Cây cải trời, hay còn gọi là rau cải trời, từ lâu đã được biết đến như một loại cây dại quen thuộc, dễ bắt gặp ở nhiều vùng quê Việt Nam. Không chỉ là một loại rau có thể ăn được, cải trời còn được lưu truyền trong dân gian với một số công dụng nhất định. Với đặc tính sinh trưởng mạnh mẽ và ít sâu bệnh, việc trồng cây cải trời tại nhà để sử dụng khi cần là điều hoàn toàn khả thi và không quá phức tạp. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn hướng dẫn chi tiết về cách gieo trồng và chăm sóc loại cây đặc biệt này ngay trong vườn nhà bạn.
Tổng quan về cây cải trời
Cây cải trời có tên khoa học là Blumea balsamifera, thuộc họ Cúc (Asteraceae). Sở dĩ có tên gọi “cải trời” là do hình dáng lá và ngọn non của cây có phần giống với các loại rau cải quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày. Tuy nhiên, khác với rau cải nhà vốn cần sự chăm sóc kỹ lưỡng, cải trời lại là một loại cây dại có sức sống phi thường. Chúng thường mọc hoang ở các khu đất trống, bờ ruộng hay ven đường, chứng tỏ khả năng thích nghi với nhiều điều kiện môi trường khác nhau.
Một trong những đặc điểm nổi bật của cải trời là khả năng kháng chịu sâu bệnh tốt. Hầu như không cần đến các biện pháp phòng trừ sâu bệnh phức tạp khi trồng loại cây này. Điều này làm cho cách trồng cây cải trời trở nên đơn giản hơn rất nhiều, phù hợp với cả những người mới bắt đầu làm vườn. Cây phát triển nhanh và có thể thu hoạch lá non để sử dụng sau một thời gian ngắn.
Đặc điểm hạt giống cải trời và việc gieo trồng
Điểm khác biệt rõ rệt nhất giữa cải trời và rau cải nhà nằm ở hạt giống. Hạt giống của các loại rau cải thông thường thường có kích thước tương đối lớn và dễ dàng cầm nắm, gieo sạ. Ngược lại, hạt cải trời lại cực kỳ nhỏ, li ti và được bao phủ bởi một lớp lông vũ mỏng manh. Những hạt nhỏ này được hình thành từ những chùm bông trắng nhỏ sau khi cây ra hoa, trông khá giống hoa của cây xương sông.
Mặc dù hạt có kích thước nhỏ bé, nhưng tỷ lệ nảy mầm của hạt giống cải trời lại rất cao. Sức sống mạnh mẽ vốn có của cây dại được thể hiện ngay từ giai đoạn hạt. Chúng có thể nảy mầm và phát triển thành cây con khỏe mạnh mà không cần quá nhiều công phu chăm sóc ban đầu. Tuy nhiên, chính đặc điểm nhỏ nhẹ và có lông vũ của hạt lại là yếu tố cần lưu ý khi thực hiện cách gieo hạt cải trời để đảm bảo hiệu quả cao nhất.
Hướng dẫn chi tiết cách gieo trồng cây cải trời tại nhà
Trồng cây cải trời khá dễ dàng, bạn có thể trồng chúng trong vườn, trong thùng xốp hoặc chậu. Quan trọng nhất là hiểu rõ đặc tính của hạt giống và cây con để có phương pháp gieo trồng phù hợp.
Chọn địa điểm và chuẩn bị đất
Cải trời là cây ưa sáng và có thể phát triển tốt ở những nơi có ánh nắng mặt trời đầy đủ hoặc một phần. Chọn một vị trí trong vườn hoặc sân thượng nhận được ít nhất 4-6 giờ nắng mỗi ngày. Về đất trồng, cải trời không kén đất. Chúng có thể sinh trưởng trên nhiều loại đất khác nhau, từ đất thịt, đất cát pha đến đất hơi bạc màu. Tuy nhiên, để cây phát triển tốt nhất, nên chuẩn bị đất tơi xốp, thoát nước tốt và có bổ sung một ít phân hữu cơ hoặc đất tribat. Đảm bảo khu vực gieo hạt được dọn sạch cỏ dại và làm bằng phẳng.
