Cây quất cảnh từ lâu đã trở thành biểu tượng quen thuộc của ngày Tết cổ truyền Việt Nam, mang ý nghĩa về sự đủ đầy, sung túc và may mắn. Sau khi những ngày Tết qua đi, nhiều gia đình băn khoăn liệu có thể tiếp tục chăm sóc để cây quất cho quả đẹp vào năm sau hay không. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết cách trồng và chăm sóc cây quất cảnh sau Tết, giúp bạn biến cây quất từ vật trang trí thành một nguồn vui nông nghiệp tại gia, đảm bảo cây luôn khỏe mạnh, sai trĩu quả và ra lộc đúng dịp, góp phần tô điểm cho không gian sống và mang lại niềm vui làm vườn.
Chăm sóc cây quất cảnh trong suốt những ngày Tết
Để đảm bảo cây quất cảnh có sức khỏe tốt sau khi kết thúc mùa trưng bày, việc chăm sóc ngay trong thời gian Tết là vô cùng quan trọng. Khác với môi trường vườn trồng tự nhiên, cây quất trong chậu thường chịu ảnh hưởng lớn bởi điều kiện trong nhà, nơi có thể thiếu ánh sáng, độ ẩm thấp và nhiệt độ không ổn định. Do đó, cần duy trì độ ẩm thích hợp cho cả lá và đất.
Sử dụng bình phun sương hoặc bình tưới có vòi sen nhỏ để phun nhẹ nhàng lên tán lá từ 1 đến 2 lần mỗi ngày. Việc này giúp giữ cho lá cây luôn tươi tắn, hạn chế tình trạng lá bị khô và rụng sớm do thiếu ẩm. Song song đó, cần tưới đủ nước vào gốc cây để đất trong chậu luôn ẩm nhưng không bị úng nước. Lượng nước tưới tùy thuộc vào kích thước chậu và điều kiện thời tiết, nhưng cần đảm bảo nước thoát tốt. Tưới nước nhẹ nhàng dưới gốc, tránh làm xói mòn đất hoặc làm lún gốc cây. Việc chăm sóc cẩn thận trong những ngày Tết là tiền đề để cây quất cảnh có thể phục hồi và sinh trưởng tốt sau này.
Chăm sóc cây quất cảnh trong thời gian Tết Nguyên Đán
Chuẩn bị và xử lý cây quất cảnh sau Tết trước khi trồng lại
Sau khi hoàn thành sứ mệnh làm đẹp cho không gian Tết, cây quất cần được chuẩn bị cẩn thận trước khi chuyển sang giai đoạn chăm sóc dài hạn để cho vụ quả tiếp theo. Sức khỏe ban đầu của cây là yếu tố quyết định khả năng phục hồi và phát triển. Một cây quất khỏe mạnh, lá xanh tốt, không bị sâu bệnh tấn công là lựa chọn lý tưởng để tái sử dụng.
Nếu cây còn sót lại quả sau Tết, hãy tiến hành ngắt bỏ hết tất cả các quả. Việc này giúp cây tập trung dinh dưỡng vào việc phục hồi rễ và phát triển cành lá mới thay vì nuôi quả già. Ngoài ra, cần ngắt bỏ khoảng một nửa lượng lá trên cây. Tỉa bớt lá sẽ làm giảm sự thoát hơi nước qua lá, hạn chế nhu cầu về dinh dưỡng và nước của cây trong giai đoạn đầu khi bộ rễ mới chưa kịp phát triển mạnh mẽ và bám chắc vào môi trường đất mới. Việc này giúp cây giảm thiểu “sốc” khi chuyển đổi môi trường sống.
