Dâu tây là loại quả được nhiều người yêu thích với hương vị ngọt ngào và giàu dinh dưỡng. Bên cạnh phương pháp hiện đại như thủy canh, cách trồng dâu tây trên đất truyền thống vẫn rất phổ biến và mang lại hương vị đặc trưng riêng. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức chi tiết về kỹ thuật trồng và chăm sóc dâu tây trực tiếp trên nền đất, giúp bạn có được vườn dâu sai quả ngay tại khu vườn của mình. Dù bạn là người mới bắt đầu hay đã có kinh nghiệm, những hướng dẫn này sẽ rất hữu ích để bạn hiểu rõ về phương pháp canh tác này.
Hình ảnh cây dâu tây đang phát triển trên luống đất ngoài trời
Chuẩn bị đất trồng dâu tây
Để dâu tây phát triển tốt trên đất, việc chuẩn bị nền đất kỹ lưỡng là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Dâu tây ưa thích loại đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng, có khả năng thoát nước tốt nhưng vẫn giữ được độ ẩm cần thiết. Đất thịt nhẹ, cao ráo là lựa chọn lý tưởng cho đất trồng dâu tây.
Trước khi bắt tay vào trồng, cần dọn dẹp sạch sẽ tàn dư thực vật từ vụ trước, loại bỏ cỏ dại và vệ sinh toàn bộ khu vực trồng để hạn chế nguồn sâu bệnh tồn tại trong đất, đảm bảo môi trường sạch bệnh cho cây con.
Tiếp theo, tiến hành cày ải đất và phơi đất dưới ánh nắng mặt trời. Việc này giúp diệt trừ các mầm bệnh, ấu trùng sâu hại và cải thiện cấu trúc đất, làm cho đất thông thoáng hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho rễ phát triển.
Khoảng 15 – 20 ngày trước khi trồng, bón lót các loại phân như vôi bột để khử chua đất, phân lân và phân chuồng hoai mục để cung cấp dinh dưỡng ban đầu cho cây. Liều lượng bón cần tuân thủ theo khuyến cáo nông nghiệp để tránh gây hại cho cây con non yếu.
Sau khi bón lót và trộn đều phân với đất, cần phun thuốc trừ sâu bệnh trong đất để phòng ngừa hiệu quả các dịch hại tiềm ẩn như sùng đất, tuyến trùng, nấm bệnh gây hại rễ. Bước này giúp giảm thiểu rủi ro sâu bệnh tấn công ngay từ đầu vụ.
Cuối cùng là công đoạn lên luống. Tùy thuộc vào điều kiện địa hình, chiều cao luống sẽ khác nhau: ở vùng đất thấp, luống nên cao 20 – 25cm để đảm bảo thoát nước; vùng đất cao hơn có thể làm luống thấp hơn, khoảng 15 – 20 cm. Mỗi luống thường có chiều rộng từ 1,2 – 1,3 m, và khoảng cách giữa các luống là 30 – 40 cm để thuận tiện cho việc chăm sóc và đi lại.
Luống đất đã được lên sẵn sàng cho việc trồng dâu tây
Lựa chọn giống dâu tây phù hợp
Việc chọn lựa giống dâu tây phù hợp với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng địa phương là yếu tố quyết định đến năng suất và chất lượng quả. Đối với cách trồng dâu tây trên đất ở Việt Nam, một số giống phổ biến và được ưa chuộng bao gồm Mỹ đá, Mỹ thơm (Pajero) và Langbiang. Các giống này đã chứng minh khả năng sinh trưởng tốt trên nền đất và cho trái ngon, phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng.
Khi chọn cây giống dâu tây, cần đặc biệt lưu ý đến tiêu chuẩn chất lượng. Cây giống phải đồng đều về kích thước, có bộ rễ khỏe mạnh, sinh trưởng tốt, lá xanh tươi và quan trọng nhất là không mang mầm bệnh hoặc dấu hiệu của sâu hại. Việc sử dụng cây giống kém chất lượng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của vườn dâu sau này, gây tốn kém công sức và chi phí. Bạn nên tìm mua cây giống tại các cơ sở uy tín để đảm bảo nguồn gốc và chất lượng. Để tham khảo thêm các loại hạt giống và vật tư nông nghiệp, bạn có thể truy cập hatgiongnongnghiep1.vn.
