Dừa sáp, đặc sản nổi tiếng của Trà Vinh, thu hút sự quan tâm của nhiều người bởi giá trị kinh tế cao và hương vị độc đáo. Nắm vững cách trồng dừa sáp chuẩn kỹ thuật không chỉ giúp cây sinh trưởng tốt mà còn tối ưu năng suất và chất lượng trái sáp đặc ruột. Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết từ khâu chọn giống, chuẩn bị đất, kỹ thuật trồng đến chăm sóc, giúp bà con nông dân và những người yêu nông nghiệp thành công với mô hình kinh doanh đầy tiềm năng này.
Cách chọn giống dừa sáp chuẩn tiêu chuẩn
Quy trình nhân giống dừa sáp chủ yếu được thực hiện qua việc ươm trái. Để đảm bảo chất lượng cây con tốt nhất, việc lựa chọn trái giống là bước cực kỳ quan trọng. Nên chọn những trái dừa sáp từ những cây mẹ có tuổi đời trên 10 năm, đã được khẳng định về chất lượng trái (sáp đặc, cơm dày), sạch sâu bệnh và có khả năng sinh trưởng tốt. Trái giống cần to, có màu sắc đẹp và hình dáng cân đối, thể hiện đặc tính tốt của cây mẹ.
Sau khi thu hoạch, trái dừa giống cần được xử lý cẩn thận. Thay vì đặt trực tiếp xuống đất, người trồng nên treo trái lên dây kẽm ở nơi cao ráo, thoáng khí để trái khô tự nhiên. Việc này giúp tránh ẩm mốc, hạn chế sâu bệnh tấn công và tạo điều kiện cho trái “ngủ” trước khi bước vào giai đoạn ươm mầm. Sau khi trái đã khô, tiến hành vạt một phần nhỏ ở mặt bầu (phần đối diện cuống) để kích thích nảy mầm.
Trái dừa sau khi vạt mặt được xếp ngay ngắn xuống đất hoặc cho vào túi nilon có chứa hỗn hợp xơ dừa và phân chuồng hoai mục. Các túi này được đặt trong vườn ươm có giàn lưới che bớt ánh sáng (thường là lưới che nắng 50%) để tạo môi trường mát mẻ, ẩm độ phù hợp.
Việc tưới nước cho vườn ươm cần duy trì đều đặn, khoảng 1 lần mỗi ngày vào mùa khô. Trong mùa mưa, có thể giảm hoặc ngừng tưới tùy theo độ ẩm của đất. Sau khoảng 35 ngày kể từ khi bắt đầu ươm, trái dừa sẽ nảy mầm. Khi mầm cây phát triển, có thể phun thêm các loại phân bón lá hoặc chất kích thích sinh trưởng phù hợp (tuân thủ liều lượng và hướng dẫn của nhà sản xuất) để hỗ trợ cây con phát triển nhanh và khỏe mạnh hơn. Chăm sóc thêm khoảng 25 ngày nữa cho đến khi cây con đạt chiều cao khoảng 50cm, có 2-3 lá mầm khỏe mạnh là có thể sẵn sàng đưa ra trồng chính thức.
Hình ảnh cây dừa sáp con được ươm giống chuẩn bị trồng
Công đoạn chuẩn bị đất trồng dừa sáp
Dừa sáp phát triển tốt nhất trên loại đất có cấu trúc nhẹ, dễ thoát nước như đất cát pha hoặc đất thịt nhẹ. Cây dừa sáp có nhu cầu nước khá cao, nên việc trồng ở những vị trí gần nguồn nước như xung quanh kênh mương, ao hồ là lý tưởng nhất. Độ ẩm ổn định từ nguồn nước tự nhiên sẽ giúp cây phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là trong những tháng khô hạn.
Nếu dự định trồng dừa sáp trên diện tích lớn để phát triển kinh tế, việc quy hoạch khu vực trồng tập trung là ưu tiên hàng đầu. Điều này không chỉ tạo thuận lợi cho việc chăm sóc đồng loạt (tưới nước, bón phân, phòng trừ sâu bệnh) mà còn dễ dàng quản lý và thu hoạch sau này.
Trước khi trồng, công tác làm đất cần được thực hiện kỹ lưỡng. Toàn bộ diện tích trồng cần được cày bừa, xới xáo tơi xốp, loại bỏ hết cỏ dại, rễ cây cũ và các mầm bệnh tiềm ẩn trong đất. Đảm bảo đất sạch sẽ và thông thoáng là nền tảng quan trọng cho bộ rễ cây dừa phát triển.
Khi đất đã sẵn sàng, tiến hành đào hố trồng cây. Kích thước hố tiêu chuẩn được khuyến nghị là 80x80x80 cm (dài x rộng x sâu). Đối với những vùng đất thấp, dễ bị ngập úng, có thể áp dụng phương pháp trồng trên mô đất nổi. Khoảng cách trồng dừa sáp phổ biến hiện nay là 8×8 m hoặc 8×9 m, tùy thuộc vào độ phì nhiêu của đất và điều kiện canh tác. Khoảng cách này đảm bảo đủ không gian cho cây phát triển tán lá, dễ dàng chăm sóc và thu hoạch.
Sau khi đào hố hoặc lên mô, cần tiến hành bón lót để tăng cường dinh dưỡng và cải thiện cấu trúc đất trước khi trồng. Lượng phân bón lót (thường là phân chuồng hoai mục kết hợp với vôi bột và lân) được trộn đều hoặc rải vào đáy hố/trên mô, sau đó phủ một lớp đất mỏng lên trên. Việc bón lót sớm giúp phân có thời gian phân hủy, tạo nguồn dinh dưỡng sẵn sàng cho cây con ngay khi bén rễ. Nên phơi ải hố/mô đất đã bón lót trong vài ngày để diệt khuẩn và giúp đất thông thoáng hơn.
