Hoa đào, biểu tượng rực rỡ của mùa Xuân và Tết Nguyên Đán ở miền Bắc Việt Nam, không chỉ mang vẻ đẹp tươi thắm mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa phong thủy sâu sắc về sự đổi mới, sức sống và may mắn. Đối với nhiều gia đình Việt, sự hiện diện của cành đào hay chậu đào cảnh trong nhà vào những ngày đầu năm là nét văn hóa không thể thiếu. Để có được những cây đào khỏe mạnh, nở hoa đúng dịp Tết, người trồng cần nắm vững kỹ thuật từ khâu chọn giống đến chăm sóc. Bài viết này cung cấp hướng dẫn chi tiết về cách trồng đào cảnh và quy trình chăm sóc toàn diện, giúp bạn tự tay tạo nên những cây đào tuyệt đẹp.
Chuẩn bị trước khi trồng đào cảnh
Bước chuẩn bị kỹ lưỡng là nền tảng quan trọng quyết định sự thành công của việc trồng cây đào cảnh. Điều này bao gồm việc lựa chọn loại đào phù hợp với điều kiện và mục đích trồng, cùng với việc chuẩn bị môi trường đất lý tưởng cho sự phát triển của cây.
Lựa chọn giống đào phù hợp
Việc chọn giống đào nên dựa trên nhu cầu thị trường nếu trồng kinh doanh hoặc sở thích cá nhân và điều kiện khí hậu địa phương nếu trồng tại nhà. Miền Bắc có nhiều giống đào phổ biến như đào Bích (hoa kép, màu thắm, được ưa chuộng nhất), đào Phai (màu nhạt hơn), đào Thất Thốn (ít hoa nhưng cánh dày, quý hiếm), đào đá (thân gỗ sần sùi, tự nhiên). Mỗi loại có đặc điểm sinh trưởng và thời điểm nở hoa khác nhau, cần tìm hiểu kỹ trước khi quyết định.
Chuẩn bị đất trồng và cải tạo
Đất trồng đào cảnh cần đảm bảo tơi xốp, giàu dinh dưỡng và đặc biệt quan trọng là khả năng thoát nước tốt. Đất thịt pha sét với độ pH lý tưởng từ 6 đến 8 là phù hợp nhất. Trước khi trồng, cần kiểm tra đất có bị ngộ độc hoặc kém dinh dưỡng không. Việc cải tạo đất bằng các chế phẩm sinh học như nấm Trichoderma được khuyến khích để tăng cường vi sinh vật có lợi, phân hủy chất hữu cơ và phòng ngừa các bệnh hại rễ thường gặp, giúp cây đào phát triển khỏe mạnh ngay từ đầu. Có thể trộn 1-2kg nấm Trichoderma với 5-6kg tro hoặc phân hữu cơ hoai mục rồi rắc đều lên mặt luống, sau đó xới nhẹ và giữ ẩm.
Nấm đối kháng tricoderma
Nấm đối kháng Trichoderma VBio dạng bột
Kỹ thuật trồng cây đào cảnh chi tiết
Sau khi đã chuẩn bị giống và đất trồng, tiến hành các bước trồng cây đào cảnh con theo quy trình kỹ thuật để đảm bảo cây có điều kiện tốt nhất để bén rễ và phát triển.
Đào hố trồng cây
Ở vị trí đã chọn, tiến hành đào một hố nhỏ ở chính giữa luống hoặc chậu. Kích thước hố thường khoảng rộng 15 – 20 cm và sâu 20 – 30 cm. Độ sâu này vừa đủ để đặt bầu rễ cây đào con vào mà không làm bầu bị ngập quá sâu hoặc bị nổi lên trên mặt đất.
cách chăm sóc đào cảnh
Đào hố trồng cây đào cảnh con
Xử lý bầu cây giống
Cầm cây đào giống nằm dọc trên tay thuận. Dùng tay còn lại nhẹ nhàng bóc bỏ lớp túi bầu nylon bao quanh bầu đất. Thao tác này cần thực hiện cẩn thận để tránh làm vỡ bầu đất hoặc tổn thương bộ rễ non của cây. Việc loại bỏ túi bầu giúp rễ cây dễ dàng đâm xuyên ra ngoài, hút nước và dinh dưỡng từ đất xung quanh.