Kỹ thuật trồng dâu tây xuống đất
Sau khi đã chuẩn bị đất và chọn được cây giống ưng ý, tiến hành trồng cây con lên luống. Mật độ trồng cần được tính toán hợp lý, tránh trồng quá dày bởi sẽ hạn chế ánh sáng, thông gió và dễ phát sinh sâu bệnh, ảnh hưởng đến sự phát triển và năng suất của cây dâu. Mật độ lý tưởng giúp cây có đủ không gian để phát triển tán lá và hệ rễ.
Thông thường, bạn có thể trồng theo hàng đôi kiểu ziczac trên luống hẹp hoặc hàng ba kiểu nanh sấu trên luống rộng để tối ưu hóa diện tích. Khoảng cách cây cách cây nên duy trì ở mức 40 – 45 cm tùy thuộc vào giống và độ phì nhiêu của đất.
Khi đặt cây con vào hố trồng, cần nhẹ nhàng để không làm vỡ bầu đất, giữ cho bộ rễ không bị tổn thương. Đặt cây thẳng đứng, phần cổ rễ (nơi nối rễ và thân) ngang bằng hoặc hơi cao hơn mặt đất một chút để tránh nước đọng gây thối cổ rễ. Lấp đất vừa đủ ngập bầu rễ, ấn nhẹ đất xung quanh gốc để cây đứng vững và rễ tiếp xúc tốt với đất, giúp cây nhanh chóng bén rễ. Tưới nhẹ nước ngay sau khi trồng để cấp ẩm và giúp đất ôm sát bầu rễ, loại bỏ túi khí xung quanh rễ.
Cây dâu tây con mới trồng trên luống đất, rễ đã được lấp đầy đủ
Che phủ luống trồng (Mulching)
Che phủ luống trồng sau khi trồng là một kỹ thuật quan trọng trong cách trồng dâu tây trên đất. Lớp che phủ này mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho sự phát triển của cây dâu và chất lượng quả, góp phần tạo nên một vườn dâu khỏe mạnh.
Có thể sử dụng nhiều loại vật liệu khác nhau để che phủ như rơm rạ khô, cỏ khô, lá thông hoặc bạt nông nghiệp chuyên dụng (thường là bạt đen hoặc bạc-đen). Trong phương pháp trồng trên đất truyền thống, rơm rạ và lá thông thường được ưa chuộng vì tính sẵn có, chi phí thấp và khả năng phân hủy tự nhiên, bổ sung hữu cơ cho đất.
Lớp che phủ giúp giữ ẩm cho đất, hạn chế sự thoát hơi nước, đặc biệt trong điều kiện thời tiết khô hạn hoặc nắng nóng, từ đó giảm công tưới. Đồng thời, nó còn giúp điều hòa nhiệt độ đất, giữ ấm vào mùa lạnh và mát mẻ vào mùa nóng, bảo vệ rễ cây khỏi bị sốc nhiệt do thay đổi đột ngột của môi trường.
Việc che phủ cũng ngăn chặn hiệu quả sự phát triển của cỏ dại trên luống, giảm cạnh tranh dinh dưỡng và không gian sống với cây dâu. Một lợi ích cực kỳ quan trọng là lớp phủ tạo ra một rào cản vật lý giữa trái dâu tây đang phát triển và bề mặt đất. Điều này giúp quả sạch sẽ, không bị dính đất khi chín và giảm thiểu tối đa nguy cơ bị thối rữa do tiếp xúc trực tiếp với đất ẩm và vi sinh vật gây bệnh từ đất. Ngoài ra, lớp phủ còn giúp hạn chế rửa trôi phân bón do mưa hoặc tưới nước quá mạnh.
Sử dụng lá thông để che phủ bề mặt luống trồng dâu tây trên đất
Quả dâu tây đang phát triển trên luống có che phủ, hạn chế tiếp xúc với đất
Chăm sóc dâu tây trồng trên đất
Chăm sóc dâu tây trồng trên đất đóng vai trò then chốt để đảm bảo vườn dâu tây cho năng suất cao và chất lượng quả tốt. Đây là một quá trình liên tục đòi hỏi sự tỉ mỉ và theo dõi sát sao.
