Gấc là loại cây leo giàn quen thuộc, mang lại nguồn dinh dưỡng quý giá và giá trị kinh tế cao. Để đạt được hiệu quả trồng gấc sai quả, người trồng cần nắm vững kỹ thuật từ khâu chuẩn bị đến chăm sóc và thu hoạch. Bài viết này sẽ cung cấp cách trồng gấc sai quả chi tiết, giúp bà con nông dân và người làm vườn có một vụ mùa bội thu, góp phần tăng thu nhập và làm giàu từ loại cây đặc biệt này.
Chuẩn bị dụng cụ và đất trồng gấc
Việc lựa chọn và chuẩn bị dụng cụ cũng như đất trồng ban đầu đóng vai trò quan trọng trong việc tạo tiền đề cho cây gấc phát triển khỏe mạnh và cho năng suất cao. Bạn có thể dễ dàng tìm kiếm các vật liệu để làm dụng cụ trồng ngay tại nhà hoặc tận dụng diện tích đất trống trong vườn.
Đối với việc trồng trong chậu, khay hoặc thùng xốp, bạn có thể tái sử dụng các bao xi măng cũ, chậu nhựa, hoặc thùng xốp đã qua sử dụng. Điều quan trọng nhất là đảm bảo hệ thống thoát nước hiệu quả cho các loại dụng cụ này. Cần đục nhiều lỗ thoát nước dưới đáy chậu hoặc thùng để nước không bị ứ đọng, tránh tình trạng ngập úng gây thối rễ. Rễ cây gấc rất nhạy cảm với điều kiện ẩm ướt kéo dài, việc thoát nước tốt giúp rễ phát triển mạnh, hỗ trợ cây quang hợp tốt và tích lũy dinh dưỡng nuôi trái.
Về đất trồng, cây gấc có khả năng thích nghi trên nhiều loại đất khác nhau. Tuy nhiên, để cây phát triển tối ưu, cho trái gấc sai quả và chất lượng cao, bạn nên ưu tiên trồng trên nền đất tơi xốp, giàu chất hữu cơ và có khả năng thoát nước tốt. Các loại đất thịt nhẹ, đất pha cát hoặc đất phù sa là những lựa chọn lý tưởng. Trước khi trồng, cần làm sạch cỏ dại, cày xới đất cho tơi xốp và trộn thêm phân hữu cơ hoai mục, phân chuồng hoặc phân trùn quế để tăng độ màu mỡ cho đất.
Kỹ thuật nhân giống gấc bằng hạt
Nhân giống gấc bằng hạt là phương pháp phổ biến và hiệu quả để bắt đầu quy trình trồng gấc sai quả. Sau khi thu hoạch những quả gấc chín mọng, bạn lấy hạt gấc ra, rửa sạch lớp màng màu đỏ bên ngoài và phơi khô dưới ánh nắng mặt trời trong vài ngày. Điều này giúp hạt bảo quản tốt hơn và kích thích nảy mầm.
Tiếp theo, bóc bỏ lớp vỏ đen cứng bên ngoài để lấy phần nhân trắng bên trong. Đây là phần sẽ phát triển thành cây con. Ngâm những hạt nhân trắng này vào nước ấm (khoảng 40-50°C) trong thời gian 2-3 tiếng để làm mềm vỏ hạt, giúp hạt dễ dàng hút ẩm và đẩy nhanh quá trình nảy mầm.
Sau khi ngâm, vớt hạt ra và gieo vào khay đã chuẩn bị đất ẩm. Đặt khay gieo ở khu vực thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp gay gắt và duy trì độ ẩm cho đất bằng cách tưới phun sương nhẹ nhàng hàng ngày. Chỉ sau khoảng 1 tuần, hạt gấc sẽ bắt đầu nảy mầm. Khi cây con đạt chiều cao khoảng 50-60cm và bắt đầu xuất hiện các tua cuốn, đây là thời điểm thích hợp để đem trồng vào các hố hoặc chậu đã chuẩn bị sẵn.
Khi trồng cây con ra vị trí cố định, cần chuẩn bị hố trồng có kích thước phù hợp, bón lót một ít phân hữu cơ dưới đáy hố. Đặt cây con nhẹ nhàng vào hố, lấp đất xung quanh và tưới nước giữ ẩm. Ngay sau khi trồng, cần cắm cọc hoặc làm giàn tạm thời để cây gấc non có chỗ dựa và bắt đầu leo lên. Việc hướng dẫn cây leo sớm giúp cây phát triển thân lá tốt, tạo nền tảng cho việc ra hoa và đậu trái sau này.
