Cách trồng đinh lăng bonsai lá tròn tại nhà không quá khó nếu bạn nắm vững kỹ thuật cơ bản. Với vẻ đẹp độc đáo của bộ lá tròn và dáng thế được tạo hình nghệ thuật, cây đinh lăng bonsai lá tròn đang ngày càng được ưa chuộng để trang trí không gian sống, mang đến vẻ đẹp xanh mát và thư thái. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn hướng dẫn chi tiết từng bước để tự tay tạo ra một chậu đinh lăng bonsai ấn tượng ngay tại nhà, giúp bạn thỏa mãn niềm đam mê cây cảnh.
Chuẩn Bị Trồng Đinh Lăng Bonsai Lá Tròn
Để bắt đầu hành trình tạo tác một cây đinh lăng bonsai lá tròn đẹp mắt, khâu chuẩn bị đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Việc lựa chọn vật liệu và giống cây phù hợp sẽ quyết định nền tảng cho sự phát triển và dáng thế của cây sau này.
Chọn Giống Và Vật Liệu Trồng
Trước tiên, bạn cần có nguyên liệu chính là cây đinh lăng lá tròn. Bạn có thể mua cây con hoặc cành đinh lăng lá tròn tại các nhà vườn uy tín cung cấp cây giống. Để cây lên bonsai có gốc đẹp và đủ độ lớn, nên chọn cây con đã cứng cáp hoặc sử dụng cành tương đối to, có phần gốc xù xì. Chọn cành già sẽ giúp gốc cây khi phát triển có hình dáng ấn tượng hơn.
Để chuẩn bị trước, bạn có thể tiến hành ươm cành trước khoảng sáu tháng. Chọn cành đinh lăng khỏe mạnh, đường kính khoảng 1-2 cm trở lên. Khi ươm, lưu ý đặt cành nghiêng một góc khoảng 30 đến 40 độ so với mặt đất. Kỹ thuật này giúp bộ rễ và gốc phát triển theo hướng có lợi cho việc tạo dáng bonsai sau này, tạo ra những dáng thế độc đáo và tự nhiên hơn. Việc ươm trong sáu tháng thường là thời điểm thích hợp vì rễ đã phát triển đủ mạnh, cây có cành lá ổn định, giảm thiểu nguy cơ héo úa khi chuyển sang chậu.
Cành đinh lăng lá tròn dùng để giâm cành hoặc trồng thủy canh
Kỹ Thuật Trồng Đinh Lăng Bonsai Trong Chậu
Sau khi đã có cây giống hoặc cành ươm đủ tiêu chuẩn, bước tiếp theo là tiến hành trồng vào chậu bonsai. Việc này đòi hỏi sự tỉ mỉ trong việc chuẩn bị đất, chọn chậu và đặt cây đúng cách để tạo nền móng vững chắc cho tác phẩm bonsai tương lai.
Chuẩn Bị Đất Và Chậu
Đất trồng đóng vai trò then chốt trong sự phát triển của đinh lăng bonsai. Một hỗn hợp đất lý tưởng là kết hợp giữa đất thịt hoặc đất phù sa mềm, tơi xốp với trấu hun theo tỷ lệ 1:1 (nửa đất, nửa trấu). Trấu hun (trấu đã đốt qua) giúp tăng độ thông thoáng, thoát nước tốt và cung cấp một lượng kali nhất định cho cây. Nên chọn loại đất ít đá, đảm bảo bộ rễ có thể phát triển dễ dàng. Việc trộn thêm trấu hun hoặc các vật liệu giữ ẩm nhưng thoát nước tốt khác như xơ dừa, perlite, hoặc đá pumice cũng rất hữu ích.
Về chậu trồng, bạn nên chọn các loại chậu có kích thước tương đối phù hợp với gốc cây ban đầu. Giai đoạn đầu, không cần chậu quá lớn. Chậu có chất liệu như sứ, xi măng hoặc nhựa đều được, tuy nhiên chậu sứ thường mang lại vẻ thẩm mỹ cao hơn cho bonsai. Quan trọng là chậu phải có lỗ thoát nước ở đáy để tránh ngập úng, gây thối rễ. Bạn có thể tìm mua các loại chậu phù hợp và các vật tư nông nghiệp khác tại các cửa hàng chuyên dụng hoặc các trang web như hatgiongnongnghiep1.vn để đảm bảo chất lượng.