Đặt cây vào hố và lấp đất
Đặt cây đào giống vào chính giữa hố đã đào. Cây cần được đặt ngay ngắn, thẳng đứng. Sau khi đặt cây, tiến hành lấp đất xung quanh bầu. Dùng cuốc hoặc xẻng vun đất từ bốn phía vào gốc cây. Khi đất đã lấp đầy hố, dùng tay ấn nhẹ đất xung quanh bầu để nén chặt đất, loại bỏ các khoảng trống không khí và giúp cây đứng vững, không bị đổ khi tưới nước. Mức đất lấp chỉ nên cao đến phần cổ rễ của cây đào giống, tránh lấp đất quá sâu lên thân cây.
Cắm cọc cố định cây
Ngay sau khi lấp đất xong, cần tiến hành cắm cọc chống đổ cho cây đào cảnh, đặc biệt là đối với cây có kích thước tương đối. Cắm cọc bên cạnh thân cây và dùng dây mềm buộc cố định thân cây vào cọc. Việc này giúp cây đứng vững trước gió hoặc tác động bên ngoài, cho phép rễ cây ổn định và phát triển mà không bị lung lay.
Tủ gốc giữ ẩm
Để giữ ẩm cho đất xung quanh gốc cây và hạn chế cỏ dại, nên tiến hành tủ gốc ngay sau khi trồng. Sử dụng các vật liệu giữ ẩm tự nhiên như rơm rạ khô, cỏ mục, lá cây khô hoặc vỏ trấu rải đều một lớp xung quanh gốc cây. Lớp tủ này cũng góp phần điều hòa nhiệt độ đất và phân hủy tạo thành dinh dưỡng cho cây.
Chăm sóc cây đào cảnh sau khi trồng
Chăm sóc định kỳ sau khi trồng là yếu tố sống còn để cây đào cảnh phát triển khỏe mạnh, hình thành bộ tán đẹp và ra hoa đúng vụ. Quy trình chăm sóc bao gồm tưới nước, bón phân, cắt tỉa và phòng trừ sâu bệnh.
Chế độ tưới nước hợp lý
Cây đào cảnh cần được tưới nước ngay sau khi trồng để đất ẩm và bầu rễ nhanh chóng kết nối với đất mới. Trong khoảng 3-4 tháng đầu sau trồng, cần duy trì độ ẩm cho đất vườn đào ở mức 60-70%. Tưới nước đều đặn, tránh để đất quá khô hoặc quá ẩm. Có thể tưới bằng ô doa trực tiếp vào gốc hoặc sử dụng hệ thống tưới phun mưa cho vườn rộng. Vào những ngày nắng nóng, khô hạn, nên tưới 2 lần/ngày vào sáng sớm và chiều mát. Những ngày trời rét hoặc độ ẩm cao, có thể giảm tần suất tưới còn 1 lần/ngày hoặc cách ngày tùy theo độ ẩm thực tế của đất. Việc thoát nước là cực kỳ quan trọng; nếu vườn có nguy cơ ngập úng, cần đào rãnh thoát nước kịp thời. Nước ngập úng quá 24 tiếng có thể làm thối rễ và gây chết cây.
Bón phân cho cây đào cảnh
Bón phân cung cấp dinh dưỡng thiết yếu cho cây đào phát triển. Sau khi trồng khoảng 30 ngày, có thể bắt đầu bón bổ sung để kích thích rễ mới hình thành. Sử dụng phân hữu cơ hoai mục kết hợp với vôi bột bón vào gốc với lượng khoảng 5-10 kg phân hữu cơ và 0.5 kg vôi bột cho mỗi gốc, rắc đều quanh hố trồng.
