Cây xương cá, hay còn gọi là cây giao, đang ngày càng được ưa chuộng để trang trí không gian sống nhờ vẻ ngoài độc đáo và khả năng thích nghi tốt. Nhiều người yêu cây cảnh muốn tìm hiểu cách trồng cây xương cá tại nhà để tự tay nhân giống và chăm sóc loại cây này. Bài viết này từ hatgiongnongnghiep1.vn sẽ hướng dẫn chi tiết các bước từ chọn cành, nhân giống đến chăm sóc cây xương cá trong chậu, giúp bạn sở hữu một chậu cây xanh tươi, đầy sức sống ngay tại nhà. Dù bạn là người mới bắt đầu hay đã có kinh nghiệm, thông tin dưới đây sẽ cung cấp đầy đủ kiến thức bạn cần để trồng thành công.
Thông tin cơ bản về cây xương cá (cây giao)
Cây xương cá, còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như cây kim dao, cây xương khô, san hô xanh, hay trong tiếng Anh là Pencil Tree, Aveloz, Milk Bush. Tên khoa học của loài cây mọng nước đặc biệt này là Euphorbia tirucalli. Đây là một loài cây có nguồn gốc từ các vùng khô hạn ở châu Phi, bán đảo Ả Rập và Madagascar, điều này giải thích cho khả năng chịu hạn và dễ sống của nó.
Trong môi trường tự nhiên hoặc khi trồng ngoài trời, cây xương cá có thể phát triển thành bụi lớn hoặc cây nhỏ. Khi trồng làm cảnh trong chậu tại nhà, chúng ta thường hãm chiều cao để cây chỉ khoảng 1m – 1.5m, tạo dáng gọn gàng. Thân cây là phần nổi bật nhất, gồm nhiều đốt tròn mọng nước màu xanh lá cây tươi sáng, đường kính khoảng 0.5cm. Các đốt này mọc tủa ra từ thân chính và cành, tạo nên hình dạng độc đáo giống như bộ xương cá hoặc những rạn san hô dưới biển. Đây là lý do cây được đặt tên cây xương cá hoặc san hô xanh.
Lá thật của cây xương cá rất nhỏ, chỉ dài khoảng 1.2mm – 1.5mm và thường rụng rất nhanh, gần như chỉ còn lại phần thân và cành. Một đặc điểm quan trọng cần lưu ý là cây chứa một lượng lớn mủ màu trắng đục bên trong thân. Chỉ cần một cành nhỏ bị gãy, mủ sẽ chảy ra khá nhiều. Mủ cây xương cá có tính độc, có thể gây kích ứng khi tiếp xúc trực tiếp với da hoặc mắt.
Mặc dù không phổ biến khi trồng trong nhà, cây xương cá có thể ra hoa màu vàng từ tháng 9 đến tháng 12. Hoa nhỏ, thường mọc thành cụm ở đỉnh các cành ngắn hoặc ở các nách cành.
Tác dụng và ý nghĩa của cây xương cá
Ngoài vẻ ngoài độc đáo thu hút ánh nhìn, khiến cây xương cá trở thành lựa chọn phổ biến để trang trí nhà cửa, văn phòng, quán cà phê, cây xương cá còn được biết đến với một số tác dụng trong y học cổ truyền và ý nghĩa phong thủy. Dáng cây uy phong, thường được trồng trong những chiếc chậu đẹp mắt và đặt ở các vị trí như phòng khách, lối đi hay cửa sổ, góp phần tạo điểm nhấn ấn tượng cho không gian.
Trong y học cổ truyền, mủ cây xương cá được cho là có vị cay, hơi chua, tính mát, có tác dụng tiêu viêm, giải độc, sát trùng, thúc sữa (trong một số bài thuốc dân gian), và được sử dụng trong các bài thuốc trị các bệnh ngoài da như mụn cóc, ghẻ lở, hắc lào. Đặc biệt, mủ cây xương cá nổi tiếng trong dân gian với bài thuốc trị viêm xoang. Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng đây là các bài thuốc dân gian chưa được chứng minh khoa học rộng rãi và việc sử dụng mủ cây có độc tính cần hết sức thận trọng. hatgiongnongnghiep1.vn luôn khuyến cáo bạn nên tham khảo ý kiến chuyên gia y tế trước khi sử dụng bất kỳ bộ phận nào của cây cho mục đích chữa bệnh.
