Chế phẩm vi sinh vật hiệu quả (EM – Effective Microorganisms) đã khẳng định vai trò là một giải pháp sinh học tiên tiến và bền vững trong lĩnh vực nông nghiệp hiện đại. Việc áp dụng chế phẩm EM đúng kỹ thuật giúp cải tạo sức khỏe của đất, tăng cường khả năng sinh trưởng và năng suất cây trồng một cách thân thiện với môi trường. Nắm vững cách sử dụng chế phẩm EM trong trồng trọt không chỉ giúp bà con nông dân tối ưu hóa hiệu quả mà còn góp phần xây dựng nền nông nghiệp sạch, bền vững. Bài viết này sẽ đi sâu vào các phương pháp sử dụng chế phẩm EM phổ biến và mang lại hiệu quả cao nhất cho khu vườn của bạn.
Cách Tự Pha Chế Chế Phẩm EM Thứ Cấp Từ EM Gốc
Một trong những bước đầu tiên và quan trọng trong cách sử dụng chế phẩm EM trong trồng trọt là tự pha chế EM thứ cấp từ chế phẩm EM gốc. Quá trình này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn đảm bảo nguồn cung chế phẩm dồi dào cho nhiều mục đích sử dụng khác nhau. Từ 1 lít chế phẩm EM gốc ban đầu, chúng ta có thể nhân sinh khối để tạo ra lượng lớn EM thứ cấp, đủ dùng cho phạm vi rộng.
Công thức pha chế EM thứ cấp khá đơn giản: kết hợp 1 lít chế phẩm EM gốc cùng với 2 lít rỉ mật đường (hoặc 2kg đường đỏ làm nguồn thức ăn cho vi sinh vật) và 37 lít nước sạch không chứa clo. Tổng lượng dung dịch thu được là 40 lít EM thứ cấp đã được nhân bản.
Dung dịch EM thứ cấp sau khi pha chế cần được bảo quản trong các thùng hoặc can kín, đặt ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp. Quá trình lên men thường diễn ra trong khoảng 3 đến 7 ngày, thời gian cụ thể có thể thay đổi tùy thuộc vào điều kiện nhiệt độ môi trường. Dấu hiệu nhận biết EM thứ cấp đã đạt yêu cầu là dung dịch có mùi thơm dịu (thơm mùi cồn nhẹ hoặc mùi dưa chín) và có thể xuất hiện lớp bọt khí mỏng trên bề mặt.
Hình ảnh minh họa cách pha chế chế phẩm EM thứ cấp từ EM gốc cho trồng trọt
Sau khi đạt yêu cầu, EM thứ cấp có thể được sử dụng ngay. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả tốt nhất, dung dịch này không nên lưu trữ quá 6 tháng. EM thứ cấp chính là nguyên liệu nền tảng để pha loãng và ứng dụng trực tiếp cho cây trồng hoặc tiếp tục pha chế thành các dạng chế phẩm EM chuyên biệt khác như EM thảo mộc, EM thảo dược, phục vụ cho các mục tiêu cụ thể trong quá trình canh tác.
Ứng Dụng Chế Phẩm EM Thảo Mộc Trong Trồng Trọt
Sử dụng chế phẩm EM kết hợp với các loại thảo mộc là một trong những cách sử dụng chế phẩm EM trong trồng trọt nhằm tận dụng thêm các đặc tính có lợi từ thực vật. Chế phẩm EM thảo mộc mang đến sự kết hợp giữa các vi sinh vật hữu ích của EM và các hoạt chất sinh học từ rễ, lá, và quả xanh của cây cỏ tự nhiên, giúp tăng cường sức khỏe và khả năng chống chịu của cây trồng.
Công thức pha chế chế phẩm EM thảo mộc từ EM gốc bao gồm: 250ml chế phẩm EM gốc, 500ml rỉ mật đường (hoặc 0.5 kg đường đỏ), 9 lít nước sạch, cùng với rễ, lá, và quả xanh đã được chuẩn bị. Tất cả các thành phần này được trộn đều và ủ kín trong khoảng 7 ngày để quá trình lên men và chiết xuất các hoạt chất diễn ra. Dung dịch nền thu được sau quá trình ủ sẽ là nguyên liệu chính để sử dụng.
