Sân thượng là một không gian tuyệt vời để biến thành khu vườn xanh mát, cung cấp rau sạch tại nhà hoặc đơn giản là điểm thư giãn ngập tràn sắc hoa. Tuy nhiên, với đặc điểm nhiều nắng, gió và không gian hạn chế theo chiều ngang, việc trồng các loại cây leo đòi hỏi một cấu trúc hỗ trợ vững chắc. Một chiếc giàn trồng cây trên sân thượng được thiết kế và lắp đặt đúng cách sẽ giúp cây phát triển tối ưu, che bóng mát và mang lại hiệu quả thẩm mỹ cao cho ngôi nhà của bạn. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết các bước để bạn có thể tự tay làm một chiếc giàn phù hợp ngay tại sân thượng của mình.
Vật liệu cần chuẩn bị để làm giàn trồng cây trên sân thượng
Để xây dựng một chiếc giàn vững chắc cho cây leo trên sân thượng, việc lựa chọn vật liệu phù hợp là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Vật liệu không chỉ quyết định độ bền và khả năng chịu lực của giàn trước các yếu tố thời tiết khắc nghiệt trên cao như gió mạnh, nắng gắt, mà còn ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ và chi phí đầu tư.
Các loại khung giàn phổ biến
Khung giàn là bộ xương chính của công trình. Có nhiều lựa chọn vật liệu khác nhau, mỗi loại có những ưu nhược điểm riêng. Giàn khung sắt (có thể là sắt hộp hàn hoặc sắt V bắt vít) được đánh giá là chắc chắn và bền bỉ nhất, đặc biệt lý tưởng cho sân thượng nơi có gió lớn. Sắt V bắt vít linh hoạt hơn trong lắp đặt và điều chỉnh, trong khi sắt hộp hàn mang lại sự liền mạch và thẩm mỹ cao hơn. Một lựa chọn khác nhẹ nhàng và dễ thao tác hơn là sử dụng que cắm nhựa lõi thép hoặc tre nứa. Loại này thường phù hợp với quy mô nhỏ, các loại cây leo nhẹ hoặc khi trồng trong chậu, bồn đất lớn cần cắm sâu để giữ vững. Tuy nhiên, tre nứa có nhược điểm là dễ bị mục, giảm độ bền khi sử dụng ngoài trời lâu ngày dưới tác động của mưa nắng.
Lựa chọn lưới hoặc dây đan giàn
Lưới hoặc dây đan đóng vai trò là điểm tựa để cây bám vào và leo lên. Tùy thuộc vào loại khung giàn và loại cây trồng mà bạn có thể chọn vật liệu đan phù hợp. Dây cáp hoặc dây thép mạ kẽm rất chắc chắn, thường được sử dụng kết hợp với giàn khung sắt để tạo độ bền tối đa, chịu được sức nặng của những loại cây leo lớn, sai quả như bầu, bí, mướp. Đối với các loại giàn nhẹ hơn như dùng que cắm hoặc tre, lưới nhựa hoặc dây cước là lựa chọn kinh tế và dễ lắp đặt hơn. Cần chọn loại dây/lưới có độ bền cao, chịu được tải trọng của cây khi trưởng thành và sản lượng quả dự kiến.
Hướng dẫn chi tiết các cách làm giàn trồng cây trên sân thượng
Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ vật liệu, chúng ta sẽ tiến hành các bước thi công giàn. Có hai phương pháp làm giàn chính, tùy thuộc vào loại khung giàn mà bạn đã lựa chọn.
Làm giàn khung sắt (hàn hoặc bắt vít)
Đây là phương pháp tạo ra những chiếc giàn có độ bền và độ chắc chắn vượt trội, rất phù hợp với môi trường nhiều gió trên sân thượng. Kích thước giàn có thể thay đổi tùy theo diện tích và nhu cầu, nhưng chiều cao phổ biến thường dao động từ 1.5m đến 2.5m để thuận tiện cho việc chăm sóc và thu hoạch. Khung giàn thường được thiết kế theo hình chữ nhật hoặc hình vuông, với các chân trụ được tính toán số lượng và khoảng cách sao cho đảm bảo khả năng chịu lực và tính thẩm mỹ tổng thể. Các chân trụ này cần được neo cố định chắc chắn vào sàn sân thượng hoặc tường để chống đổ ngã khi có gió bão mạnh. Việc hàn hoặc bắt vít các thanh sắt tạo thành khung cần độ chính xác và kỹ thuật để giàn đứng vững và đều đặn. Ưu điểm nổi bật của loại giàn này là độ bền “siêu khủng”, khả năng chống chọi thời tiết tốt và vẻ ngoài hiện đại, sang trọng. Tuy nhiên, nhược điểm chính là giàn sau khi lắp đặt sẽ cố định một chỗ, khó di chuyển hoặc thay đổi kết cấu.
