Hoa lan hồ điệp sau Tết thường tàn nhưng không có nghĩa là kết thúc vòng đời của cây. Đối với những người yêu hoa, việc vứt bỏ một chậu lan đẹp sau khi hết mùa thật đáng tiếc. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể áp dụng cách trồng lan hồ điệp sau tết để giúp cây phục hồi, phát triển và ra hoa trở lại vào mùa sau. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết từng bước để bạn có thể tự tay hồi sinh những chậu lan yêu quý, biến chúng thành nguồn vui bất tận quanh năm.
Vì sao nên trồng lại Lan Hồ Điệp sau Tết?
Sau Tết Nguyên Đán, những chậu lan hồ điệp trưng bày thường đã tàn hoa, ngồng hoa khô héo và cây có dấu hiệu suy yếu do đã dồn sức cho đợt nở rộ. Nhiều người có xu hướng bỏ đi những cây lan này, coi như đã hoàn thành sứ mệnh trang trí trong dịp lễ. Tuy nhiên, với những người đam mê lan, đây lại là cơ hội để bắt đầu một chu kỳ sống mới cho cây. Việc học và áp dụng cách trồng lan hồ điệp sau tết mang lại nhiều lợi ích thiết thực.
Trước hết, đây là một giải pháp kinh tế. Thay vì liên tục mua lan mới mỗi năm, bạn có thể tái sử dụng và chăm sóc cây cũ để chúng tiếp tục cho hoa. Quan trọng hơn, quá trình chăm sóc và phục hồi cây lan tàn mang đến một trải nghiệm làm vườn đầy thú vị và bổ ích. Bạn sẽ được chứng kiến sự hồi sinh của cây, từ một trạng thái yếu ớt trở nên xanh tốt và cuối cùng là nở hoa rực rỡ trở lại. Điều này không chỉ giúp bạn tiết kiệm chi phí mà còn nuôi dưỡng niềm đam mê và sự kiên nhẫn trong việc chăm sóc cây cảnh. Đồng thời, việc trồng lại lan hồ điệp cũng góp phần giảm thiểu rác thải từ cây cảnh sau mỗi dịp lễ.
Các bước thực hiện cách trồng lan hồ điệp sau tết hiệu quả
Để hồi sinh và giúp cây lan hồ điệp sau tết phát triển khỏe mạnh, cần thực hiện một quy trình xử lý và trồng lại đúng kỹ thuật. Quá trình này bao gồm việc chuẩn bị cây, lựa chọn vật tư phù hợp và thực hiện thao tác trồng cẩn thận.
Xử lý và cắt tỉa lan hồ điệp sau khi hoa tàn
Đây là bước quan trọng nhất để loại bỏ những phần cây đã suy yếu và kích thích sự phát triển mới. Sau khi những bông hoa cuối cùng trên ngồng tàn đi, bạn cần tiến hành cắt tỉa cẩn thận.
Trước tiên, hãy dùng kéo hoặc dao sắc đã khử trùng (bằng cồn hoặc lửa) để cắt bỏ ngồng hoa đã khô hoặc chuyển màu vàng/nâu. Bạn có thể cắt sát gốc hoặc để lại 2-3 mắt ngủ trên ngồng. Việc cắt chừa mắt ngủ có thể kích thích cây nảy chồi con từ những mắt này, cho ra ngồng hoa mới nhanh hơn. Tuy nhiên, cách này đòi hỏi cây phải thực sự khỏe mạnh sau Tết. Nếu cây yếu, nên cắt sát gốc để cây tập trung dinh dưỡng nuôi thân, lá và rễ. Tiếp theo, kiểm tra toàn bộ cây để cắt bỏ những lá bị úa vàng, mềm nhũn, có dấu hiệu thối hoặc sâu bệnh. Lá khỏe mạnh thường xanh tươi và cứng cáp.