Trong giai đoạn cây phát triển thân lá (sau khoảng 5 tháng trồng), nhu cầu dinh dưỡng của cây tăng cao. Bổ sung phân hữu cơ, kết hợp bón thúc định kỳ (khoảng 15-20 ngày/lần) từ tháng 2 đến tháng 9 âm lịch. Các loại phân hữu cơ, bột đậu tương ủ bằng chế phẩm EM (vi sinh vật hiệu quả) rất tốt cho đào. Khi bón thúc, nên rắc phân cách gốc cây từ 30-50cm, sau đó phủ một lớp đất mỏng hoặc rơm rác mục lên trên để giữ ẩm và giúp phân từ từ ngấm xuống. Tránh bón phân sát gốc vì có thể gây thối gốc và phát sinh bệnh xì mủ. Song song với bón phân, cần thường xuyên làm sạch cỏ trong vườn để tránh cạnh tranh dinh dưỡng và hạn chế nơi trú ngụ của sâu bệnh. Để tìm mua hạt giống, phân bón, và các vật tư nông nghiệp chất lượng, bạn có thể tham khảo tại hatgiongnongnghiep1.vn.
Chế phẩm EM gốc dạng bột
Chế phẩm EM gốc dạng bột ủ phân bón
Cắt tỉa tạo tán
Cắt tỉa cành là công đoạn quan trọng để tạo hình tán cây, giúp cây thông thoáng, tập trung dinh dưỡng nuôi cành cho hoa và hạn chế sâu bệnh. Ngay sau khi trồng hoặc sau khi hồi sức sau Tết, cần cắt tỉa lần đầu mạnh tay để kích thích cây đâm nhiều cành mới. Hàng tháng, tiến hành cắt tỉa nhẹ loại bỏ cành khô, cành tăm, cành vượt hoặc điều chỉnh dáng tán cho đến khoảng tháng 6 âm lịch. Cắt tỉa kết hợp với việc tạo hình giúp cây đào có dáng đẹp, cân đối và chuẩn bị cho vụ hoa Tết.
Bí quyết chọn và chăm sóc đào nở hoa đúng dịp Tết
Việc có một cành đào hay gốc đào nở rộ đúng vào 3 ngày Tết là mong muốn của mọi người chơi đào. Điều này đòi hỏi sự khéo léo trong việc lựa chọn và áp dụng các kỹ thuật điều khiển thời điểm nở hoa.
Cách chọn cành/gốc đào đẹp chơi Tết
Một cành đào đẹp thường có hoa cánh kép, màu thắm tươi, cành phân bố đều, gốc thẳng và chắc khỏe. Cành đào đẹp có dăm nhỏ, vút thẳng ra ngoài tán và nụ hoa phân bố đều từ đầu tới cuối dăm. Tán đào nên tròn trịa, cân đối. Tránh chọn cành có tán lệch hoặc các nhánh đâm lên không cùng bắt đầu từ một điểm trên thân gốc. Đối với đào cây trồng chậu, nên chọn cây có dáng thế đẹp, thân xù xì (nếu là đào cổ) và có nhiều nụ mập mạp, đều khắp cây vào thời điểm cận Tết.
cành đào đẹp
Cành đào Bích dáng đẹp với nụ và hoa nở đều
Điều khiển thời điểm nở hoa đào Tết
Để hoa đào nở đúng dịp Tết, cần có kỹ thuật điều chỉnh thời điểm nở.