Giàn trồng cây trên sân thượng khung sắt hộp và dây cáp
Mẫu giàn trồng cây trên sân thượng làm bằng sắt V
Làm giàn bằng que cắm hoặc tre nứa
Đối với những khu vườn nhỏ, trồng cây trong chậu hoặc bồn lớn, hoặc khi muốn một giải pháp tạm thời, việc sử dụng que cắm nhựa lõi thép hoặc tre nứa để làm giàn là một lựa chọn đơn giản và tiết kiệm chi phí. Phương pháp này yêu cầu cây được trồng trong các bồn hoặc chậu đủ lớn và sâu để có thể cắm các que/tre xuống đất một cách vững chắc, tạo nền móng cho giàn. Các que/tre sau đó được liên kết với nhau bằng dây buộc để tạo thành cấu trúc giàn mong muốn, có thể là hình chóp, hình chữ A hoặc các hình dạng khác tùy ý. Ưu điểm của loại giàn này là dễ dàng lắp đặt, thay đổi và chi phí vật liệu thấp. Giàn bằng que cắm nhựa lõi thép có độ bền tốt hơn giàn tre nứa, ít bị ảnh hưởng bởi mối mọt và độ ẩm. Giàn tre nứa tuy thân thiện với môi trường và có vẻ ngoài mộc mạc nhưng lại kém bền, dễ bị khô giòn hoặc mục ruỗng khi phơi nắng mưa liên tục.
Que cắm lõi thép bọc nhựa dùng làm giàn trồng cây leo
Giàn trồng cây trên sân thượng dùng que cắm lõi thép bọc nhựa
Lưu ý quan trọng khi làm giàn trồng cây trên sân thượng
Làm vườn trên sân thượng mang đến nhiều thử thách đặc thù so với làm vườn dưới đất. Do đó, khi xây dựng giàn trồng cây trên sân thượng, bạn cần đặc biệt lưu ý đến một số yếu tố để đảm bảo giàn vừa chắc chắn cho cây, vừa an toàn cho cấu trúc ngôi nhà.
Yếu tố gió và tải trọng
Sân thượng là nơi chịu ảnh hưởng trực tiếp và mạnh mẽ nhất của gió. Một chiếc giàn không được neo giữ cẩn thận rất dễ bị đổ khi có gió lớn, gây nguy hiểm. Do đó, bất kể làm loại giàn nào, việc gia cố và neo giàn chắc chắn vào sàn hoặc các cấu kiện kiến trúc của sân thượng là cực kỳ quan trọng. Ngoài ra, cần tính toán tổng tải trọng mà giàn phải chịu, bao gồm trọng lượng của chính giàn, đất trong chậu/bồn, cây khi trưởng thành, sản lượng quả thu hoạch và lượng nước khi tưới. Đảm bảo tổng trọng lượng này nằm trong khả năng chịu tải của sàn sân thượng để tránh gây ảnh hưởng đến kết cấu nhà.
Lựa chọn loại cây trồng phù hợp
Việc lựa chọn loại cây leo phù hợp với điều kiện khí hậu và không gian sân thượng cũng ảnh hưởng đến loại giàn cần làm. Các loại cây thân mềm, nhẹ như đậu cove, dưa chuột có thể dùng giàn nhẹ hơn. Ngược lại, các loại cây thân gỗ, sai quả như bầu, bí, mướp, nho cần giàn rất chắc chắn. Để có một giàn cây trĩu quả và phát triển tốt, việc lựa chọn đúng loại cây và hạt giống chất lượng là bước đầu tiên vô cùng quan trọng. Bạn có thể tìm thấy đa dạng các loại hạt giống rau, hoa, củ, quả phù hợp với điều kiện sân thượng tại hatgiongnongnghiep1.vn.
Vấn đề thoát nước và chống thấm
Hệ thống thoát nước trên sân thượng cần được đảm bảo hoạt động tốt. Nước từ chậu cây hoặc bồn đất phải thoát ra ngoài nhanh chóng, tránh tình trạng ngập úng cho cây và đặc biệt là tránh ứ đọng trên mặt sàn, gây thấm dột xuống các tầng dưới. Vị trí đặt giàn và chậu cây cần tính toán để không làm cản trở dòng chảy của nước mưa và nước tưới.
Duy trì và bảo dưỡng giàn cây trên sân thượng
Sau khi hoàn thành việc lắp đặt và đưa cây lên giàn, công tác duy trì và bảo dưỡng định kỳ sẽ giúp giàn luôn vững chắc và kéo dài tuổi thọ sử dụng.
Kiểm tra định kỳ
Hãy dành thời gian kiểm tra toàn bộ cấu trúc giàn, đặc biệt là các điểm nối, mối hàn, dây buộc và chân neo sau mỗi đợt gió lớn hoặc định kỳ vài tháng một lần. Kiểm tra các dấu hiệu xuống cấp như gỉ sét (đối với giàn sắt), nứt, mục (đối với giàn tre hoặc que cắm nhựa bị lão hóa). Kịp thời gia cố hoặc thay thế các bộ phận bị hỏng để đảm bảo an toàn.
Xử lý sâu bệnh trên giàn
Cây trồng trên giàn cũng có thể bị tấn công bởi sâu bệnh. Thường xuyên kiểm tra lá, thân, rễ cây để phát hiện sớm các dấu hiệu sâu bệnh. Áp dụng các biện pháp phòng trừ sâu bệnh phù hợp, ưu tiên các phương pháp hữu cơ hoặc sinh học để đảm bảo nguồn rau/quả sạch. Việc kiểm tra định kỳ cũng giúp phát hiện các cành khô héo, lá úa cần cắt tỉa để cây phát triển tốt hơn và giảm tải trọng cho giàn.
Việc tự tay làm giàn trồng cây trên sân thượng không chỉ mang lại không gian xanh mát, nguồn rau sạch tại nhà mà còn là một trải nghiệm thú vị. Bằng cách lựa chọn vật liệu phù hợp và tuân thủ các lưu ý về an toàn và kỹ thuật, bạn hoàn toàn có thể tạo nên một chiếc giàn vững chắc, thẩm mỹ và hiệu quả, biến sân thượng thành điểm nhấn ấn tượng cho ngôi nhà của mình.