Đặc biệt chú ý đến bộ rễ. Rễ khỏe thường có màu xanh lục hoặc trắng bạc, căng mọng, đầu rễ có thể có màu xanh tươi hoặc hồng nhạt. Loại bỏ hoàn toàn những rễ bị thối nhũn (thường có màu nâu, đen, bóp thấy mềm và chảy nước), rễ khô héo, hoặc rễ bị nấm mốc. Sử dụng kéo sắc cắt bỏ sạch sẽ các phần rễ hư này. Sau khi cắt tỉa xong, nhẹ nhàng loại bỏ hết giá thể cũ và phần bầu nhựa (nếu có) xung quanh gốc cây. Vệ sinh sạch sẽ gốc lan bằng cách rửa nhẹ dưới vòi nước hoặc nhúng vào dung dịch sát khuẩn nhẹ như Physan 20 pha loãng theo hướng dẫn, hoặc nước oxy già 3% pha loãng tỷ lệ 1:1. Để cây ở nơi khô thoáng, tránh ánh nắng trực tiếp trong khoảng 2-3 ngày cho các vết cắt khô hoàn toàn và se lại, ngăn ngừa nấm bệnh xâm nhập. Việc này rất quan trọng để đảm bảo cây không bị nhiễm trùng sau phẫu thuật.
Chuẩn bị giá thể và chậu trồng phù định
Việc lựa chọn giá thể và chậu trồng phù hợp là yếu tố then chốt cho sự phục hồi và phát triển của lan hồ điệp sau tết. Lan hồ điệp là loài thực vật biểu sinh, rễ của chúng cần sự thông thoáng và không khí để thở, đồng thời giữ độ ẩm vừa phải.
Giá thể lý tưởng cho lan hồ điệp cần đảm bảo thoát nước tốt, giữ ẩm vừa phải và tạo độ thông thoáng cho rễ. Các loại giá thể phổ biến và hiệu quả bao gồm than củi (đã xử lý sạch bụi và ngâm nước), vỏ thông (kích cỡ vừa phải, đã ngâm xả sạch nhựa), rêu dớn (rêu rừng đã qua xử lý) hoặc dớn trắng (sphagnum moss). Bạn có thể sử dụng một loại giá thể hoặc kết hợp nhiều loại để tạo môi trường tốt nhất tùy theo điều kiện khí hậu nơi trồng. Ví dụ, vỏ thông và than củi giúp thoát nước cực tốt, trong khi rêu dớn hoặc dớn trắng giữ ẩm lâu hơn, phù hợp với môi trường khô hoặc người trồng bận rộn.
Về chậu trồng, nên chọn chậu có nhiều lỗ thoát nước ở đáy và cả xung quanh thân chậu (đối với chậu đất nung). Chậu đất nung được nhiều người ưa chuộng vì tính chất thoát khí tự nhiên qua thành chậu, giúp rễ lan “thở” tốt hơn và hạn chế tình trạng ngập úng, một trong những nguyên nhân chính gây thối rễ lan hồ điệp. Kích thước chậu nên vừa phải so với bộ rễ của cây, không nên dùng chậu quá lớn vì sẽ giữ quá nhiều ẩm, dễ gây úng.
Kỹ thuật trồng lại cây lan hồ điệp
Sau khi cây đã khô vết cắt và giá thể, chậu trồng đã chuẩn bị sẵn sàng, bạn có thể tiến hành trồng lại cây vào môi trường mới.
Đầu tiên, lót một lớp giá thể có kích thước lớn hơn một chút (như than củi hoặc vỏ thông miếng lớn) ở đáy chậu để tăng cường khả năng thoát nước. Tiếp theo, đặt cây lan vào trung tâm chậu. Cố gắng dàn đều bộ rễ xuống phía dưới. Đảm bảo gốc (phần tiếp giáp giữa rễ và thân) của cây ngang bằng hoặc hơi cao hơn miệng chậu một chút, không bị lún sâu xuống. Sử dụng kẹp hoặc que cắm để cố định thân cây vào chậu, giúp cây đứng vững và rễ không bị lung lay khi tưới nước hoặc di chuyển. Sự ổn định này rất quan trọng để rễ mới có thể bám chắc vào giá thể.