- Kích nở nhanh: Nếu thấy đào có nguy cơ nở muộn, bạn có thể đốt gốc cành đào trước khi cắm vào lọ hoặc nhúng gốc vào chậu nước nóng khoảng 70-80 độ C trong vài phút. Việc này giúp nhựa đào không chảy ra ngoài, giữ dinh dưỡng nuôi hoa. Một mẹo dân gian khác là dùng một nắm vôi nhỏ đắp quanh gốc cây đào trồng chậu, vôi làm tăng nhiệt độ và thay đổi pH đột ngột, kích thích cây nở hoa nhanh hơn, thường có hiệu quả sau một đêm.
- Hãm nở chậm: Nếu đào có dấu hiệu nở quá sớm, với cành đào cắm lọ, bạn có thể dùng dao sắc cứa một vòng quanh thân cành, cách gốc khoảng một gang tay, để hạn chế dòng nhựa lên nuôi hoa. Cho sỏi vào bình cắm hoa cũng giúp giữ nước lạnh hơn, làm chậm quá trình nở. Thay nước trong bình cắm hoa 2-3 ngày/lần cũng giúp đào tươi lâu và điều chỉnh tốc độ nở. Với đào trồng chậu, có thể chuyển cây vào nơi mát mẻ hơn hoặc giảm lượng nước tưới.
đào tết
Cây đào cảnh nở rộ đúng dịp Tết Nguyên Đán
Kỹ thuật chăm sóc đào sau Tết để tái sử dụng
Sau khi chơi Tết, nhiều gốc đào vẫn có thể được trồng lại để sử dụng cho những năm tiếp theo. Quy trình chăm sóc sau Tết giúp cây hồi phục và chuẩn bị cho chu kỳ sinh trưởng mới.
Hồi sức và trồng lại
Khi đưa gốc đào từ nhà về vườn, cần thực hiện công đoạn “hồi sức” cho cây. Để cây trong bóng mát, cắt bớt các cành lá không cần thiết để giảm sự thoát hơi nước, sau đó tưới nước đầy đủ. Sau vài ngày khi cây có dấu hiệu hồi phục, tiến hành hạ thổ hoặc trồng lại vào chậu lớn hơn nếu trước đó trồng chậu nhỏ. Thời điểm trồng lại tốt nhất là càng sớm càng tốt sau Tết, chậm nhất là khoảng 15 tháng Giêng âm lịch. Đất trồng lại cần đảm bảo thoát nước tốt như khi trồng mới. Lúc trồng, lấp đất vừa ngang cổ rễ, nện nhẹ đất xung quanh bầu và tưới đẫm nước. Duy trì độ ẩm cho đất cho đến khi cây ra lá non mới, thường mất khoảng 1 tháng.
Cắt tỉa và bón phân định kỳ
Sau khi trồng lại, tiến hành cắt tỉa lần đầu khá mạnh tay (“cắt đau”) để loại bỏ cành già, kích thích cây đâm nhiều cành mới từ các mắt ngủ, giúp tán cây dày dặn hơn vào năm sau và cho nhiều hoa hơn. Sau đó, hàng tháng cắt tỉa nhẹ nhàng kết hợp tạo hình cho đến khoảng tháng 6 âm lịch. Bón phân sau mỗi lần cắt tỉa để bổ sung dinh dưỡng cho cây phục hồi và phát triển cành mới. Các tháng tiếp theo cần tưới bón đầy đủ. Đặc biệt vào tháng 8, 9 âm lịch, tăng cường lượng phân bón để thúc cây hình thành và nuôi nụ hoa, giúp hoa to và đẹp hơn. Phân chuồng ủ kỹ, đặc biệt khi ủ bằng chế phẩm vi sinh vật như Trichoderma hoặc EM, là lựa chọn tốt cho cây đào.
Hy vọng với hướng dẫn chi tiết về cách trồng đào cảnh và chăm sóc này, bạn sẽ có thêm kiến thức và kinh nghiệm để tự tay trồng và chăm sóc những cây đào thật đẹp, mang không khí Tết ấm áp và may mắn đến cho gia đình. Chúc bạn thành công!