Quy trình pha chế và sử dụng chế phẩm EM thảo mộc để phun lá cho cây trồng
Khi sử dụng, lấy 1ml dung dịch nền EM thảo mộc này hòa tan với 1 lít nước sạch và có thể kết hợp cùng phân bón lá. Dung dịch pha loãng được phun nhẹ nhàng lên toàn bộ thân, cành, lá của cây. Thời điểm phun tốt nhất là vào buổi tối hoặc sáng sớm để tránh ánh nắng mạnh làm ảnh hưởng đến hoạt tính của vi sinh vật và hấp thụ của cây. Liều lượng khuyến nghị là phun định kỳ mỗi 15 ngày một lần. Cần lưu ý hạn chế phun trực tiếp vào hoa khi cây đang ra hoa để tránh làm rụng hoặc ảnh hưởng đến quá trình thụ phấn. Áp dụng phương pháp này giúp cải thiện rõ rệt khả năng sinh trưởng, nâng cao năng suất và chất lượng nông sản. Chế phẩm EM thảo mộc pha chế không nên để quá 3 tháng để đảm bảo hiệu quả cao nhất.
Tăng Sức Đề Kháng Với Chế Phẩm EM Thảo Dược
Một phương pháp nâng cao sức khỏe cây trồng khác trong chuỗi cách sử dụng chế phẩm EM trong trồng trọt là pha chế và ứng dụng chế phẩm EM thảo dược. Đây là sự kết hợp giữa vi sinh vật EM và các loại thảo dược, gia vị có tính kháng khuẩn, kháng nấm tự nhiên như gừng, riềng, tỏi, ớt. Chế phẩm này đặc biệt hữu ích trong việc tăng cường hệ miễn dịch cho cây, giúp cây chống lại sâu bệnh hại một cách hiệu quả.
Để pha chế chế phẩm EM thảo dược, cần chuẩn bị 1 lít chế phẩm EM gốc, 1 lít đường đỏ, 1 lít cồn 35 độ, 1 lít dấm ăn, cùng với 1kg hỗn hợp gừng, riềng, tỏi, ớt đã được nghiền hoặc băm nhỏ, và 6 lít nước. Tất cả các thành phần được trộn đều và ủ trong khoảng 15 ngày. Quá trình ủ sẽ giúp các hoạt chất từ thảo dược hòa tan vào dung dịch và kết hợp với hoạt tính của vi sinh vật EM.
Hướng dẫn pha chế chế phẩm EM thảo dược để tăng cường đề kháng cho cây trồng
Sau khi ủ đủ thời gian, dung dịch thu được được sử dụng bằng cách pha loãng với nước theo tỷ lệ 1 ml dung dịch thảo dược pha với 1 lít nước sạch. Dung dịch pha loãng này được phun đều lên cây, đặc biệt hiệu quả đối với cây giống và cây cảnh, giúp chúng phát triển khỏe mạnh ngay từ đầu. Việc phun định kỳ 15 ngày một lần, vào buổi tối hoặc sáng sớm, sẽ giúp cây tăng cường sức đề kháng một cách bền vững. Kết quả mang lại là cây trồng phát triển mạnh mẽ hơn, có hình dáng đẹp và cho năng suất cao. Nếu có điều kiện, việc kết hợp sử dụng luân phiên hoặc đồng thời chế phẩm EM thứ cấp, EM thảo mộc, và EM thảo dược có thể mang lại hiệu quả hiệp đồng, tối ưu hóa sức khỏe và năng suất cho vườn cây.
