Biến đổi khí hậu đang là vấn nạn của toàn thế giới. Nó không chỉ là nguyên nhân gây ra các hiện tượng thời tiết cực đoan mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hệ sinh thái, tài nguyên và cuộc sống của con người. Chính xác biến đổi khí hậu là gì? Đâu là nguyên nhân và hệ quả của hiện tượng này?
Mục Lục
Biến đổi khí hậu là gì?
Theo Wiki: Biến đổi khí hậu được hiểu là sự thay đổi của các yếu tố bao gồm: Thủy quyển, khí quyển, sinh quyển, băng quyển và thạch quyển. Sự thay đổi này có thể xảy ra bởi các nguyên nhân chủ quan hoặc khách quan trong các giai đoạn cụ thể. Có thể được tính bằng hàng triệu năm hoặc thập kỷ.
Biến đổi khí hậu có thể diễn ra ở một vùng nhất định hoặc trên phạm vi toàn bộ địa cầu. Trong những năm gần đây, biến đổi khí hậu thường được nhắc đến với các hiện tượng nóng lên toàn cầu.
Đánh giá thực trạng biến đổi khí hậu tại Việt Nam và toàn cầu
Như đã chia sẻ: Biến đổi khí hậu là vấn nạn được cảnh báo trên phạm vi toàn cầu. Đặc biệt là các quốc gia có tốc độ phát triển nhanh và mạnh mẽ. Việt Nam chúng ta cũng là một trong số đó. Cụ thể dưới đây là một số thông tin về thực trạng biến đổi khí hậu toàn cầu tại Việt Nam và thế giới.
Biến đổi khí hậu ở Việt Nam
Chúng ta đang phải đối mặt với tình trạng biến đổi khí hậu với các tác động ngày càng đáng lo ngại. Minh chứng rõ nhất chính là sự bất thường của nhiệt độ trung bình. Trong nhiều năm trở lại đây, nhiệt độ trung bình của Việt Nam đang có xu hướng tăng cao trong cả mùa hè và mùa đông.
Nhiệt độ tăng cao làm tan băng khiến mực nước biển dần chạm mức báo động. Trung bình mỗi năm mực nước biển của nước ta cao hơn 0,3 đến 0,5 mm. Con số này cao hơn nhiều so với mức tăng của toàn cầu. Tình trạng này kéo dài sẽ gây ra các hiện tượng lũ lụt, ngập mặn, giảm chất lượng nước ngọt phục vụ cho cuộc sống và sinh hoạt. Hơn nữa tần suất thiên tai, bão lũ và hạn hán cũng xảy ra thường xuyên và nghiêm trọng hơn.
Biến đổi khí hậu trên toàn cầu
Theo báo cáo của Liên hợp quốc: Biến đổi khí hậu đã và đang gây ra rất nhiều hậu quả cho loài người. Cụ thể hơn 1 tỷ người sinh sống tại vùng ven biển đang phải đối mặt với vấn đề ngập lụt. Ngoài ra 50% dân số thế giới đang phải đối mặt với nguy hiểm và 14% sinh vật trên cạn có nguy cơ tuyệt chủng. Đây đều là những báo cáo mới nhất về biến đổi khí hậu được công bố ngày 28/02/2022.
Ngoài ảnh hưởng đến môi trường sống, nóng lên toàn cầu cũng gây ra nhiều vấn đề về dịch bệnh, giảm năng suất mùa màng,… Đối mặt với tình hình biến đổi nghiêm trọng, các phương pháp bảo vệ, khắc phục rủi ro đang được đưa ra bàn luận sôi nổi.
Tham khảo: Ô nhiễm môi trường – Nguyên nhân, thực trạng & biện pháp khắc phục
Biến đổi khí hậu do đâu?
Biến đổi khí hậu được xác định do 2 nguyên nhân chính là chủ quan và khách quan. Chi tiết như sau:
Nguyên nhân khách quan
Nguyên nhân khách quan được xác định là do sự tái phân bố nhiệt của đại dương, quá trình kiến tạo thềm lục địa, núi, biển, sự thay đổi của quỹ đạo trái đất hay sự lưu chuyển của hệ thống khí quyển,… Nhìn chung tất cả các nguyên nhân này đều xuất phát từ các thay đổi tự nhiên, không liên quan gì đến con người.
Nguyên nhân chủ quan
Ở khía cạnh chủ quan, con người chính là tác nhân lớn nhất gây ra biến đổi khí hậu. Điều này được thể hiện qua các hoạt động sinh hoạt, sản xuất hằng ngày. Điển hình như:
- Quá trình đốt cháy than, dầu mỏ, khí đốt để cung cấp năng lượng phục vụ cho cuộc sống của con người khiến tình hình biến đổi khí hậu diễn ra phức tạp hơn.
