sóc để cây ra hoa nhiều năm
Một trong những ưu điểm của hoa thiên lý là khả năng cho thu hoạch trong nhiều năm nếu được chăm sóc đúng cách. Điều này giúp bạn và gia đình có nguồn hoa sạch ổn định mà không cần trồng lại hàng năm.
Giàn hoa thiên lý xanh tươi cho thu hoạch nhiều năm liền trên sân thượng
Khi mùa đông đến, nhiệt độ giảm thấp, cây thiên lý thường chậm phát triển hoặc ngừng sinh trưởng, có thể rụng bớt lá. Đây là giai đoạn cây nghỉ ngơi. Để chuẩn bị cho vụ mùa tiếp theo, bạn nên tiến hành cắt tỉa sau khi cây đã ngừng sinh trưởng. Cắt bỏ toàn bộ những nhánh phụ đã cho hoa hoặc kém phát triển trong năm. Chỉ để lại những nhánh chính khỏe mạnh nhất làm khung sườn cho giàn.
Sau khi cắt tỉa, tiếp tục chăm sóc cơ bản (tưới giữ ẩm vừa phải). Khi thời tiết ấm áp trở lại vào mùa xuân, những nhánh chính đã được giữ lại sẽ đâm chồi mới. Những chồi non này sẽ phát triển thành các nhánh mới, leo lên giàn và tiếp tục cho hoa vào năm sau. Việc cắt tỉa định kỳ không chỉ giúp cây trẻ hóa mà còn tập trung dinh dưỡng cho những nhánh khỏe, đảm bảo năng suất hoa cao và duy trì sức sống cho cây qua nhiều mùa.
Ảnh minh họa bài viết về cách trồng dưa leo trong thùng xốp
Ảnh minh họa bài viết về cách trồng mướp trong thùng xốp tại nhà
Cultivating hoa thiên lý trên sân thượng không chỉ mang lại nguồn hoa thơm ngát, an toàn cho bữa ăn gia đình mà còn là một trải nghiệm làm vườn thú vị ngay tại không gian sống đô thị. Bằng việc áp dụng đúng các kỹ thuật chuẩn bị, trồng và chăm sóc như đã hướng dẫn, bạn hoàn toàn có thể sở hữu một giàn thiên lý xanh tốt, cho hoa đều đặn qua nhiều mùa. Chúc bạn thành công với dự án làm vườn trên cao của mình!