Sau khi cây đã cố định, từ từ cho giá thể mới vào đầy chậu, lấp đầy các khoảng trống giữa rễ. Chỉ nên cho giá thể đến sát gốc cây, không nên lấp quá cao che kín cả phần thân phía trên gốc. Vỗ nhẹ hoặc lắc nhẹ chậu để giá thể lọt xuống đều giữa các khe rễ. Nếu sử dụng xơ dừa làm giá thể (thường chỉ dùng một lượng nhỏ trộn với các loại khác), không nên nén quá chặt vì xơ dừa giữ ẩm rất tốt, có thể gây bí và thối rễ. Mục tiêu là tạo ra một cấu trúc giá thể vừa đủ giữ cây và giữ ẩm, nhưng vẫn cực kỳ thông thoáng.
Cách Chăm Sóc Lan Hồ Điệp Sau Khi Trồng Lại Để Cây Nhanh Phục Hồi
Chăm sóc đúng cách trong giai đoạn sau khi trồng lại quyết định lớn đến khả năng phục hồi và ra hoa của lan hồ điệp sau tết. Giai đoạn này cây cần được chăm sóc đặc biệt để bộ rễ và lá mới phát triển.
Tưới nước đúng cách
Sau khi trồng lại, chưa nên tưới nước ngay. Hãy chờ khoảng 2-3 ngày (thời gian này tùy thuộc vào độ ẩm không khí và loại giá thể) mới bắt đầu tưới. Mục đích là để các vết thương nhỏ trên rễ (nếu có) kịp khô hoàn toàn, tránh nhiễm bệnh. Khi tưới, nên tưới đẫm nước cho giá thể ẩm đều, nhưng phải đảm bảo nước thoát hết ra khỏi đáy chậu và không bị đọng lại. Tần suất tưới nước phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại giá thể, kích thước chậu, nhiệt độ, độ ẩm không khí và vị trí đặt cây. Trung bình, có thể tưới 2-3 lần mỗi tuần. Dấu hiệu nhận biết khi nào cần tưới là khi giá thể trong chậu đã khô ráo. Có thể kiểm tra bằng cách cắm ngón tay vào giá thể sâu khoảng 2-3cm hoặc nhấc chậu lên cảm nhận trọng lượng (chậu khô sẽ nhẹ hơn đáng kể). Vào mùa hè hoặc khi thời tiết khô nóng, tần suất tưới có thể tăng lên, nhưng nguyên tắc vẫn là phải để giá thể khô ráo giữa các lần tưới. Tránh tưới vào buổi tối muộn, đặc biệt là ở những vùng có độ ẩm cao, để nước không đọng lại trên lá và nách lá suốt đêm gây thối.
Bón phân phục hồi và phát triển
Khoảng 2 tuần sau khi trồng lại, khi cây đã ổn định và có dấu hiệu bén rễ mới, bạn có thể bắt đầu bón phân kích thích sinh trưởng. Giai đoạn đầu phục hồi rễ, nên sử dụng phân NPK có hàm lượng Đạm (N) cao hơn Lân (P) và Kali (K), ví dụ như NPK 30-10-10 hoặc các loại phân chuyên dùng cho lan con/lan phục hồi. Pha phân thật loãng so với liều lượng khuyến cáo trên bao bì (khoảng 1/2 hoặc 1/4 liều), tưới vào buổi sáng sau khi đã tưới nước sạch cho cây hoặc phun sương lên lá.