Cách Đặt Cây Và Lấp Đất
Khi đã chuẩn bị đất và chậu, tiến hành trồng cây. Cho một lượng đất hỗn hợp đã chuẩn bị vào khoảng nửa chậu. Đặt bầu rễ hoặc gốc cành đã ươm vào giữa chậu. Chú ý điều chỉnh hướng các cành nhánh chính sao cho chúng hướng lên trên hoặc theo dáng thế đã định hình ban đầu, bởi đặc tính của đinh lăng là luôn hướng thẳng cành lên phía ánh sáng.
Tiếp tục cho phần đất còn lại vào quanh bầu rễ, lấp đầy chậu. Giai đoạn đầu, nên để phần gốc và một phần rễ (khoảng 3-5 cm) nhô lên so với mặt chậu nhưng vẫn lấp kín đất. Điều này giúp rễ non tiếp tục phát triển trong môi trường ổn định. Sau một thời gian khi rễ đã to và khỏe hơn, bạn có thể dùng vòi xịt nước nhẹ nhàng hoặc bàn chải nhỏ để rửa trôi lớp đất bề mặt, làm lộ ra bộ rễ nổi độc đáo (còn gọi là Nebari) – một yếu tố quan trọng tạo nên vẻ đẹp cổ kính và vững chãi cho cây bonsai. Với những khóm đinh lăng có bộ rễ ban đầu dài và sum suê, bạn thậm chí có thể trồng cho phần gốc và rễ nhô cao lên đến 15-20 cm ngay từ đầu, sau đó mới xịt nước để làm trơ rễ.
Gốc và bộ rễ cây đinh lăng lá tròn
Chăm Sóc Đinh Lăng Bonsai Sau Khi Trồng
Sau khi hoàn thành việc trồng cây vào chậu, giai đoạn chăm sóc tiếp theo sẽ quyết định sự sống sót và khả năng tạo dáng thành công của đinh lăng bonsai. Chế độ tưới nước, ánh sáng và việc tạo dáng cành là những yếu tố cần đặc biệt quan tâm.
Tưới Nước Và Ánh Sáng
Ngay sau khi trồng, tưới đẫm nước cho cây một lượt để đất ẩm đều và rễ bám chắc vào đất mới. Sau đó, đặt chậu đinh lăng bonsai ở nơi thoáng đãng, có ánh sáng nhưng tránh ánh nắng trực tiếp gay gắt vào buổi trưa, đặc biệt trong giai đoạn đầu khi cây chưa ổn định. Ánh sáng tán xạ hoặc nơi có lưới che nắng là lý tưởng.
Chế độ tưới nước cần điều chỉnh linh hoạt tùy thuộc vào thời tiết, loại chậu và hỗn hợp đất. Thông thường, chỉ tưới khi lớp đất mặt đã khô. Tưới đủ ẩm, tránh để đất quá khô hoặc quá sũng nước. Vào mùa mưa, cần đặc biệt cẩn thận. Đất trồng đinh lăng trong chậu rất dễ bị úng nước nếu không thoát nước tốt, dẫn đến rụng lá hoặc thậm chí chết cây. Nếu mưa kéo dài, có thể cần che chắn cho chậu hoặc di chuyển cây đến nơi khô ráo hơn.
Tạo Dáng Và Uốn Cành
Đinh lăng lá tròn có tốc độ sinh trưởng khá nhanh, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tạo dáng bonsai. Sau khi cây đã bén rễ và bắt đầu ra chồi mới (thường sau vài tuần đến vài tháng tùy điều kiện), bạn có thể bắt đầu định hình dáng thế cho cây. Có nhiều phong cách bonsai khác nhau mà bạn có thể áp dụng cho đinh lăng, như dáng thẳng (Chokkan), dáng cong (Moyogi), dáng đổ (Kengai), hoặc các dáng thế phức tạp hơn như dáng rồng lượn.
Việc tạo dáng ban đầu dựa vào hình dáng gốc cây đã chọn và cách bạn định vị nó trong chậu. Đối với các cành và tán lá phía trên, bạn cần thường xuyên cắt tỉa để khuyến khích cây đẻ nhánh, tạo độ dày cho tán và giữ form dáng mong muốn. Kỹ thuật uốn cành bằng dây nhôm hoặc dây đồng có thể được áp dụng cẩn thận để định hướng phát triển của cành. Tuy nhiên, cần theo dõi thường xuyên để tránh dây siết vào vỏ cây khi cành lớn lên. Việc cắt tỉa và uốn nắn cần được thực hiện kiên trì theo thời gian để dần dần tạo nên một tác phẩm bonsai hoàn chỉnh.
