Quả đào không chỉ là loại trái cây được yêu thích bởi hương vị ngọt ngào, thanh mát mà cây đào còn mang ý nghĩa trang trí, đặc biệt là vào dịp Tết cổ truyền tại Việt Nam với những cành hoa rực rỡ. Bên cạnh việc mua cây giống hoặc chiết cành, cách trồng đào bằng hạt từ những quả đào bạn đã ăn là một phương pháp đơn giản, tiết kiệm và mang lại trải nghiệm thú vị cho những người yêu cây cảnh, làm vườn. Bài viết này từ hatgiongnongnghiep1.vn sẽ hướng dẫn bạn chi tiết từng bước để ươm hạt đào thành công, từ khâu chọn hạt đến chăm sóc cây con, giúp bạn tự tay tạo nên những chậu đào xinh xắn.
Chọn Hạt Đào Chất Lượng để Ươm Trồng
Để bắt đầu hành trình trồng đào bằng hạt, việc lựa chọn hạt giống đóng vai trò cực kỳ quan trọng, quyết định đến tỷ lệ nảy mầm và sự phát triển khỏe mạnh của cây sau này. Thay vì chỉ chọn đại một quả đào bất kỳ, hãy ưu tiên những quả chín mọng, to, đẹp và không có dấu hiệu sâu bệnh từ những cây bố mẹ khỏe mạnh. Chất lượng của quả thường phản ánh chất lượng hạt bên trong.
Khi đã chọn được quả đào ưng ý, bạn tiến hành tách lấy hạt. Hạt đào có lớp vỏ gỗ rất cứng bao bọc bên ngoài. Bên trong lớp vỏ cứng đó là nhân hạt, chính là phôi mầm của cây đào tương lai. Nhân hạt cần phải to, mẩy, không bị lép hay sâu mọt. Một nhân hạt khỏe mạnh sẽ là nền tảng tốt cho cây đào con phát triển cứng cáp.
Chọn quả đào chín mọng để lấy hạt ươm cây
Quy Trình Ươm Hạt Đào Chi Tiết
Sau khi đã có những hạt đào chất lượng, chúng ta sẽ tiến hành các bước ươm mầm. Quy trình này đòi hỏi sự kiên nhẫn nhưng không quá phức tạp.
Chuẩn bị Hạt Giống Đào
Trước tiên, bạn cần tách nhân hạt ra khỏi lớp vỏ gỗ cứng bên ngoài. Có thể dùng kìm hoặc búa đập nhẹ để làm vỡ vỏ, cẩn thận không làm tổn thương nhân hạt bên trong. Nhân hạt đào có hình dạng giống hạt hạnh nhân.
Xử lý Hạt Giống (Ngâm ủ)
Hạt đào cần được xử lý để phá bỏ trạng thái ngủ nghỉ tự nhiên, kích thích quá trình nảy mầm. Cách phổ biến là ngâm hạt trong nước ấm. Bạn cho nhân hạt đào vào ngâm trong nước ấm (khoảng 40-50 độ C, hoặc pha 2 sôi 3 lạnh) và giữ nhiệt độ ổn định nhất có thể trong khoảng 4-5 ngày. Thay nước hàng ngày để tránh hạt bị thối hoặc nấm bệnh. Quá trình ngâm nước giúp làm mềm lớp vỏ lụa bên ngoài nhân hạt và đánh thức phôi mầm.
Một phương pháp xử lý khác hiệu quả hơn, mô phỏng điều kiện tự nhiên là phân tầng lạnh (stratification). Sau khi ngâm nước 1-2 ngày, bọc hạt trong khăn giấy ẩm hoặc hỗn hợp rêu than bùn ẩm, sau đó cho vào túi zip hoặc hộp kín và để trong ngăn mát tủ lạnh khoảng 2-3 tháng. Điều kiện lạnh và ẩm sẽ giúp hạt “nghĩ” rằng mình đã trải qua một mùa đông và sẵn sàng nảy mầm khi nhiệt độ tăng lên. Tuy phương pháp này mất nhiều thời gian hơn nhưng thường cho tỷ lệ nảy mầm cao và đồng đều hơn.
