Mùa hè nóng nực là thời điểm lý tưởng để thưởng thức những miếng dưa hấu ngọt mát, giải nhiệt. Thay vì mua từ chợ hay siêu thị với nguồn gốc không rõ ràng, nhiều gia đình thành phố ngày nay đã lựa chọn tự trồng dưa hấu trên sân thượng hoặc ban công nhà mình. Việc trồng dưa hấu tại nhà không chỉ mang lại nguồn trái cây sạch, an toàn mà còn là một trải nghiệm làm vườn thú vị ngay trong không gian hạn chế. Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết từ A đến Z để bạn có thể bắt đầu khu vườn dưa hấu trên cao của mình một cách hiệu quả nhất.
Đặc điểm sinh trưởng của cây dưa hấu khi trồng trên sân thượng
Trước khi bắt tay vào cách trồng dưa hấu trên sân thượng, việc hiểu rõ đặc điểm sinh trưởng của loại cây này là cực kỳ quan trọng. Dưa hấu là cây ưa nắng và nhiệt độ ấm áp, phát triển tốt nhất trong khoảng 20 – 25 độ C, thậm chí cao hơn. Cây cần ít nhất 3 tháng nắng đầy đủ để ra trái và chín. Điều kiện thời tiết lạnh hoặc quá ẩm ướt không phù hợp với dưa hấu, bởi đây là môi trường thuận lợi cho nấm bệnh và sâu bọ tấn công. Do đó, mùa hè với nhiều ánh nắng chính là thời điểm lý tưởng nhất để bắt đầu gieo trồng.
Chuẩn bị gì trước khi trồng dưa hấu trên sân thượng?
Để đảm bảo thành công khi trồng dưa hấu trên sân thượng, công tác chuẩn bị là yếu tố tiên quyết. Bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng từ dụng cụ, đất trồng cho đến hạt giống và vị trí đặt chậu.
Chọn chậu hoặc thùng trồng phù hợp
Khi trồng dưa hấu trên sân thượng, không gian rễ phát triển bị hạn chế, do đó việc chọn chậu/thùng trồng phù hợp là rất quan trọng. Dưa hấu cần không gian đủ lớn để bộ rễ phát triển mạnh mẽ, từ đó cây mới đủ sức nuôi trái. Nên chọn chậu có đường kính và chiều sâu tối thiểu 30-40 cm. Các loại thùng xốp, thùng nhựa lớn hoặc chậu vải trồng cây đều là lựa chọn tốt, miễn là chúng có lỗ thoát nước đầy đủ ở đáy để tránh tình trạng ngập úng gây thối rễ.
Chuẩn bị đất trồng tơi xốp, giàu dinh dưỡng
Đất trồng là yếu tố cốt lõi quyết định sự phát triển của cây dưa hấu. Đất lý tưởng để trồng dưa hấu trên sân thượng cần đảm bảo độ tơi xốp cao, giàu dinh dưỡng và đặc biệt là có khả năng thoát nước tốt. Đất cát pha là loại đất rất phù hợp nhờ đặc tính thoát nước nhanh, giúp tránh nguy cơ ngập úng.
Bạn có thể tự trộn hỗn hợp đất trồng bằng cách kết hợp đất thịt nhẹ hoặc đất phù sa với các vật liệu tạo độ tơi xốp và tăng dinh dưỡng như xơ dừa, vỏ trấu hun, mùn cưa đã xử lý, và phân bón hữu cơ hoai mục (như phân gà, phân bò, phân trùn quế). Tỷ lệ thông thường là 50% đất nền + 50% vật liệu hữu cơ và giá thể. Việc bổ sung phân bón hữu cơ giúp đất giàu dinh dưỡng ngay từ đầu, cung cấp nguồn thức ăn dồi dào cho cây trong suốt quá trình sinh trưởng, đặc biệt quan trọng khi trồng dưa hấu trên sân thượng trong không gian chật hẹp. Để tìm kiếm các loại đất trộn sẵn hoặc nguyên liệu chất lượng, bạn có thể tham khảo các sản phẩm tại hatgiongnongnghiep1.vn.