Kỹ thuật phục hồi rễ và trồng lại cây quất cảnh
Trước khi tiến hành trồng lại chính thức, việc kích thích bộ rễ phát triển là một bước cực kỳ quan trọng. Khoảng 10 ngày trước khi trồng, bạn có thể sử dụng các sản phẩm kích thích ra rễ chuyên dụng. Phun ướt đẫm dung dịch này lên toàn bộ tán lá và tưới đẫm vào gốc cây. Sau khoảng thời gian xử lý này, bộ rễ của cây quất cảnh sẽ được kích thích hoạt động, nhiều rễ mới sẽ bắt đầu hình thành, tăng cường khả năng hấp thụ nước và dinh dưỡng cho cây.
Sau khi bộ rễ đã có dấu hiệu phục hồi (thường sau 7-10 ngày xử lý), bạn tiến hành trồng lại cây. Cây quất cảnh thích hợp trồng trên loại đất tơi xốp, giàu mùn, có khả năng thoát nước tốt. Đất thịt pha cát hoặc đất phù sa là lựa chọn tốt. Độ pH lý tưởng cho đất trồng quất dao động từ 5 đến 6. Trước khi trồng, cần bón lót vào hố trồng. Sử dụng từ 1 đến 2kg phân vi sinh hoặc 3 đến 5kg phân chuồng đã qua xử lý hoai mục để cung cấp dinh dưỡng ban đầu và cải thiện cấu trúc đất. Nếu trồng trên diện tích lớn, nên lên luống cao để tránh tình trạng ngập úng, thiết kế mương thoát nước xung quanh luống rộng khoảng 20-30cm. Đảm bảo đất luôn đủ ẩm sau khi trồng, tưới nhẹ nhàng để không làm tổn thương rễ mới.
Áp dụng sản phẩm kích thích ra rễ cho cây quất cảnh trước khi trồng
Chăm sóc định kỳ và bón phân cho cây quất cảnh
Sau khi trồng lại, cây quất cảnh cần được chăm sóc đều đặn để phục hồi và phát triển. Khoảng 5-7 ngày sau khi trồng, hãy tiến hành xới nhẹ nhàng quanh gốc cây, cách gốc khoảng 30cm để làm tơi xốp đất, giúp rễ dễ dàng phát triển và hấp thụ oxy. Sau đó, có thể bắt đầu bón hoặc tưới phân khoáng để thúc đẩy sự phát triển của cành lá. Sử dụng phân NPK với tỷ lệ cân đối như 12:5:10, bón khoảng 0.5-1kg cho mỗi gốc, rải cách gốc 30cm. Có thể kết hợp tưới hoặc bón thêm phân chuồng hoai mục để cây tốt bền và tăng cường sức đề kháng.
Ngoài phân hóa học, việc sử dụng phân hữu cơ và các chế phẩm sinh học cũng rất hiệu quả. Bạn có thể dùng phân hữu cơ vi lượng kết hợp với các loại nước tăng trưởng để phun hoặc tưới cho cây. Nồng độ phun có thể điều chỉnh tùy thuộc vào giai đoạn phát triển của cây (lá non hay lá già). Phun định kỳ khoảng 15-20 ngày/lần sẽ giúp lá quất dày hơn, xanh mướt, quả to, mập và có màu sắc đẹp khi chín, đồng thời tăng cường khả năng chống chịu sâu bệnh cho cây.
Phòng trừ sâu bệnh hại trên cây quất cảnh
Cũng như nhiều loại cây trồng khác, cây quất cảnh có thể bị tấn công bởi các loại sâu bệnh, đặc biệt trong điều kiện thời tiết ẩm ướt hoặc khi cây bị suy yếu. Nấm bệnh có thể gây hại cho lá, cành, trong khi sâu và rệp có thể tấn công thân, lá và thậm chí cả rễ. Việc quan sát cây hàng ngày trong quá trình tưới nước là cách tốt nhất để phát hiện sớm các dấu hiệu của sâu bệnh và có biện pháp xử lý kịp thời.