- Mật độ dân số tăng kéo theo diện tích rừng bị tàn phá ngày càng lớn nhằm chuyển đổi mục đích sử dụng. Ví dụ như: Phát triển đô thị, mở rộng diện tích trồng cây, nuôi trồng thủy sản hay phát triển công nghiệp,… Điều này cũng có ảnh hưởng nhất định với môi trường và khí hậu.
- Số lượng lớn các loại xe cộ, phương tiện di chuyển được đưa vào sử dụng làm tăng lượng dầu và khí thải.
- Các hoạt động chăn nuôi, sản xuất lương thực và cây trồng lên men phát triển cũng sẽ làm tăng lượng khí Metan (CH4) và Nitrous Oxide (N2O) dẫn đến hiệu ứng nhà kính.
Hậu quả của biến đổi khí hậu
Được tuyên truyền trên hầu khắp các phương tiện thông tin đại chúng, biến đổi khí hậu gây ra nhiều tác hại ảnh hưởng trực tiếp đến hệ sinh thái và sự sống của địa cầu. Để hiểu rõ hơn, chúng ta cùng điểm qua một số hậu quả của hiện tượng này dưới đây!
Mực nước biển tăng nhanh
Theo ghi nhận, nhiệt độ trung bình của trái đất tăng dần qua các năm. Nhiệt độ tăng khiến các núi và sông băng bị tan chảy. Những lãnh nguyên được bao quanh bởi băng tuyết trước kia giờ đây đã dần được bao phủ bởi cây cối. Minh chứng rõ nhất chính là núi băng thuộc dãy Hy Mã Lạp Sơn từng là nguồn nước ngọt cho sống Hằng đang có dấu hiệu co lại 37m sau mỗi năm.
Nước biển dâng cao khiến bờ biển dần biến mất. Thực tế hiện có rất nhiều bãi biển thậm chí là thành phố ven biển đang bị đe dọa có thể biến mất nếu tình hình không được kiểm soát.
Mất đa dạng sinh học
Nhiệt độ cũng là một trong những điều kiện sinh tồn quan trọng của các loài sinh vật. Nhiệt độ tăng quá cao khiến nhiều loài vật phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng. Theo thông cáo mới nhất, năm 2050 nhiệt độ trái đất có thể tăng từ 1,1, – 6,4 độ C tùy từng vùng.
Sự mất mát này được lý giải là do môi trường sống bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Đất dần bị hoang hóa, nước biển ấm lên và diện tích rừng dần bị thu hẹp làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến nơi sinh sống của các loài sinh vật. Một số loài hiện đã di chuyển đến các vùng đất mới. Ví dụ như loài cáo đỏ Bắc Mỹ nay đã chuyển lên vùng Bắc Cực.
Không chỉ vậy con người cũng không tránh khỏi tầm ảnh hưởng của sự mất đa dạng sinh học. Tình trạng đất hoang hóa cùng mực nước biển dâng cao cũng sẽ thu hẹp phạm vi cư trú của chúng ta. Ngoài ra động vật và thực vật biến mất đồng nghĩa với suy giảm nguồn nhiên liệu, lương thực cùng thu nhập.
Phá hủy hệ sinh thái
Một phần nguyên nhân gây ra biến đổi khí hậu chính là cho sự tăng nhanh về lượng khí Carbon Dioxide. Điều này dĩ nhiên sẽ gây ra nhiều tổn hại cho nguồn nước ngọt, không khí, hệ sinh thái cũng như sức khỏe và nhiên liệu.
Mặt khác ngoài môi trường trên cạn, dưới ảnh hưởng của nhiệt độ và băng tan, các rạn san hô cũng có xu hướng giảm. Có thể thấy cả hệ sinh thái dưới nước và trên cạn đều bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi hiện tượng này. Cùng với đó là nhiều hệ lụy khác từ lũ lụt, cháy rừng, hạn hán hay axit hóa đại dương.
Dịch bệnh bùng phát
Nhiệt độ tăng cao kết hợp với bão lũ và hạn hán vô tình trở thành mối đe dọa với sức khỏe của toàn cầu. Cụ thể nó tạo nên môi trường phát triển lý tưởng cho các loại virus, muỗi, chuột cùng nhiều loại sinh vật mang bệnh khác.
Cùng với những diễn biến của biến đổi khí hậu, WHO đã đưa ra nhiều cảnh báo về dịch bệnh trên toàn thế giới. Ngay cả các quốc gia, vùng lãnh thổ thuộc dải khí hậu lạnh cũng đang xuất hiện các căn bệnh nhiệt đới. Không chỉ vậy, mỗi năm có trung bình hơn 150 nghìn người chết do dịch bệnh từ biến đổi khí hậu. Trong đó đa phần là các bệnh về tim, hô hấp và tiêu chảy.
