Trồng cây xanh từ cành là một trong những phương pháp nhân giống phổ biến và hiệu quả, đặc biệt đối với các loại cây trồng lâu năm như chè xanh. Phương pháp giâm cành giúp giữ nguyên đặc tính tốt của cây mẹ, đảm bảo độ đồng đều và mang lại năng suất cao. Đối với bà con nông dân hay những người yêu thích làm vườn, nắm vững kỹ thuật trồng chè xanh từ cành là chìa khóa để xây dựng một vườn cây phát triển bền vững và cho sản phẩm chất lượng. Bài viết này từ hatgiongnongnghiep1.vn sẽ cung cấp cho bạn hướng dẫn chi tiết từng bước để thực hiện thành công phương pháp này.
Lợi ích của phương pháp giâm cành chè xanh
Nhân giống chè xanh bằng phương pháp giâm cành mang lại nhiều ưu điểm vượt trội so với việc trồng từ hạt. Quan trọng nhất là phương pháp này đảm bảo cây con thừa hưởng hoàn toàn các đặc điểm di truyền của cây mẹ, từ năng suất, chất lượng búp, khả năng kháng sâu bệnh, đến thích nghi với điều kiện thổ nhưỡng. Điều này giúp duy trì sự đồng nhất trong vườn chè, rất quan trọng cho việc quản lý và thu hoạch. Giâm cành cũng thường cho cây con phát triển nhanh hơn, sớm cho thu hoạch hơn so với trồng từ hạt, giúp người trồng nhanh chóng thu hồi vốn và bắt đầu kinh doanh.
Chuẩn bị trước khi trồng
Để quá trình trồng cây xanh từ cành đạt kết quả tốt nhất, công tác chuẩn bị đóng vai trò hết sức quan trọng. Việc lựa chọn giống phù hợp, chuẩn bị cành giâm và đất trồng cẩn thận sẽ đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển của cây chè sau này.
Chọn giống chè phù hợp
Việc đầu tiên là chọn những giống chè có đặc điểm sinh trưởng mạnh mẽ, thích nghi tốt với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng tại địa phương của bạn. Đồng thời, cần ưu tiên các giống cho năng suất cao và chất lượng búp tốt, đáp ứng yêu cầu của thị trường hoặc mục đích sử dụng (chè tươi, chè khô, chè đặc sản…). Nên chọn giống đã được chứng nhận hoặc có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo được nhân giống vô tính theo quy trình kỹ thuật, thường là giâm cành trong bầu đất để cây con có tỷ lệ sống cao và bộ rễ khỏe mạnh khi mang trồng.
Chuẩn bị cành giâm chất lượng
Cành giâm là vật liệu nhân giống trực tiếp, do đó chất lượng của chúng quyết định lớn đến tỷ lệ nảy mầm và sức sống của cây con. Nên chọn những cành bánh tẻ (không quá non, không quá già) từ cây mẹ khỏe mạnh, không sâu bệnh, đang trong giai đoạn sinh trưởng tốt. Cành giâm thường được cắt thành đoạn ngắn, có chứa 1-2 lá và 1-2 mắt ngủ. Việc chuẩn bị cành giâm cần được thực hiện cẩn thận, đảm bảo vết cắt sắc bén và hạn chế tối đa tổn thương. Để tăng tỷ lệ ra rễ, cành giâm có thể được xử lý bằng các loại thuốc kích thích ra rễ chuyên dụng trước khi đưa vào bầu đất hoặc giá thể giâm cành.
Cây chè xanh trưởng thành sẵn sàng lấy cành giâm
Chọn đất và chuẩn bị vườn trồng
Đất trồng chè lý tưởng là loại đất có độ tơi xốp cao, giàu mùn, dễ thoát nước nhưng vẫn giữ ẩm tốt. Tầng canh tác cần sâu (trên 80 cm) để rễ chè phát triển mạnh. Độ dốc đất nên dưới 25 độ để thuận tiện cho việc canh tác và chống xói mòn. Đặc biệt, chè xanh là cây ưa đất chua, vì vậy độ pH đất phù hợp nhất là khoảng từ 4 đến 6. Trước khi trồng, đất cần được cày bừa kỹ lưỡng, loại bỏ cỏ dại và các tàn dư thực vật. Chuẩn bị rạch (luống) trồng theo khoảng cách dự kiến.