Gieo Hạt và Chăm Sóc Giai Đoạn Đầu
Sau khi hạt đã được ngâm đủ thời gian hoặc xử lý phân tầng lạnh xong, chúng đã sẵn sàng để gieo. Chuẩn bị giá thể ươm hạt tơi xốp và thoát nước tốt. Có thể dùng hỗn hợp đất sạch trộn với xơ dừa, trấu hun hoặc phân trùn quế đã qua xử lý. Gieo mỗi hạt vào một ô nhỏ trong khay ươm hoặc vào các túi bầu riêng lẻ để tránh làm đứt rễ khi chuyển cây sau này. Vùi hạt sâu khoảng 1-2cm dưới lớp giá thể.
Ươm hạt đào vào bầu đất nhỏ
Sau khi gieo, tưới ẩm nhẹ nhàng và đặt khay ươm ở nơi có ánh sáng gián tiếp, tránh ánh nắng trực tiếp gay gắt. Giữ cho giá thể luôn ẩm nhưng không bị úng nước. Hạt đào có thể mất vài tuần hoặc thậm chí vài tháng để nảy mầm, tùy thuộc vào chất lượng hạt và phương pháp xử lý.
Cây đào con nảy mầm từ hạt trong chậu nhỏ
Chuyển Chậu và Chăm Sóc Cây Đào Non
Khi cây đào con đạt chiều cao khoảng 15-20cm và có 4-6 lá thật, thân cây bắt đầu cứng cáp hơn, đây là lúc thích hợp để chuyển cây sang chậu lớn hơn hoặc trồng trực tiếp ra vườn nếu có không gian.
Thời Điểm Chuyển Chậu
Thời vụ lý tưởng để trồng hoặc chuyển chậu cây đào là vào vụ đông xuân. Thời tiết mát mẻ, độ ẩm phù hợp sẽ giúp cây nhanh chóng phục hồi và bén rễ.
Chuẩn bị Đất và Chậu
Chọn chậu có kích thước phù hợp với cây, đảm bảo chậu có lỗ thoát nước tốt ở đáy để tránh ngập úng gây thối rễ. Đất trồng đào nên là loại đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng và thoát nước tốt. Có thể trộn đất thịt nhẹ với phân hữu cơ hoai mục, tro trấu, xơ dừa hoặc perlite để tăng độ tơi xốp và khả năng giữ ẩm vừa phải. Độ pH của đất nên hơi axit hoặc trung tính nhẹ (khoảng 6.0 – 7.0).
Kỹ Thuật Chuyển Cây
Nhẹ nhàng nhấc cây con từ khay ươm hoặc túi bầu, cố gắng giữ nguyên bầu đất quanh rễ để tránh làm đứt hoặc tổn thương rễ. Đặt cây vào giữa chậu mới, lấp đất xung quanh gốc, ấn nhẹ cho chặt. Tưới nước đẫm ngay sau khi trồng để đất ẩm đều và giúp rễ cây tiếp xúc tốt với đất mới. Đặt chậu cây ở nơi có ánh sáng mặt trời đầy đủ (ít nhất 6-8 tiếng mỗi ngày) vì đào là cây ưa sáng.
Chăm Sóc Cây Đào Trưởng Thành và Ra Quả/Hoa
Cây đào trồng từ hạt sẽ cần thời gian để phát triển và cho hoa, quả. Thông thường, sau 3-5 năm cây mới bắt đầu cho thu hoạch. Việc chăm sóc đúng cách sẽ giúp cây khỏe mạnh, ra hoa đều và cho quả chất lượng.