Nếu mục đích trồng cây quất là để lấy quả hoặc lá sử dụng (ví dụ: lá nấu nước tắm, quả ăn), bạn nên hạn chế hoặc tránh tuyệt đối việc phun thuốc trừ sâu hóa học để đảm bảo an toàn sức khỏe. Thay vào đó, có thể sử dụng các biện pháp phòng trừ thủ công như bắt sâu bằng tay hoặc dùng các loại thuốc sinh học, thảo mộc an toàn. Đối với các bệnh nấm, có thể sử dụng nước vôi trong hoặc nước muối pha loãng để rửa lá hoặc tưới nhẹ vào gốc. Đảm bảo vệ sinh vườn, loại bỏ lá già, cành chết cũng giúp hạn chế nguồn bệnh. Để tìm mua các sản phẩm hạt giống và vật tư nông nghiệp chất lượng, bạn có thể tham khảo tại hatgiongnongnghiep1.vn.
Kỹ thuật tạo tán, tạo thế cho cây quất cảnh
Việc tạo tán và tạo thế là một phần quan trọng trong cách trồng cây quất cảnh để có được những cây đẹp và có giá trị thẩm mỹ cao vào dịp Tết. Bạn có thể tạo các thế mới độc đáo hoặc duy trì dáng thế đã có từ năm trước. Công việc này đòi hỏi sự tỉ mỉ và hiểu biết nhất định về các dáng thế cây cảnh phổ biến.
Khi cắt tỉa, luôn sử dụng dao hoặc kéo sắc chuyên dụng để vết cắt gọn và nhanh lành, hạn chế nấm bệnh xâm nhập. Thời điểm thích hợp nhất để thực hiện việc này là vào những ngày nắng ráo. Việc tạo thế cần được làm định kỳ, khoảng 7-10 ngày một lần, để định hình dáng cây theo mong muốn. Cắt tỉa cành lá không chỉ giúp tạo hình mà còn giúp cây tập trung dinh dưỡng vào những cành chính, loại bỏ cành yếu, sâu bệnh, giúp tán cây thông thoáng và nhận được nhiều ánh sáng hơn, thúc đẩy sự phát triển của hoa và quả sau này.
Kỹ thuật tạo tán và định hình thế cây quất cảnh
Kích thích ra quả và lộc đúng dịp cuối năm
Để cây quất cảnh có quả chín, quả xanh và lộc non đúng vào dịp Tết Nguyên đán, bạn cần áp dụng kỹ thuật đảo quất vào khoảng trung tuần tháng 5 đến hạ tuần tháng 5 dương lịch. Trước khi đảo, tưới đủ ẩm cho cây. Sau đó, dùng đầm sắt hoặc gỗ đầm nhẹ nhàng xung quanh gốc, cách gốc khoảng 20-30cm để phần đất xung quanh gốc liên kết lại, hạn chế vỡ bầu khi đào.
Đường kính bầu khi đào sẽ phụ thuộc vào kích thước cây, đường kính tán lá và kích thước chậu dự định trồng lại. Bắt đầu đào đất cách gốc 60-100cm, tạo rãnh sâu khoảng 40cm và rộng 20cm. Dần dần tỉa bớt đất đến đường kính bầu mong muốn. Trong quá trình này, chặt bỏ các rễ quá to (đường kính > 1cm) không thể quấn quanh bầu, còn các rễ nhỏ, mềm thì quấn nhẹ nhàng quanh bầu và dùng dây nilon cố định lại.
Kỹ thuật đảo quất cảnh để tạo quả và lộc đúng dịp Tết
Nếu muốn cây chỉ có quả chín vào dịp Tết: Sau khi đánh bầu, đặt cây vào nơi râm mát, tránh mưa to làm hỏng bầu. Để cây ở đó khoảng 10-20 ngày, chờ khi khoảng 80-90% lá trên cây héo và rụng đi. Sau đó, mang cây trồng lại và chăm sóc bình thường. Cây sẽ ra hoa và kết quả đồng loạt vào khoảng tháng 7-8 âm lịch và chín rộ vào tháng 1-2 dương lịch, tức là đúng dịp Tết Nguyên đán.