Về mặt phong thủy và ý nghĩa trong cuộc sống, với dáng vẻ vươn thẳng, mọc tủa mạnh mẽ và khả năng sinh tồn trong điều kiện khắc nghiệt, cây xương cá tượng trưng cho sự bền chí, mạnh mẽ, kiên cường vượt qua mọi hoàn cảnh khó khăn. Cây thể hiện tinh thần không chịu khuất phục và luôn tìm cách sinh tồn, phát triển.
Theo phong thủy, cây xương cá có màu xanh lá cây tươi sáng, là màu sắc đại diện cho mệnh Mộc. Do đó, cây được cho là hợp với những người mệnh Mộc, giúp mang lại năng lượng tích cực và tài lộc. Tuy nhiên, do mủ cây có tính độc, bạn nên cân nhắc vị trí trồng cây xương cá. Nên đặt cây ở những nơi an toàn, tránh xa tầm tay trẻ nhỏ và vật nuôi, ví dụ như ban công, sân thượng hoặc các góc khuất trong nhà nếu cần.
Chi tiết cách trồng cây xương cá trong chậu tại nhà
Trồng cây xương cá trong chậu tại nhà là một lựa chọn tuyệt vời cho những người yêu thích cây mọng nước với vẻ ngoài độc đáo. Cây cây xương cá rất dễ trồng và chăm sóc, ngay cả với người mới bắt đầu. Phương pháp nhân giống phổ biến nhất là giâm cành, mang lại tỷ lệ thành công rất cao. Tuy nhiên, do mủ cây có độc tính, bạn cần hết sức cẩn thận và trang bị bảo hộ khi thao tác.
Cách nhân giống cây xương cá bằng phương pháp giâm cành
Để nhân giống cây xương cá bằng cách giâm cành, bạn chỉ cần chọn một cành khỏe mạnh, không sâu bệnh từ cây mẹ. Sử dụng dao hoặc kéo sắc bén, sạch sẽ để cắt một đoạn cành có độ dài phù hợp, thường khoảng 10-15cm hoặc hơn tùy ý. Ngay sau khi cắt, bạn sẽ thấy mủ trắng chảy ra. Điều quan trọng là bạn cần để vết cắt khô hoàn toàn và se lại trong vài ngày (khoảng 3-7 ngày tùy điều kiện thời tiết) trước khi trồng. Bước làm khô vết cắt này, gọi là “callusing”, giúp ngăn ngừa thối rễ khi cắm cành vào đất ẩm.
Khi vết cắt đã khô, bạn có thể tăng tỷ lệ ra rễ bằng cách nhúng đầu cắt vào dung dịch kích rễ hoặc sử dụng các loại phân bón lá kích rễ như N3M, Super Root, Roots 2 pha loãng theo hướng dẫn. Ngâm khoảng 15 phút hoặc nhúng nhanh tùy loại sản phẩm.
Tiếp theo, chuẩn bị giá thể giâm cành tơi xốp, thoát nước tốt. Các loại giá thể phù hợp có thể là mụn dừa đã qua xử lý, giá thể Peatmoss hoặc hỗn hợp cát pha trộn với một ít đất sạch. Cắm cành giâm đã xử lý vào giá thể ẩm. Độ sâu cắm khoảng 2-3cm là đủ. Đặt chậu ở nơi có ánh sáng gián tiếp, ấm áp và duy trì độ ẩm nhẹ cho giá thể.