Lựa chọn hạt giống dưa hấu chất lượng
Chất lượng hạt giống ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và khả năng chống chịu sâu bệnh của cây. Nên chọn mua hạt giống dưa hấu từ các cửa hàng uy tín hoặc các đơn vị chuyên cung cấp hạt giống nông nghiệp. Tùy theo sở thích, bạn có thể chọn các giống dưa hấu ruột đỏ, ruột vàng, không hạt hoặc dưa hấu mini phù hợp với không gian trồng dưa hấu trên sân thượng. Kiểm tra kỹ thông tin trên bao bì hạt giống về nguồn gốc, hạn sử dụng và tỷ lệ nảy mầm.
Vị trí trồng và điều kiện ánh sáng
Dưa hấu là cây ưa nắng, vì vậy khi trồng dưa hấu trên sân thượng, bạn cần chọn vị trí có nhiều ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp, ít nhất 6-8 giờ mỗi ngày. Sân thượng thường là nơi đón nhiều nắng nhất, tuy nhiên vào những ngày nắng gắt đỉnh điểm của mùa hè, bạn có thể cần chuẩn bị thêm lưới che nắng để giảm bớt nhiệt độ trực tiếp, tránh làm cây bị sốc nhiệt hoặc cháy lá, đặc biệt là khi cây còn non.
Các bước trồng dưa hấu trên sân thượng chi tiết
Sau khi đã hoàn tất công tác chuẩn bị, giờ là lúc bắt đầu quá trình trồng dưa hấu trên sân thượng.
Ngâm ủ và gieo hạt
Hạt dưa hấu thường cần được ngâm ủ để tăng tỷ lệ nảy mầm và rút ngắn thời gian mọc mầm. Ngâm hạt trong nước ấm (khoảng 50 độ C, pha 2 sôi 3 lạnh) trong 2-4 giờ. Sau đó, vớt hạt ra ủ trong khăn ẩm hoặc giấy ăn ẩm ở nhiệt độ phòng, tránh ánh sáng trực tiếp. Giữ ẩm cho khăn/giấy ủ. Sau khoảng 24-48 giờ, hạt sẽ nứt nanh hoặc nhú mầm.
Bạn có thể gieo hạt trực tiếp vào chậu đã chuẩn bị đất hoặc gieo vào bầu ươm nhỏ trước. Nếu gieo bầu ươm, dùng đất sạch ươm hạt chuyên dụng. Gieo hạt đã nứt nanh sâu khoảng 1-2 cm. Tưới nhẹ giữ ẩm.
Trồng cây con vào chậu
Khi cây con trong bầu ươm có 2-3 lá thật và cứng cáp, khoảng 7-10 ngày sau gieo (hoặc sau khi gieo trực tiếp vào chậu), bạn có thể tỉa bớt chỉ để lại 1-2 cây khỏe nhất trong mỗi chậu/thùng. Tránh trồng mật độ quá dày khi trồng dưa hấu trên sân thượng vì sẽ làm cây cạnh tranh dinh dưỡng và không gian phát triển.
Chăm sóc dưa hấu trên sân thượng đúng kỹ thuật
Chăm sóc là khâu quyết định năng suất khi trồng dưa hấu trên sân thượng.
Tưới nước cho dưa hấu
Dưa hấu cần độ ẩm đều đặn nhưng không chịu được ngập úng. Tưới nước vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát. Lượng nước tưới phụ thuộc vào thời tiết và độ ẩm của đất. Giai đoạn cây con cần giữ đất ẩm nhẹ. Khi cây lớn và ra hoa, kết trái, nhu cầu nước tăng lên. Tuy nhiên, giảm tưới khi quả gần chín để tăng độ ngọt. Luôn kiểm tra độ ẩm đất trước khi tưới, chỉ tưới khi thấy lớp đất mặt se khô. Tránh tưới lên lá và hoa vào buổi tối để hạn chế bệnh nấm.