Tỉa hoa, trái và ngó
Ở giai đoạn cây con mới trồng và bắt đầu ra chùm hoa bói đầu tiên (thường là sau 2-3 tuần trồng), bạn nên ngắt bỏ toàn bộ chùm hoa này. Việc tỉa hoa bói giúp cây tập trung dinh dưỡng để phát triển bộ rễ và tán lá mạnh mẽ hơn, tạo nền tảng vững chắc cho các đợt hoa và trái sau này, đảm bảo cây đủ sức nuôi dưỡng các lứa quả về sau.
Khi cây bước vào giai đoạn ra hoa và đậu trái rộ, cần thực hiện tỉa trái bớt nụ hoa và trái. Tỉa bỏ những nụ, hoa, trái bị dị dạng, sâu bệnh hoặc quá nhỏ, không có khả năng phát triển. Mục đích là để cân đối số lượng trái trên cây với khả năng cung cấp dinh dưỡng của bộ rễ và tán lá, giúp trái lớn đều, đạt kích thước tối đa và có chất lượng đồng nhất.
Ngó dâu tây là phần thân bò ra từ cây mẹ, có khả năng hình thành cây con mới ở đầu ngó. Nếu bạn không có ý định nhân giống cho vụ sau, hãy thường xuyên ngắt bỏ toàn bộ ngó ngay khi chúng xuất hiện để cây mẹ tập trung dinh dưỡng cho việc ra hoa và nuôi trái.
Tuy nhiên, nếu muốn lấy ngó để nhân giống, có thể để lại một số ngó khỏe (khoảng 5-6 ngó mỗi cây) khi cây còn nhỏ và tán lá chưa phủ kín luống, giữ khoảng cách khoảng 15 cm giữa các ngó. Cần hạn chế không cho ngó đâm rễ phụ ngay trên luống trồng chính để tránh cây con cạnh tranh dinh dưỡng với cây mẹ. Thường xuyên thăm vườn tỉa bỏ các lá bị hư, lá bị sâu bệnh hoặc lá già để vườn luôn thông thoáng và hạn chế nguồn bệnh.
Thân bò (ngó) của cây dâu tây, cần tỉa bỏ nếu không nhân giống
Tưới nước và bón phân
Tưới nước đúng cách là yếu tố sống còn cho cây dâu tây. Sử dụng nguồn nước sạch (nước máy, nước giếng đã kiểm tra) và chú ý đặc biệt đến độ ẩm của đất. Dâu tây rất mẫn cảm với tình trạng úng nước hoặc độ ẩm đất quá cao, điều này dễ tạo điều kiện cho nấm bệnh phát triển, đặc biệt là bệnh thối rễ và thối thân, gây thiệt hại nặng nề cho vườn. Ngược lại, đất quá khô cũng khiến cây chậm phát triển và quả bị nhỏ, cứng.
Nên tưới vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát, tránh tưới vào buổi trưa nắng gắt làm cây bị sốc nhiệt hoặc nước bốc hơi nhanh. Tưới trực tiếp vào gốc hoặc sử dụng hệ thống tưới nhỏ giọt dưới lớp che phủ để giữ cho lá và hoa không bị ẩm quá lâu, giảm nguy cơ nhiễm nấm bệnh trên lá và hoa.
Nhu cầu dinh dưỡng của cây dâu thay đổi theo từng giai đoạn sinh trưởng. Cần cung cấp phân bón cân đối, ưu tiên các loại phân hữu cơ hoai mục kết hợp với phân vô cơ theo đúng liều lượng khuyến cáo cho từng giai đoạn (giai đoạn sinh trưởng vegetive cần nhiều Đạm, giai đoạn ra hoa kết trái cần nhiều Lân và Kali). Bón phân định kỳ giúp cây khỏe mạnh và cho năng suất ổn định.
Hệ thống tưới nước cho cây dâu tây trồng trên đất, đảm bảo đủ ẩm
Phòng trừ sâu bệnh
Phòng trừ sâu bệnh là thách thức lớn khi trồng dâu tây trên đất. Thường xuyên thăm vườn (ít nhất 2-3 lần/tuần) để phát hiện sớm các dấu hiệu sâu bệnh hại trên lá, thân, hoa, trái. Kịp thời tỉa bỏ các lá bị hư, lá bị sâu bệnh để ngăn chặn sự lây lan trong vườn.