Sau khoảng 10 – 15 ngày (có thể lâu hơn tùy điều kiện), cành giâm sẽ bắt đầu nhú rễ mới. Bạn có thể kiểm tra nhẹ nhàng bằng cách kéo nhẹ cành xem có lực cản hay không. Khi rễ đã đủ khỏe mạnh (thường sau 2-4 tuần kể từ khi cắm cành), bạn có thể chuyển cây con sang chậu mới để trồng chính thức.
Trong suốt quá trình nhân giống và cắt tỉa cây xương cá, bắt buộc bạn phải sử dụng găng tay dày, tốt nhất là loại chống thấm nước, và đeo kính bảo hộ để tránh mủ cây dính vào da hoặc mắt, gây kích ứng nghiêm trọng. Rửa sạch dụng cụ cắt tỉa ngay sau khi sử dụng.
Cách trồng cây xương cá con vào chậu
Cây xương cá không kén đất, có thể sống trên nhiều loại đất khác nhau, nhưng để cây phát triển xanh tốt và khỏe mạnh, đặc biệt là tránh tình trạng úng nước gây thối rễ, bạn nên sử dụng loại đất trồng tơi xốp, thoáng khí và có khả năng thoát nước cực tốt. Đất trồng cho cây xương cá cần giàu dinh dưỡng ở mức độ vừa phải và không bị nén chặt.
Bạn có thể tự trộn đất trồng cho cây xương cá theo tỷ lệ phổ biến như: 3 phần đất sạch giàu mùn (ví dụ: đất thịt nhẹ hoặc đất mặt vườn), 3 phần phân trùn quế (cung cấp dinh dưỡng hữu cơ), 2 phần giá thể mụn dừa đã qua xử lý (giúp giữ ẩm vừa phải và tạo độ tơi), 1 phần giá thể trấu hun (tăng độ xốp và thoát nước), và 1 phần đá perlite hoặc đá bọt (tăng cường độ thoát nước và thoáng khí, ngăn đất bị nén). Nếu muốn đơn giản hơn, bạn hoàn toàn có thể sử dụng các loại đất sạch hữu cơ chuyên dùng cho hoa cây kiểng đã được phối trộn sẵn.
Chọn chậu trồng có lỗ thoát nước ở đáy. Để đảm bảo thoát nước tối ưu, bạn nên lót một lớp vật liệu thoát nước ở đáy chậu trước khi cho đất vào, ví dụ như viên đất nung (size 10mm – 20mm), sỏi nhỏ hoặc mảnh gốm vỡ. Lớp lót này giúp ngăn rễ bị ngập úng.
Tiếp theo, đổ hỗn hợp đất đã chuẩn bị vào chậu khoảng 2/3 chiều cao. Nhẹ nhàng đặt cây con đã ra rễ vào giữa chậu, sao cho rễ được trải đều. Sau đó, từ từ thêm đất vào cho đầy chậu, lấp kín phần rễ và gốc cây. Lưu ý để phần đất mặt cách miệng chậu khoảng 2cm – 3cm để thuận tiện cho việc tưới nước mà không làm tràn đất ra ngoài.
Sau khi trồng, tưới nhẹ một lượt để đất ẩm đều và giúp rễ bám đất. Đặt chậu ở nơi thoáng mát, có ánh sáng gián tiếp trong vài ngày đầu để cây phục hồi sau khi chuyển chậu. Sau đó mới từ từ đưa cây ra nơi có ánh sáng mạnh hơn. Nhắc lại, khi thực hiện thao tác trồng cây xương cá, dù là cây con hay cây trưởng thành, bạn luôn cần sử dụng găng tay để bảo vệ da khỏi mủ cây.
Cách chăm sóc cây xương cá để cây luôn xanh tốt
Cây xương cá được mệnh danh là “dễ tính”, bởi khả năng thích nghi và sức sống mãnh liệt. Tuy nhiên, để cây phát triển tốt nhất, bạn vẫn cần lưu ý một vài yếu tố cơ bản về ánh sáng, nhiệt độ, nước và dinh dưỡng.