Mở ra chiến tranh và xung đột
Sự khan hiếm của nước ngọt và lương thực cùng suy giảm về đất đai chính là những yếu tố tiên quyết tạo nên xung đột và chiến tranh giữa các quốc gia. Biến đổi khí hậu gây cạn kiệt và khan hiếm tài nguyên, để tồn tại họ buộc phải đấu tranh vì chính bản thân mình. Chiến tranh tại Darfur là một cuộc xung đột điển hình, xuất phát từ hiện tượng này. Người dân nơi đây đã phải sống với hạn hán kéo dài trong nhiều năm.
Gia tăng bão lụt
Theo các số liệu thống kê, trong hơn 30 năm trở lại đây chúng ta ghi nhận gấp đôi số lượng các cơn bão, đặc biệt là cấp 4, cấp 5. Chính những vùng nước ấm đã làm tăng sức mạnh của các cơn bão từ đại dương. Thông qua đó khiến chúng trở lên nguy hiểm hơn, gây ra nhiều tổn hại cả về người và tài sản.
Hạn hán nghiêm trọng
Trong khi một số nơi phải đối mặt với lũ lụt triền miên thì cũng có không ít các quốc gia phải hứng chịu hạn hán vô cùng khốc liệt. Hạn hán không chỉ khiến đất đai trở nên cằn cỗi mà còn gây thiếu hụt nghiêm trọng nước ngọt cho sinh hoạt và tưới tiêu. Qua đó làm suy giảm sản lượng và chất lượng, ảnh hưởng đến nguồn lương thực của người dân.
Các đợt nắng nóng khủng khiếp đang được diễn ra với quy mô rộng, tần suất thường xuyên hơn. Nhất là các khu vực gần đường xích đạo như Pakistan, Ấn Độ,… Hậu quả của các đợt nóng này chính là nguy cơ cháy rừng tăng cao, ảnh hưởng đến sức khỏe và suy giảm nghiêm trọng chất lượng cuộc sống.
Thiệt hại nặng nề về kinh tế
Một trong những hậu quả dễ thấy nhất từ biến đổi khí hậu chính là kinh tế và thu nhập. Bão lũ, hạn hán và bệnh tật đều để lại những tổn thất nặng nề cần thời gian cùng kinh phí lớn để khắc phục. Chưa kể đến người dân phải chịu cảnh giá cả leo thang do thiếu hụt thực phẩm nghiêm trọng cùng với đó là sự suy kiệt của các ngành công nghiệp, du lịch,…
Giải pháp ngăn chặn hậu quả biến đổi khí hậu
Nhận thức rõ được những ảnh hưởng nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu, các biện pháp khắc phục đang được nghiên cứu và đưa ra bàn luận. Một vài giải pháp điểm hình có thể kể tới như:
Sử dụng năng lượng xanh – Giảm khí thải nhà kính
Hạn chế sử dụng năng lượng từ việc đốt cháy nguyên liệu hóa thạch như khí đốt, than hay dầu mỏ. Thay vào đó nên ưu tiên dùng các loại năng lượng xanh, thân thiện với môi trường. Đây là những nguồn năng lượng từ mặt trời, gió, sóng,…
Bảo vệ, phục hồi hệ sinh thái
Trước những ảnh hưởng tiêu cực với các hệ sinh thái biển, rừng hay đầm lầy,… chúng ta cần có những biện pháp thiết thực để bảo vệ, bảo tồn và quản lý tốt các hệ sinh thái này. Chúng không chỉ ảnh hưởng đến sự tồn tại và đa dạng của các loại sinh vật mà còn giúp giữ Cacbon trong đất, giảm nguy cơ biến đổi môi trường.
Tiết kiệm năng lượng
Tăng cường sử dụng các phương tiện công cộng, sử dụng hiệu quả nước và các thiết bị điện là những cách giúp tiết kiệm năng lượng. Đây đều là các nguồn tài nguyên quý giá, do đó công tác khai thác và bảo vệ cần được thực hiện song song.
Tăng cường nhận thức & giáo dục
Tăng cường nhận thức và giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định và hạn chế tình trạng biến đổi khí hậu. Để có thể thực hiện tốt các công tác bảo vệ, ngăn chặn trái đất nóng lên thì mỗi người cần phải hiểu rõ về tầm quan trọng và những ảnh hưởng tiêu cực mà nó có thể gây ra.
Đẩy mạnh hợp tác quốc tế
Không chỉ xảy ra ở một hay một số khu vực, tình trạng biến đổi khí hậu đã và đang diễn ra trên khắp toàn cầu. Do vậy thay vì đơn độc hành động, chúng ta cần đoàn kết hợp tác quốc tế để có những biện pháp đem đến hiệu quả toàn diện và khả thi nhất.
Biến đổi khí hậu mang đến sự thay đổi đột ngột về thời tiết, thiên tai, bão lũ,… Tình trạng này kéo dài sẽ gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng cho tất cả sự sống trên trái đất.
Trên đây là tất cả thông tin về biến đổi khí hậu, nguyên nhân và hậu quả. Mong rằng bài viết có thể đưa đến nguồn tham khảo hữu ích cho bạn!