Xử Lý Phân Hữu Cơ Bằng Chế Phẩm EM
Xử lý phân hữu cơ là một khía cạnh quan trọng khác trong cách sử dụng chế phẩm EM trong trồng trọt, giúp biến phế thải nông nghiệp thành nguồn dinh dưỡng quý giá và an toàn cho đất. Việc ủ phân chuồng (phân lợn, phân trâu, bò) hoặc rác thải hữu cơ bằng chế phẩm EM không chỉ giúp phân hủy nhanh chóng, khử mùi hôi mà còn tiêu diệt mầm bệnh, tạo ra nguồn phân bón giàu vi sinh vật có lợi và dưỡng chất dễ hấp thu.
Để ủ 1m³ phân hữu cơ bằng chế phẩm EM, cần chuẩn bị hỗn hợp phân và vật liệu độn. Đối với phân lợn hoặc phân trâu bò dạng nhão, cần trộn thêm trấu hoặc rác thải hữu cơ khô (như lá cây, cỏ khô) theo tỷ lệ khoảng 2 phần phân và 1 phần vật liệu độn để tăng độ tơi xốp, đảm bảo độ ẩm phù hợp và thông khí cần thiết cho vi sinh vật hoạt động. Sau đó, bổ sung 1kg cám gạo (cung cấp dinh dưỡng cho vi sinh vật), 1 lít Chế phẩm EM gốc, 1 lít rỉ mật đường hoặc 1kg đường đỏ, và khoảng 50-200 lít nước sạch. Lượng nước cần điều chỉnh sao cho hỗn hợp đạt độ ẩm khoảng 50-60%, khi nắm chặt vật liệu trong tay thấy nước hơi rỉ ra kẽ ngón tay là đạt.
Quy trình xử lý và ủ phân hữu cơ từ phân chuồng bằng chế phẩm EM gốc
Sau khi trộn đều các thành phần, đống ủ cần được nén chặt lại bằng xẻng hoặc chân. Việc nén chặt giúp tạo ra môi trường yếm khí hoặc bán yếm khí phù hợp cho một số loại vi sinh vật trong EM hoạt động mạnh mẽ hơn và giúp giữ nhiệt cho đống ủ. Tiếp theo, phủ kín toàn bộ đống ủ bằng tấm nilon hoặc bao tải, sau đó có thể trát kín bên ngoài bằng lớp đất bùn mỏng. Lớp phủ kín giúp duy trì độ ẩm và ngăn ngừa sự xâm nhập của côn trùng gây hại. Sau khoảng một tháng ủ (thời gian có thể thay đổi tùy điều kiện), phân hữu cơ sẽ hoai mục hoàn toàn, không còn mùi hôi và sẵn sàng để sử dụng làm phân bón cho cây trồng, cải tạo đất hiệu quả.
Bón Phân Cho Cây Trồng Sử Dụng Chế Phẩm EM Trực Tiếp
Áp dụng chế phẩm EM thứ cấp trực tiếp lên cây trồng là một trong những cách sử dụng chế phẩm EM trong trồng trọt đơn giản và hiệu quả nhất để cung cấp vi sinh vật có lợi và các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây. Chế phẩm EM thứ cấp đã được nhân bản và sẵn sàng để pha loãng, sử dụng cho cả việc tưới gốc và phun lá.
Đối với việc tưới gốc, mục đích là đưa vi sinh vật có lợi xuống vùng rễ, giúp cải thiện cấu trúc đất, tăng cường khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cây và hạn chế nấm bệnh rễ. Tỷ lệ pha loãng khuyến cáo là 1 phần chế phẩm EM thứ cấp với 200 phần nước sạch cho cây trưởng thành. Đối với cây non, hệ rễ còn yếu và nhạy cảm hơn, nên pha loãng ở tỷ lệ thấp hơn là 1 phần EM thứ cấp với 400 phần nước sạch để tránh “sốc” cho cây. Tưới đều dung dịch pha loãng vào gốc cây sau khi đã làm ẩm đất.