Ánh sáng: Cây xương cá ưa sáng. Cây có thể chịu được ánh sáng mặt trời đầy đủ trực tiếp (đặc biệt khi trồng ngoài trời) hoặc ánh sáng trung bình. Tuy nhiên, để cây trong nhà, bạn nên đặt cây ở vị trí có ánh sáng gián tiếp mạnh hoặc nơi cây nhận được 4-6 giờ ánh sáng mặt trời trực tiếp mỗi ngày (ví dụ: cạnh cửa sổ hướng Nam hoặc Tây). Thiếu sáng có thể khiến cành cây vươn dài, yếu ớt và nhạt màu.
Nhiệt độ: Cây sinh trưởng tốt nhất ở ngưỡng nhiệt độ ấm áp, lý tưởng từ 18 – 28 độ C. Cây có thể chịu được nhiệt độ cao hơn, nhưng cần tránh sương giá hoặc nhiệt độ quá lạnh dưới 10 độ C trong thời gian dài.
Nước tưới: Giống như hầu hết các loại cây mọng nước khác, kẻ thù lớn nhất của cây xương cá là úng nước. Cây chịu hạn tốt hơn nhiều so với chịu úng. Bạn chỉ nên tưới nước khi đất trong chậu đã khô hoàn toàn. Tần suất tưới phụ thuộc vào điều kiện môi trường (nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm không khí) và kích thước chậu. Vào mùa hè khô nóng, bạn có thể tưới 1-2 tuần/lần. Vào mùa đông hoặc khi trời mát, có thể kéo dài thời gian tưới hơn nữa, có khi cả tháng chỉ tưới 1 lần. Cách tốt nhất để kiểm tra là dùng ngón tay hoặc que gỗ cắm sâu vào đất khoảng vài cm, nếu thấy đất khô ráo thì mới tưới. Tưới đẫm một lần cho nước chảy hết ra ngoài lỗ thoát nước, sau đó chờ đất khô hẳn mới tưới tiếp.
Dinh dưỡng: Cây xương cá không đòi hỏi quá nhiều dinh dưỡng phức tạp. Tuy nhiên, bón phân định kỳ giúp cây phát triển nhanh hơn, cành mọng nước và màu sắc xanh tươi hơn. Bạn có thể bổ sung dinh dưỡng cho cây khoảng 1-2 tháng/lần trong mùa sinh trưởng (mùa xuân và hè). Sử dụng các loại phân bón hữu cơ dạng viên hoặc dịch pha loãng. Các lựa chọn tốt bao gồm phân trùn quế viên nén, hoặc các loại phân bón lá hữu cơ pha loãng như Org Hum, Sealsol, dịch chuối, hoặc vitamin B1 Super Root giúp kích thích rễ và tăng sức sống cho cây.
Sâu bệnh: Cây xương cá rất ít khi bị sâu bệnh tấn công. Vấn đề phổ biến nhất mà người trồng thường gặp phải là do tưới quá nhiều nước, dẫn đến tình trạng thối rễ. Khi rễ bị thối, cây sẽ yếu đi, cành có thể chuyển màu vàng, mềm nhũn và dễ rụng. Nếu phát hiện sớm, bạn cần ngừng tưới nước ngay lập tức, có thể nhấc cây ra khỏi chậu, cắt bỏ rễ bị thối và trồng lại vào đất khô ráo hơn.
Việc nắm vững cách trồng và chăm sóc cây xương cá không quá phức tạp. Với khả năng thích nghi cao và vẻ ngoài ấn tượng, đây chắc chắn sẽ là lựa chọn tuyệt vời để làm phong phú thêm không gian xanh của bạn, dù là trong nhà hay ngoài vườn. Chỉ cần lưu ý nhỏ về độc tính của mủ cây khi thao tác, bạn hoàn toàn có thể tự tay nhân giống và chăm sóc loại cây độc đáo này. Để tìm mua các loại đất trồng, phân bón và vật tư nông nghiệp chất lượng, phục vụ cho việc trồng cây xương cá và các loại cây cảnh khác, hãy truy cập hatgiongnongnghiep1.vn ngay hôm nay!