Bón phân lót
Phân lót cung cấp dinh dưỡng ban đầu cho cây con, giúp cây nhanh chóng bén rễ và phát triển. Phân hữu cơ là lựa chọn tốt nhất cho trồng chè theo hướng bền vững, giúp cải tạo đất và cung cấp dinh dưỡng từ từ. Lượng phân lót cần dựa trên kết quả phân tích đất và khuyến cáo của cơ quan chuyên môn, nhưng thường bao gồm phân chuồng hoai mục hoặc phân xanh, kết hợp với một ít phân lân. Phân lót được rải đều dưới rạch trồng đã chuẩn bị và lấp một lớp đất mỏng lên trên trước khi tiến hành trồng cây.
Kỹ thuật trồng chè xanh từ cành chi tiết
Khi công tác chuẩn bị đã hoàn tất, tiến hành các bước trồng cây xanh từ cành vào vườn ươm hoặc trực tiếp ra đồng. Quy trình này cần được thực hiện cẩn thận để giảm thiểu tổn thương cho bầu rễ và tạo điều kiện tốt nhất cho cây con phát triển.
Thời vụ trồng tối ưu
Thời điểm trồng chè xanh từ cành có ảnh hưởng lớn đến tỷ lệ sống và sự phát triển ban đầu của cây. Thời vụ trồng thích hợp nhất ở Việt Nam thường rơi vào các tháng cuối năm, khoảng từ tháng 8 đến tháng 10. Đây là giai đoạn có độ ẩm không khí cao, mưa đều và nhiệt độ mát mẻ, rất thuận lợi cho bầu đất giữ ẩm và cây con nhanh chóng ra rễ, bén đất trước khi bước vào mùa khô hạn hoặc rét đậm.
Xác định mật độ trồng
Mật độ trồng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như giống chè (tán nhỏ hay tán lớn), độ dốc của đất, phương pháp canh tác (thủ công hay cơ giới) và mục tiêu kinh doanh (thu hồi vốn nhanh hay lâu dài).
- Giống tán nhỏ thường được trồng với mật độ dày hơn để tối ưu diện tích.
- Đất có độ dốc lớn cũng có thể trồng dày hơn để tăng độ che phủ, hạn chế xói mòn.
- Canh tác cơ giới đòi hỏi mật độ và khoảng cách hàng phù hợp với máy móc.
- Nếu muốn nhanh chóng có sản phẩm thu hoạch và thu hồi vốn, việc trồng với mật độ dày hơn có thể được ưu tiên, tuy nhiên cần đảm bảo đủ không gian cho cây phát triển và thuận tiện cho chăm sóc, thu hoạch.
Việc tính toán mật độ phù hợp sẽ giúp tối ưu hóa năng suất trên một đơn vị diện tích.
Lá chè xanh tươi non
Các bước trồng cây từ bầu
Sau khi rạch trồng đã được chuẩn bị và bón phân lót, tiến hành trồng cây con từ bầu:
- Sử dụng cuốc hoặc bay để bổ các hố nhỏ trên rạch, với kích thước khoảng 20 cm rộng và sâu 20-25 cm. Khoảng cách giữa các hố tùy thuộc vào mật độ trồng đã tính toán.
- Cẩn thận bóc lớp túi PE bao bầu đất bên ngoài. Thao tác nhẹ nhàng, tránh làm vỡ bầu đất hoặc tổn thương rễ cây con.
- Đặt bầu cây vào giữa hố vừa đào. Có thể điều chỉnh hướng đặt bầu tùy theo kinh nghiệm hoặc điều kiện cụ thể, nhưng quan trọng là bầu rễ phải nằm ngay ngắn trong hố.
- Lấp đất chặt xung quanh bầu cây, đảm bảo gốc cây đứng vững. Sử dụng tay hoặc chân nén nhẹ đất xung quanh gốc, nhưng không nén quá chặt.