Chăm sóc cây gấc để đạt năng suất cao
Chăm sóc là giai đoạn then chốt quyết định khả năng cây gấc sai quả hay không. Cung cấp đủ nước là yếu tố cực kỳ quan trọng, đặc biệt là trong giai đoạn cây ra hoa và nuôi dưỡng trái. Tuy nhiên, như đã đề cập, cây gấc rất sợ úng nước. Do đó, cần đảm bảo đất luôn đủ ẩm nhưng không bị sũng nước. Tưới nước đều đặn vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát, lượng nước tưới tùy thuộc vào điều kiện thời tiết và loại đất trồng. Khi trời mưa nhiều, cần kiểm tra hệ thống thoát nước để tránh ngập úng.
Bón phân đầy đủ và đúng lúc là biện pháp hiệu quả để thúc đẩy cây ra hoa và đậu trái gấc sai quả. Khoảng 20 ngày sau khi trồng, tiến hành bón lót đợt 1 bằng phân hữu cơ như phân bò hoai mục, phân dê hoặc sử dụng phân NPK pha loãng với nồng độ phù hợp. Cứ khoảng 1 tháng một lần, nên tiến hành bón phân bổ sung cho cây. Các đợt bón phân cần kết hợp với việc làm sạch cỏ dại quanh gốc và vun xới nhẹ nhàng để đất được tơi xốp, giúp rễ cây hấp thu dinh dưỡng tốt hơn. Giai đoạn cây chuẩn bị ra hoa và đậu trái, nên tăng cường các loại phân bón có hàm lượng Kali và Phốt pho cao để hỗ trợ quá trình tạo hoa và phát triển trái non. hatgiongnongnghiep1.vn là nguồn cung cấp đa dạng các loại hạt giống và vật tư nông nghiệp chất lượng, giúp bạn có đầy đủ các yếu tố cần thiết để trồng gấc sai quả.
Khi thân cây gấc mọc dài khoảng 30-40cm, bạn cần bắt đầu hướng ngọn cây leo lên giàn. Thường xuyên kiểm tra và bắt các ngọn phụ, tua cuốn phân tán đều trên giàn để tối ưu hóa diện tích nhận ánh sáng mặt trời và đảm bảo không khí lưu thông. Giàn trồng gấc có thể làm tương tự như giàn cho cây mướp, bầu bí, cần chắc chắn và đủ cao để cây leo thoải mái. Ánh sáng đầy đủ và sự thông thoáng trên giàn không chỉ giúp cây khỏe mạnh, ít sâu bệnh mà còn kích thích cây ra hoa và đậu trái gấc sai quả đồng đều hơn. Bạn cũng có thể tận dụng cho gấc bò lên các cây lớn có sẵn hoặc hàng rào, miễn là đảm bảo đủ không gian và ánh sáng cho cây.
Thời điểm và cách thu hoạch gấc
Gấc là loại quả có đặc điểm chín không đồng đều, có nghĩa là trên cùng một cây, các quả sẽ chín vào những thời điểm khác nhau. Do đó, thời gian thu hoạch gấc thường kéo dài. Việc nhận biết đúng thời điểm thu hoạch là quan trọng để đảm bảo chất lượng và dinh dưỡng của quả gấc.
Dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy quả gấc đã chín và sẵn sàng thu hoạch là khi vỏ quả chuyển hoàn toàn sang màu đỏ tươi hoặc đỏ cam đặc trưng của giống gấc bạn đang trồng. Cần kiểm tra thường xuyên giàn gấc để không bỏ sót những quả đã chín.
Khi thu hoạch, nên sử dụng dao hoặc kéo sắc để cắt cuống quả, tránh giật mạnh làm tổn thương cành hoặc dây leo, điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng ra hoa và đậu trái của cây cho những đợt sau. Thu hoạch nhẹ nhàng và cẩn thận giúp bảo vệ cây, duy trì năng suất và khả năng trồng gấc sai quả lâu dài. Sau khi thu hoạch, bảo quản quả gấc ở nơi khô ráo, thoáng mát để sử dụng dần hoặc chế biến.
Áp dụng đúng các kỹ thuật từ chọn giống, chuẩn bị đất, trồng, chăm sóc dinh dưỡng, làm giàn và thu hoạch sẽ giúp bạn thành công trong việc trồng gấc sai quả, mang lại hiệu quả kinh tế cao từ loại cây giàu tiềm năng này. Chúc bạn có những vụ gấc bội thu!