Kỹ thuật trồng dừa sáp tiêu chuẩn
Sau khi công tác chuẩn bị đất và phơi ải hoàn tất, chúng ta tiến hành trồng cây dừa sáp con đã ươm sẵn. Cách trồng dừa sáp khá đơn giản nhưng đòi hỏi sự cẩn thận để không làm tổn thương bộ rễ non của cây. Đầu tiên, nhẹ nhàng tách bỏ phần túi nilon hoặc bầu ươm bọc quanh bầu rễ. Cần thao tác khéo léo để không làm vỡ bầu đất và đứt rễ cây.
Đặt cây con vào giữa hố hoặc đỉnh mô, sao cho mặt bầu ngang bằng với mặt đất xung quanh hố (hoặc mặt mô). Sau đó, tiến hành lấp đất cẩn thận xung quanh gốc cây, dùng tay hoặc chân nén chặt đất vừa phải để cây đứng vững và bầu đất tiếp xúc tốt với lớp đất mới. Tránh nén quá chặt làm rễ bị nén ép.
Ngay sau khi trồng xong, cần tưới đẫm nước vào gốc cây để đất kết dính chặt hơn với bầu rễ và cung cấp độ ẩm ban đầu cho cây. Việc duy trì độ ẩm phù hợp, không quá khô hoặc quá ẩm sau khi trồng là yếu tố then chốt giúp cây dừa sáp con nhanh chóng bén rễ, hồi xanh và bắt đầu quá trình sinh trưởng mạnh mẽ trong môi trường mới.
Cách chăm sóc cây dừa sáp
Để cây dừa sáp sinh trưởng và phát triển tốt, đạt năng suất cao, việc chăm sóc định kỳ và đúng kỹ thuật là không thể thiếu. Các khâu chăm sóc bao gồm tưới nước, làm cỏ, bón phân và phòng trừ sâu bệnh.
Tưới nước cho dừa sáp
Nhu cầu nước của cây dừa sáp khá cao, đặc biệt là trong giai đoạn cây con và khi cây trưởng thành đang ra hoa, đậu trái. Việc tưới nước cần được thực hiện thường xuyên để duy trì độ ẩm ổn định cho đất. Tần suất tưới nước hợp lý là khoảng 1 lần mỗi ngày, đặc biệt quan trọng vào mùa khô. Tuy nhiên, lượng nước tưới cần được điều chỉnh linh hoạt tùy thuộc vào điều kiện thời tiết thực tế, loại đất và giai đoạn sinh trưởng của cây. Đảm bảo đủ nước giúp cây dừa sáp phát triển thân, lá khỏe mạnh, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình phân hóa mầm hoa, đậu trái và hình thành lớp sáp đặc trưng bên trong.
Làm cỏ và chăm sóc gốc
Cỏ dại cạnh tranh dinh dưỡng và ánh sáng với cây dừa, đồng thời có thể là nơi trú ngụ của sâu bệnh. Do đó, việc làm cỏ thường xuyên quanh gốc cây và trong toàn bộ vườn là cần thiết. Nên làm sạch cỏ định kỳ, kết hợp với việc xới nhẹ đất quanh gốc cây. Việc xới đất giúp đất thông thoáng hơn, tạo điều kiện cho rễ hô hấp và hấp thu dinh dưỡng tốt. Vùng đất xung quanh gốc cây cần được giữ sạch sẽ, tạo không gian thoáng đãng cho cây phát triển.
Phòng trừ sâu bệnh hại dừa sáp
Cây dừa sáp cũng có thể bị tấn công bởi một số loại sâu bệnh phổ biến trên cây dừa nói chung. Một trong những loài gây hại đáng chú ý là chuột, chúng có thể cắn phá thân cây non hoặc ăn trái non. Để hạn chế thiệt hại do chuột, có thể áp dụng các biện pháp phòng trừ tổng hợp như vệ sinh vườn, đặt bẫy, hoặc sử dụng các loại thuốc diệt chuột sinh học/hóa học an toàn (tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn sử dụng). Việc “rửa cốc” (làm sạch phần bẹ lá già bám quanh thân) khoảng 2 lần/năm cũng có thể giúp loại bỏ nơi trú ẩn của một số loại côn trùng hoặc chuột.
Bên cạnh đó, các loại bọ cánh cứng như bọ dừa (bọ vòi voi) hay sâu đục thân cũng là mối đe dọa. Biện pháp phòng trừ sinh học bằng cách nhân thả ong bắp cày ký sinh là một phương pháp hiệu quả và thân thiện với môi trường để kiểm soát bọ dừa. Việc thường xuyên theo dõi, kiểm tra vườn cây là rất quan trọng để phát hiện sớm các dấu hiệu sâu bệnh. Phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu giúp việc điều trị trở nên dễ dàng, hiệu quả và ít tốn kém hơn. Việc chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa tổng hợp sẽ giúp bảo vệ vườn dừa sáp khỏi những thiệt hại đáng tiếc.
Để tìm hiểu thêm các kiến thức nông nghiệp hữu ích và các vật tư cần thiết cho việc canh tác, bà con có thể tham khảo thông tin tại hatgiongnongnghiep1.vn.
Trồng dừa sáp đòi hỏi sự tỉ mỉ và tuân thủ kỹ thuật ngay từ khâu chọn giống đến chăm sóc. Áp dụng đúng cách trồng dừa sáp như hướng dẫn sẽ giúp bà con tăng cơ hội thành công, đạt năng suất và chất lượng trái sáp đặc ruột như mong đợi. Chúc bà con thành công với mô hình kinh tế đầy triển vọng này!