Nếu muốn cây có cả quả chín, quả xanh, hoa và lộc non cùng lúc: Sau khi đánh bầu đảo quất, đặt cây trong bóng mát khoảng 7-10 ngày, chờ cho khoảng một nửa số lá héo và rụng. Sau đó, trồng lại cây. Khi cây đã ra hoa và kết quả ở lứa đầu và lứa thứ hai (thường vào khoảng tháng 6-8 âm lịch), tiến hành vặt bớt khoảng một nửa lượng quả trên cây, cắt bỏ các ngọn non và vặt bớt khoảng một nửa số lá “bánh tẻ” (lá không quá non cũng không quá già). Kết hợp với việc bón thúc bằng phân đạm + kali hoặc các loại nước tăng trưởng phù hợp. Cây sẽ tiếp tục kích thích ra hoa, kết quả và phát lộc ở những lứa sau, tạo nên một cây quất hoàn chỉnh với sự kết hợp của quả chín, quả xanh, hoa và lộc non đúng vào dịp Tết, thể hiện sự sinh sôi nảy nở và thịnh vượng.
Những câu hỏi thường gặp về cách trồng cây quất cảnh
Cây quất cảnh có thể ra quả quanh năm không?
Về cơ bản, cây quất có khả năng ra trái quanh năm nếu được chăm sóc và điều chỉnh kỹ thuật phù hợp. Tuy nhiên, để cây ra quả và quả chín đúng vào dịp Tết Nguyên đán theo ý muốn, người trồng cần áp dụng các kỹ thuật can thiệp như đảo quất và điều chỉnh chế độ bón phân, tưới nước vào những thời điểm thích hợp trong năm.
Làm thế nào để cây quất cảnh có cả quả xanh, quả chín và hoa cùng lúc?
Để đạt được trạng thái cây quất có sự kết hợp của quả chín, quả xanh và hoa vào dịp Tết, kỹ thuật then chốt là việc đảo quất vào khoảng tháng 5 âm lịch và điều chỉnh chế độ chăm sóc sau đó. Sau khi cây ra quả ở các đợt đầu, cần tỉa bớt một phần quả, cắt ngọn, vặt bớt lá bánh tẻ và bón thúc để cây tiếp tục ra hoa và kết quả cho các lứa sau, đồng thời bật lộc non, tạo nên sự đa dạng trên cùng một cây.
Tỉa cành và lá cây quất cảnh sau Tết như thế nào là hợp lý?
Sau Tết, khi chuẩn bị trồng lại, cần ngắt bỏ hết quả và tỉa bớt khoảng một nửa lượng lá già để giảm tải cho cây và kích thích nảy lộc mới. Trong suốt quá trình sinh trưởng sau đó, nên thực hiện việc tỉa cành, lá định kỳ khoảng 10-15 ngày một lần. Việc này giúp loại bỏ cành yếu, cành sâu bệnh, tạo sự thông thoáng cho tán cây, giúp ánh sáng phân bố đều, cây tập trung dinh dưỡng cho sự phát triển, đồng thời định hình tán cây theo ý muốn, thúc đẩy quá trình ra hoa và đậu quả cho vụ sau.
Trồng và chăm sóc cây quất cảnh sau Tết không chỉ là một kỹ thuật nông nghiệp mà còn là một nét đẹp truyền thống, thể hiện sự yêu thiên nhiên và mong muốn tự tay tạo ra thành quả cho mùa Tết tiếp theo. Với các kỹ thuật chăm sóc cách trồng cây quất cảnh chi tiết đã được hướng dẫn, bạn hoàn toàn có thể phục hồi và nuôi dưỡng cây quất cảnh của mình, để mỗi dịp Tết đến xuân về lại được chiêm ngưỡng những cành quất sai trĩu quả do chính tay mình chăm sóc.