Khi cây bắt đầu ra lá mới, chuyển sang sử dụng phân bón cân bằng hơn như NPK 20-20-20 để cung cấp dinh dưỡng toàn diện cho cây phát triển thân, lá và rễ đồng đều. Tần suất bón phân thường là 1-2 lần mỗi tuần. Luôn nhớ pha phân thật loãng để tránh “sốc” phân hoặc cháy rễ. Định kỳ mỗi tháng nên xả nước thật đẫm để rửa trôi lượng muối khoáng dư thừa trong giá thể. Tại hatgiongnongnghiep1.vn, bạn có thể tìm thấy đa dạng các loại vật tư và phân bón chuyên dụng, chất lượng để hỗ trợ tối đa cho quá trình chăm sóc lan hồ điệp của mình.
Điều kiện ánh sáng lý tưởng
Lan hồ điệp là loài ưa sáng nhưng không chịu được ánh nắng trực tiếp, đặc biệt là nắng gắt buổi trưa. Ánh sáng lý tưởng cho lan hồ điệp là ánh sáng khuếch tán hoặc ánh sáng nhẹ vào buổi sáng sớm hoặc chiều muộn.
Nếu trồng trong nhà, nên đặt cây gần cửa sổ có rèm che hoặc cửa sổ hướng Đông/Tây để nhận được ánh sáng nhẹ nhàng. Nếu trồng ngoài trời, cần có lưới che nắng (thường là lưới có độ che sáng 50-70%) để lọc bớt cường độ ánh nắng. Thiếu sáng cây sẽ chậm phát triển, lá có màu xanh đậm và khó ra hoa. Thừa sáng lá sẽ chuyển màu vàng nhạt, có thể xuất hiện vết cháy sém trên lá. Quan sát màu lá là cách tốt nhất để điều chỉnh lượng ánh sáng phù hợp.
Những lưu ý quan trọng khi trồng và chăm sóc lan hồ điệp sau Tết
Để đảm bảo cây lan hồ điệp sau tết phục hồi và phát triển tốt nhất, cần ghi nhớ một số lưu ý quan trọng trong suốt quá trình chăm sóc.
- Tránh đọng nước: Nước đọng trên lá, đặc biệt là ở phần nách lá hoặc ngọn cây, là nguyên nhân chính gây thối nhũn lá và thối ngọn, rất khó chữa trị và có thể làm chết cây. Nên tưới nước vào gốc và giá thể, hoặc tưới từ phía dưới. Nếu lỡ để nước đọng trên lá, hãy dùng khăn giấy thấm khô.
- Xử lý vết cắt: Sau khi cắt bỏ ngồng hoa, lá hoặc rễ, nên dùng keo liền sẹo hoặc vôi tôi pha loãng bôi ngay vào vết cắt. Điều này giúp sát khuẩn, ngăn ngừa nấm bệnh và giúp vết cắt mau lành.
- Kiểm tra sâu bệnh thường xuyên: Giai đoạn cây suy yếu sau Tết dễ bị tấn công bởi sâu bệnh hại. Hãy kiểm tra lá, rễ, thân cây định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường như đốm lá, nấm mốc, côn trùng (rệp sáp, nhện đỏ…). Phát hiện sớm giúp việc điều trị hiệu quả hơn.
- Thông gió: Môi trường trồng lan cần thông thoáng. Thiếu khí lưu thông làm tăng độ ẩm cục bộ, tạo điều kiện cho nấm bệnh phát triển. Đặt cây ở nơi có gió nhẹ hoặc sử dụng quạt nếu trồng trong nhà kính hoặc khu vực kín gió.
Việc chăm sóc lan hồ điệp sau tết đòi hỏi sự kiên nhẫn và tỉ mỉ, nhưng thành quả nhận được là vô cùng xứng đáng. Bằng cách áp dụng đúng các kỹ thuật đã trình bày, bạn không chỉ cứu sống mà còn giúp những chậu lan yêu quý của mình trở nên khỏe mạnh hơn, sẵn sàng cho mùa hoa tiếp theo đầy rực rỡ. Hãy bắt tay vào thực hiện ngay để tận hưởng trọn vẹn vẻ đẹp bền lâu của loài hoa vương giả này.