- Sau khi lấp đất xung quanh, phủ thêm một lớp đất tơi xốp mỏng (khoảng 1 cm) lên trên mặt bầu để giữ ẩm.
- Tiến hành tủ cỏ rác hoặc vật liệu giữ ẩm khác dọc theo rạch chè, tạo thành lớp phủ rộng khoảng 40 cm. Lớp tủ này giúp giữ ẩm cho đất, hạn chế sự phát triển của cỏ dại và điều hòa nhiệt độ đất.
- Ngay sau khi trồng, cần tưới đẫm nước cho cây để bầu đất và đất xung quanh kết dính lại, giúp rễ cây nhanh chóng tiếp xúc với đất vườn và bắt đầu hút nước, dinh dưỡng.
Chăm sóc ban đầu sau khi trồng
Giai đoạn đầu sau khi trồng cây xanh từ cành là rất quan trọng để cây bén rễ và sinh trưởng. Việc chăm sóc đúng kỹ thuật sẽ giúp cây con khỏe mạnh, chống chịu tốt với điều kiện môi trường và sâu bệnh hại.
Tưới nước và giữ ẩm
Sau khi trồng, việc duy trì độ ẩm phù hợp cho đất là cực kỳ cần thiết. Cần thường xuyên kiểm tra độ ẩm và tưới nước đều đặn, đặc biệt trong những ngày nắng hạn. Tránh để đất bị khô hạn hoặc ngập úng. Lớp tủ cỏ rác đã thực hiện ở bước trồng sẽ giúp ích rất nhiều trong việc giữ ẩm cho đất.
Làm cỏ
Cỏ dại cạnh tranh dinh dưỡng, nước và ánh sáng với cây chè con, đồng thời có thể là nơi trú ngụ của sâu bệnh hại. Cần thường xuyên làm cỏ trong vườn chè, đặc biệt là khu vực quanh gốc cây con. Có thể kết hợp làm cỏ thủ công với việc duy trì lớp tủ gốc hiệu quả.
Phòng trừ sâu bệnh hại rễ
Giai đoạn cây con rất dễ bị tấn công bởi các loại sâu bệnh hại rễ, trong đó phổ biến là bọ hung hại rễ. Cần thường xuyên kiểm tra vườn chè để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường. Nếu phát hiện sâu bệnh, cần áp dụng các biện pháp phòng trừ kịp thời và phù hợp, ưu tiên các biện pháp sinh học hoặc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc an toàn theo nguyên tắc quản lý dịch hại tổng hợp (IPM). Việc giữ vườn sạch sẽ và đất tơi xốp cũng góp phần hạn chế sự phát triển của các loại sâu bệnh này.
Cảnh quan đồi chè xanh
Bón thúc
Khoảng 1-2 tháng sau khi trồng, khi cây con đã bén rễ và bắt đầu có dấu hiệu sinh trưởng (nhú mầm mới), có thể tiến hành bón thúc đợt đầu. Sử dụng phân đạm hoặc các loại phân NPK có tỷ lệ đạm cao, kết hợp với phân hữu cơ hoai mục. Lượng bón cần tuân thủ theo khuyến cáo để tránh gây sốc cho cây con. Việc bón thúc giúp cung cấp dinh dưỡng kịp thời, thúc đẩy cây phát triển thân lá.
Cắt tỉa tạo hình
Khi cây chè con đạt chiều cao khoảng 30-40 cm, có thể tiến hành cắt tỉa nhẹ để tạo tán, khuyến khích cây đẻ nhánh ngang. Việc này giúp hình thành bộ khung tán vững chắc cho cây sau này, thuận lợi cho việc thu hái búp và tăng năng suất.
Thực hiện đúng các bước cách trồng cây xanh từ cành và chăm sóc ban đầu sẽ giúp bạn xây dựng được một vườn chè xanh khỏe mạnh, đồng đều và có tiềm năng cho năng suất cao. Để có được nguồn giống chè xanh chất lượng hay các vật tư nông nghiệp cần thiết, bà con có thể tham khảo tại hatgiongnongnghiep1.vn. Bằng sự kiên trì và áp dụng kỹ thuật, việc trồng chè từ cành chắc chắn sẽ mang lại những thành quả xứng đáng.