Bộ vòi tưới hai chế độ cho sân vườn
Bón phân định kỳ
Đất trồng ban đầu giàu dinh dưỡng là tốt, nhưng cây dưa hấu sinh trưởng nhanh và cho quả lớn cần được bổ sung dinh dưỡng định kỳ, đặc biệt là khi trồng dưa hấu trên sân thượng trong không gian chậu hạn chế. Sau khi trồng khoảng 1-2 tuần, khi cây bén rễ, bắt đầu bón thúc bằng phân hữu cơ pha loãng hoặc phân NPK cân đối. Giai đoạn cây ra hoa và đậu quả, tăng cường phân có hàm lượng lân và kali cao để hỗ trợ ra hoa và phát triển quả. Bón phân cách gốc, tránh bón sát gốc làm cháy rễ. Tần suất bón khoảng 7-10 ngày/lần.
Làm giàn và tỉa nhánh/lá
Khi cây dưa hấu bắt đầu phát triển thân leo, bạn cần làm giàn hoặc khung đỡ để cây leo bám. Việc làm giàn giúp cây nhận được nhiều ánh sáng hơn, thoáng khí, giảm nguy cơ sâu bệnh tấn công lá và quả tiếp xúc với mặt đất ẩm. Tỉa bớt các nhánh phụ yếu, lá già, lá bệnh giúp tập trung dinh dưỡng nuôi thân chính, hoa và quả. Nên tỉa chỉ để lại 1-2 nhánh chính khỏe mạnh.
Thụ phấn cho hoa (đặc biệt trên sân thượng)
Trên sân thượng, có thể thiếu côn trùng thụ phấn như ong. Để đảm bảo cây đậu quả, bạn có thể cần thụ phấn nhân tạo. Quan sát kỹ, hoa đực thường nở trước, có cuống nhỏ hơn và không có bầu nhỏ dưới hoa. Hoa cái có bầu nhỏ rõ ràng dưới cánh hoa. Dùng chổi cọ nhỏ hoặc ngắt hoa đực, nhẹ nhàng phết phấn từ nhị hoa đực vào nhụy hoa cái (phần giữa bông hoa cái) vào buổi sáng sớm khi hoa mới nở.
Kiểm soát sâu bệnh hại thường gặp
Khi trồng dưa hấu trên sân thượng, cây có thể gặp một số sâu bệnh như rệp, bọ trĩ, nhện đỏ, bệnh phấn trắng, bệnh héo xanh… Thường xuyên kiểm tra cây để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường. Loại bỏ lá bệnh, bắt sâu thủ công. Nếu cần thiết, sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật sinh học hoặc pha loãng dung dịch xà phòng để phun nhẹ lên cây. Đảm bảo môi trường trồng thông thoáng và đất thoát nước tốt là cách phòng bệnh hiệu quả.
Thời điểm thu hoạch dưa hấu trên sân thượng
Xác định thời điểm thu hoạch chính xác giúp bạn thưởng thức những quả dưa hấu ngọt nhất. Dưa hấu thường chín sau khoảng 75-90 ngày từ khi gieo hạt, tùy giống. Một số dấu hiệu nhận biết dưa hấu chín:
- Cuống quả héo khô lại.
- Phần tiếp xúc với đất (hoặc mặt chậu) chuyển từ màu trắng sang vàng đậm.
- Vỗ nhẹ vào quả nghe thấy tiếng bộp bộp, trầm đục.
- Râu gần cuống quả héo khô hoàn toàn.
Khi thu hoạch, dùng dao hoặc kéo sắc cắt cuống quả, chừa lại một đoạn cuống ngắn.
Đất sạch chuyên dùng trồng rau mầm Tropical Premium
Lời kết
Trồng dưa hấu trên sân thượng là một dự án làm vườn tại nhà đầy hứng khởi và hoàn toàn khả thi. Bằng cách chuẩn bị kỹ lưỡng từ đất trồng, hạt giống cho đến nắm vững kỹ thuật chăm sóc như tưới nước, bón phân, làm giàn và phòng trừ sâu bệnh, bạn hoàn toàn có thể thu hoạch những quả dưa hấu sạch, ngon ngay tại không gian sống của mình. Chúc bạn thành công với khu vườn dưa hấu trên sân thượng của mình!