Chăm sóc cây đào trong chậu
Tưới Nước và Bón Phân Đúng Cách
Tưới nước đều đặn là cần thiết, đặc biệt là trong giai đoạn cây non, ra hoa và đậu quả. Tuy nhiên, cần tránh tưới quá nhiều gây ngập úng. Kiểm tra độ ẩm của đất trước khi tưới, chỉ tưới khi bề mặt đất đã khô. Đối với cây trồng trong chậu, nhu cầu nước có thể cao hơn so với trồng ngoài đất.
Bón phân định kỳ giúp cung cấp dinh dưỡng cho cây phát triển. Sử dụng phân hữu cơ hoai mục hoặc phân NPK với liều lượng phù hợp. Lưu ý, đối với cây trồng trong chậu, lượng phân bón cần ít hơn so với trồng ngoài đất để tránh rễ phát triển quá mạnh không cân đối với chậu. Đặc biệt, tránh bón vôi hoặc phân có chứa vôi trong quá trình chăm sóc đào, vì đào không ưa môi trường đất kiềm. Trong giai đoạn cây ra hoa và đậu quả, tăng cường bón các loại phân giàu Kali và Phốt pho để hỗ trợ quá trình này.
Phòng Trừ Sâu Bệnh Hại Đào
Cây đào, đặc biệt là trong điều kiện khí hậu ẩm như Việt Nam, rất dễ bị tấn công bởi nhiều loại sâu bệnh như rệp hút nhựa làm lá xoăn lại, rầy, nhện đỏ, sâu đục ngọn, rệp sáp, xén tóc, bệnh nấm… Việc theo dõi cây thường xuyên để phát hiện sớm dấu hiệu sâu bệnh là rất quan trọng.
Khi phát hiện sâu bệnh, có thể áp dụng các biện pháp phòng trừ sinh học hoặc tự chế từ nguyên liệu tự nhiên như dung dịch tỏi ớt, xà phòng pha loãng để phun trị rệp và các loại sâu ăn lá. Nếu tình hình nghiêm trọng, có thể cân nhắc sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật hóa học, nhưng cần tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng và đảm bảo an toàn.
Lá cây đào sau khi vặt lá đón Tết
Kỹ Thuật Vặt Lá Đón Tết (Đối với đào cảnh)
Nếu mục tiêu trồng đào bằng hạt của bạn là để có cây đào ra hoa vào dịp Tết Nguyên Đán, việc vặt lá là kỹ thuật không thể thiếu. Thời điểm vặt lá thích hợp là khoảng 1 tháng trước Tết. Vặt bỏ toàn bộ lá trên cây sẽ kích thích cây tập trung dinh dưỡng để phân hóa mầm hoa và nở rộ đúng dịp.
Chăm Sóc Cây Đào Khi Đang Đậu Quả
Sau đợt ra hoa (hoặc nếu bạn trồng giống đào chuyên lấy quả), cây sẽ đậu quả. Trong thời gian cây nuôi quả, cần đảm bảo cây nhận đủ nước và dinh dưỡng. Tiếp tục bón phân định kỳ, tập trung vào các loại phân hỗ trợ phát triển quả. Tỉa bớt những quả sâu bệnh hoặc quá dày để tập trung dinh dưỡng nuôi những quả còn lại, giúp quả to, ngọt và chất lượng hơn.
Cây đào trồng từ hạt sai trĩu quả trong chậu
Cách trồng đào bằng hạt là một hành trình thú vị đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn. Tuy nhiên, thành quả là những cây đào do chính tay bạn ươm mầm, từ một hạt giống nhỏ bé trở thành cây xanh tốt, có thể cho hoa khoe sắc hoặc những trái đào mọng nước, chắc chắn sẽ mang lại niềm vui và sự tự hào. Với hướng dẫn chi tiết trên, hy vọng bạn sẽ thành công với việc tự trồng cho mình những cây đào như ý. Bạn có thể tìm hiểu thêm về các loại hạt giống cây trồng khác và vật tư nông nghiệp tại website chính thức của hatgiongnongnghiep1.vn để chuẩn bị tốt nhất cho khu vườn của mình.