Cách sử dụng chế phẩm EM thứ cấp pha loãng để tưới gốc và phun lá cho cây trồng
Phương pháp phun lá giúp vi sinh vật EM bám trên bề mặt lá, cạnh tranh với các mầm bệnh gây hại trên lá và cung cấp một số dưỡng chất qua đường khí khổng. Tỷ lệ pha loãng cho phun lá thường cao hơn so với tưới gốc, khoảng 1 phần chế phẩm EM thứ cấp với 1000 phần nước sạch. Dung dịch pha loãng được phun dạng sương mù nhẹ, phủ đều lên mặt trên và mặt dưới của lá cây. Thời điểm phun tốt nhất vẫn là vào sáng sớm hoặc chiều mát để tránh ánh nắng trực tiếp làm chết vi sinh vật và giúp dung dịch thẩm thấu tốt hơn. Thực hiện tưới gốc và phun lá định kỳ khoảng 15 ngày một lần sẽ giúp cây phát triển khỏe mạnh, lá xanh tốt, tăng cường sức đề kháng và cuối cùng là nâng cao năng suất, chất lượng nông sản.
Những Lưu Ý Quan Trọng Khi Dùng Chế Phẩm EM Trong Trồng Trọt
Để cách sử dụng chế phẩm EM trong trồng trồng mang lại hiệu quả cao nhất và đảm bảo an toàn cho cây trồng cũng như môi trường, bà con nông dân cần tuân thủ một số lưu ý quan trọng trong quá trình bảo quản và sử dụng:
Đầu tiên, tuyệt đối tránh việc kết hợp chế phẩm EM với các loại hóa chất nông nghiệp khác như thuốc bảo vệ thực vật hóa học, phân bón vô cơ đậm đặc trong quá trình bảo quản cũng như khi pha chung để sử dụng. Các hóa chất này có thể tiêu diệt hoặc làm suy yếu các vi sinh vật hữu ích trong chế phẩm EM, làm giảm hoặc mất đi hiệu quả của sản phẩm.
Thứ hai, trước khi sử dụng, cần kiểm tra kỹ chất lượng của chế phẩm EM. Nếu phát hiện dung dịch có mùi hôi khó chịu (mùi thối, mùi trứng ung) thay vì mùi thơm dịu hoặc mùi chua nhẹ đặc trưng, điều đó chứng tỏ chế phẩm đã bị nhiễm khuẩn hoặc quá trình ủ không thành công. Việc sử dụng chế phẩm hỏng không chỉ không mang lại lợi ích mà còn có thể gây hại cho cây trồng và đất.
Thứ ba, nguồn nước dùng để pha loãng chế phẩm EM phải là nước sạch, không bị ô nhiễm và đặc biệt là không chứa clo. Clo trong nước máy có khả năng khử trùng mạnh, có thể tiêu diệt các vi sinh vật có lợi trong chế phẩm EM, làm giảm hiệu quả sử dụng. Nên ưu tiên sử dụng nước mưa, nước giếng khoan hoặc nước máy đã được khử clo bằng cách để lắng hoặc phơi nắng một thời gian.
Cuối cùng và không kém phần quan trọng, hãy luôn tìm mua và sử dụng sản phẩm chế phẩm EM chính hãng, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng từ các nhà cung cấp uy tín. Việc này giúp đảm bảo chất lượng, số lượng và chủng loại vi sinh vật trong chế phẩm đúng như công bố, mang lại hiệu quả như mong đợi. Tìm hiểu thêm thông tin và các sản phẩm chất lượng từ các nguồn uy tín như hatgiongnongnghiep1.vn sẽ giúp bà con nông dân áp dụng chế phẩm EM hiệu quả hơn.
Việc nắm vững cách sử dụng chế phẩm EM trong trồng trọt theo đúng kỹ thuật và tuân thủ các lưu ý trên sẽ giúp bà con nông dân tận dụng tối đa lợi ích của loại men vi sinh vật này. Từ việc tự pha chế EM thứ cấp đến ứng dụng vào xử lý chất thải hữu cơ và bón trực tiếp cho cây, chế phẩm EM là một công cụ đắc lực hướng tới nền nông nghiệp sạch, năng suất cao và bền vững.