Kỹ thuật gieo hạt giống
Do hạt cải trời rất nhỏ và nhẹ, chúng rất dễ bị gió thổi bay hoặc trôi đi khi tưới nước. Đây là điểm quan trọng nhất cần chú ý trong cách trồng cây cải trời bằng hạt.
Trước khi gieo, có thể làm ẩm nhẹ bề mặt đất. Rắc hạt giống cải trời thật nhẹ nhàng và đều lên bề mặt đất đã chuẩn bị. Sau khi rắc hạt, phủ một lớp đất mỏng (khoảng 0.5 cm) lên trên để giữ ẩm và ngăn hạt bị gió thổi bay. Có thể dùng bình phun sương để tưới nhẹ, tránh dùng vòi tưới mạnh trực tiếp lên bề mặt đất gieo hạt. Nếu gieo trong khay hoặc chậu nhỏ, nên đặt chúng ở nơi kín gió. Để tăng khả năng phân bố đều hạt khi gieo, một mẹo nhỏ là trộn hạt cải trời với một ít cát mịn hoặc đất khô rồi rắc hỗn hợp này lên đất gieo.
Hạt giống cây cải trờiHạt giống cây cải trời nhỏ li ti và có lông vũ.
Chăm sóc sau khi gieo
Giữ ẩm đều cho đất gieo hạt là rất quan trọng. Tưới nước nhẹ nhàng hàng ngày, đảm bảo đất luôn đủ ẩm nhưng không bị ngập úng. Hạt giống cải trời có tỷ lệ nảy mầm cao và thường nảy mầm sau vài ngày đến một tuần nếu đủ ẩm và nhiệt độ phù hợp. Khi cây con đạt chiều cao khoảng 5-7 cm và có vài lá thật, bạn có thể tiến hành tỉa bớt những cây quá dày để tạo không gian cho các cây khác phát triển. Khoảng cách trồng hợp lý giữa các cây sẽ giúp cây nhận đủ ánh sáng và dinh dưỡng. Tiếp tục tưới nước đều đặn, đặc biệt là vào những ngày nắng nóng. Vì là cây dại, cải trời không đòi hỏi bón phân thường xuyên, chỉ cần đảm bảo đất ban đầu có đủ dinh dưỡng cơ bản.
Thu hoạch và sử dụng
Khi cây cải trời đạt chiều cao khoảng 20-30 cm và có nhiều lá xanh tốt, bạn có thể bắt đầu thu hoạch. Thông thường, người ta sẽ thu hoạch lá non và ngọn cải trời để sử dụng. Bạn có thể hái ngắt từng lá hoặc cắt cả ngọn cây. Nếu chỉ hái lá, cây sẽ tiếp tục ra lá mới để thu hoạch lần sau. Nên thu hoạch vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát để giữ độ tươi ngon của lá. Lá cải trời có thể được sử dụng tươi hoặc phơi khô tùy theo mục đích.
Nguồn cung hạt giống cải trời
Mặc dù cải trời mọc hoang rất nhiều trong tự nhiên, nhưng việc tìm kiếm và thu hái hạt giống từ các cây hoang có thể không đảm bảo chất lượng hoặc độ thuần chủng. Hơn nữa, việc phân biệt cây cải trời với một số loại cây dại khác có hình dáng tương tự như cây rau tàu bay, cây cỏ hôi, cây rau má lá rau mương… đòi hỏi kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn. Do đó, nếu muốn trồng cây cải trời hiệu quả và đúng chủng loại, việc tìm mua hạt giống tại các địa chỉ uy tín là rất cần thiết. Các đơn vị chuyên cung cấp hạt giống cây nông nghiệp hoặc thảo dược sẽ có khả năng nhận biết và cung cấp hạt giống chuẩn, giúp bạn tránh mua phải hạt giống kém chất lượng hoặc không đúng loại cây mong muốn. Bạn có thể tham khảo tại các cửa hàng uy tín về hạt giống hoặc các trang web chuyên về nông nghiệp, ví dụ như hatgiongnongnghiep1.vn.
Việc trồng cây cải trời tại nhà không chỉ mang lại nguồn lá tươi hữu ích mà còn cho phép bạn chủ động về chất lượng và độ sạch của cây trồng. Với những hướng dẫn đơn giản trên, hy vọng bạn sẽ thành công trong việc gieo trồng và chăm sóc loại cây dại đầy sức sống này.