Lưu Ý Khi Trồng Đinh Lăng Bonsai Lá Tròn
Ngoài các kỹ thuật trồng và chăm sóc cơ bản, việc nắm vững một số lưu ý quan trọng sẽ giúp bạn chăm sóc đinh lăng bonsai hiệu quả hơn và phòng tránh các vấn đề thường gặp.
Phòng Trừ Sâu Bệnh
Đinh lăng lá tròn tương đối ít bị sâu bệnh tấn công, tuy nhiên bạn vẫn cần theo dõi định kỳ. Các loại sâu ăn lá hoặc rệp có thể xuất hiện, đặc biệt trong điều kiện độ ẩm cao hoặc khi cây suy yếu. Nếu phát hiện, có thể loại bỏ bằng tay hoặc sử dụng các biện pháp phòng trừ sinh học, hóa học phù hợp (ưu tiên các loại thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hữu cơ hoặc sinh học để an toàn hơn). Đảm bảo vệ sinh xung quanh chậu và không để lá khô, cành chết tích tụ cũng giúp hạn chế sâu bệnh.
Trồng Thủy Canh (Phương Pháp Thay Thế Hoặc Giai Đoạn Đầu)
Mặc dù trọng tâm là cách trồng đinh lăng bonsai trong đất, phương pháp thủy canh cũng là một lựa chọn thú vị, có thể dùng để nhân giống, hoặc như một giai đoạn ban đầu trước khi chuyển sang trồng đất, hoặc đơn giản là để ngắm bộ rễ trong nước.
Cách Thực Hiện Trồng Thủy Canh
Chọn những cành đinh lăng lá tròn có ít nhất hai chạc hoặc ba chạc. Cắt cành bằng dao hoặc kéo sắc bén, vết cắt phẳng và không bị dập nát để hạn chế thối gốc khi ngâm nước. Sau khi cắt, để cành ở nơi khô ráo qua đêm để vết cắt se lại.
Chuẩn bị một lọ thủy tinh chứa nước (khoảng 3/4 lọ). Dùng một miếng xốp hoặc vật liệu tương tự khoét lỗ vừa với đường kính cành, sau đó luồn cành qua lỗ và đặt miếng xốp lên miệng lọ. Mục đích của miếng xốp là cố định cành cây, giúp nó đứng vững và phần gốc được nhúng trong nước mà không bị ngập toàn bộ.
Bón Phân Cho Đinh Lăng Thủy Canh
Ban đầu, khi cây mới ngâm nước và chưa ra rễ, không cần bón phân. Nước sạch là đủ. Sau khoảng 2-2.5 tháng ở nhiệt độ phòng ổn định, cây sẽ bắt đầu nhú rễ và chồi non. Trong vòng hai tuần đầu tiên sau khi cắm cành, nên thay nước thường xuyên (khoảng 1-2 ngày/lần) để đảm bảo nước luôn sạch, ngăn ngừa thối nhũn.
Khi cây đã ra rễ ổn định (thường sau hơn 1 tháng), bạn có thể bắt đầu bón phân thủy canh chuyên dụng. Sử dụng các loại dung dịch dinh dưỡng thủy canh như BIO Lite hoặc các công thức phù hợp khác theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Vấn đề thay nước vẫn rất quan trọng ngay cả khi cây đã ra rễ; khi cây đã ổn định, bạn có thể giảm tần suất xuống còn 1 lần/tuần. Đặt lọ đinh lăng thủy canh ở nơi có ánh sáng tán xạ (có lưới che hoặc gần cửa sổ) để kích thích rễ phát triển tốt hơn.
Trồng đinh lăng lá tròn bằng phương pháp thủy canh trong lọ thủy tinh
Việc tạo ra một chậu đinh lăng bonsai lá tròn đẹp mắt là một hành trình thú vị, đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn. Bằng việc áp dụng đúng các kỹ thuật từ khâu chuẩn bị, trồng, chăm sóc đến tạo dáng, bạn hoàn toàn có thể sở hữu tác phẩm nghệ thuật cây cảnh độc đáo này. Chúc bạn thành công với dự án trồng đinh lăng bonsai của mình và có được những chậu cây cảnh ưng ý nhất!