Áp dụng phương pháp quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) để phòng ngừa và kiểm soát sâu bệnh một cách bền vững. Ưu tiên các biện pháp canh tác (vệ sinh đồng ruộng, luân canh cây trồng), biện pháp sinh học (sử dụng thiên địch, thuốc trừ sâu sinh học) trước khi sử dụng thuốc hóa học.
Đặc biệt lưu ý, trong giai đoạn cây đang ra hoa và đậu trái, tuyệt đối tránh phun thuốc bảo vệ thực vật có nồng độ cao hoặc độc tính mạnh trực tiếp lên hoa và trái non, vì điều này có thể gây hại nghiêm trọng đến khả năng đậu trái và chất lượng quả, đồng thời ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng. Chỉ sử dụng thuốc khi thật sự cần thiết, tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc 4 đúng (đúng thuốc, đúng liều lượng, đúng lúc, đúng cách) và đảm bảo thời gian cách ly trước khi thu hoạch.
Ưu và nhược điểm của phương pháp trồng dâu tây trên đất
Giống như mọi phương pháp canh tác, cách trồng dâu tây trên đất cũng có những ưu điểm và thách thức riêng mà người trồng cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi áp dụng.
Ưu điểm
Một trong những lợi ích đáng kể nhất của việc trồng dâu tây trực tiếp trên đất là khả năng cây hấp thụ các nguyên tố vi lượng tự nhiên có trong đất. Những khoáng chất này đôi khi khó có thể bổ sung đầy đủ và cân đối thông qua việc bón phân đơn thuần trong các hệ thống canh tác khác. Hơn nữa, dâu tây trồng trên đất thường mang hương vị đặc trưng, phản ánh khí hậu và thổ nhưỡng của từng vùng miền (hiệu ứng terroir), tạo nên sự độc đáo và hấp dẫn cho quả dâu mà đôi khi khó tìm thấy ở dâu tây trồng công nghiệp. Về mặt kinh tế, phương pháp này tiết kiệm đáng kể chi phí đầu tư ban đầu do không cần xây dựng nhà kính quy mô lớn, hệ thống máng trồng thủy canh hay các công nghệ kiểm soát môi trường phức tạp, phù hợp với quy mô nhỏ hoặc hộ gia đình.
Nhược điểm
Tuy nhiên, trồng dâu tây trên đất cũng đối mặt với nhiều khó khăn. Cây trồng ngoài trời dễ bị tấn công bởi đa dạng các loại sâu bệnh hại từ môi trường tự nhiên, và việc kiểm soát chúng trở nên phức tạp và tốn công hơn so với trồng trong môi trường được kiểm soát như nhà kính hoặc nhà lưới. Đồng thời, cây dâu nhạy cảm với điều kiện thời tiết bất lợi. Mưa lớn, mưa đá, sương muối, hạn hán kéo dài hoặc thay đổi nhiệt độ đột ngột có thể gây thiệt hại nặng nề cho cây và ảnh hưởng đến năng suất, thậm chí gây chết cây. Điều này đòi hỏi người trồng phải có biện pháp phòng ngừa và khắc phục kịp thời, đôi khi là rất khó khăn khi thời tiết diễn biến phức tạp.
Vườn dâu tây phát triển khỏe mạnh trên nền đất, cho thấy hiệu quả của kỹ thuật trồng
Tóm lại, cách trồng dâu tây trên đất là phương pháp truyền thống hiệu quả, giúp bạn có được những trái dâu tây thơm ngon với hương vị đặc trưng của vùng đất. Mặc dù đòi hỏi sự tỉ mỉ trong khâu chuẩn bị đất, lựa chọn giống và đặc biệt là công tác chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh do phụ thuộc nhiều vào điều kiện tự nhiên, nhưng với những kiến thức và kỹ thuật được chia sẻ chi tiết trong bài viết này, bạn hoàn toàn có thể tự tin bắt đầu hoặc nâng cao hiệu quả vườn dâu của mình. Việc hiểu rõ đặc điểm của phương pháp này sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc ứng phó với các thách thức từ môi trường và tận hưởng thành quả là những trái dâu tươi ngon. Nếu bạn cần thêm thông tin chi tiết về hạt giống dâu tây chất lượng hoặc các vật tư nông nghiệp khác, hãy truy cập hatgiongnongnghiep1.vn để khám phá.