Nha đam (hay còn gọi là lô hội) là loại cây quen thuộc với nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe và làm đẹp. Việc cách trồng nha đam tại nhà không hề khó như bạn nghĩ. Với hướng dẫn chi tiết từng bước, từ việc chọn giống, chuẩn bị đất, đến kỹ thuật chăm sóc và thu hoạch, bạn hoàn toàn có thể tự tay trồng và sở hữu những chậu nha đam xanh tốt ngay trong không gian sống của mình. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức cần thiết để trồng nha đam thành công, ngay cả khi bạn là người mới bắt đầu.
Chọn Giống và Nhân Giống Nha Đam
Để bắt đầu trồng nha đam, việc lựa chọn giống khỏe mạnh là bước quan trọng đầu tiên. Bạn có thể mua cây giống từ các vườn ươm hoặc cửa hàng uy tín, nơi cung cấp cây con đã đủ tuổi và được chăm sóc tốt. Khi mua, hãy chọn những cây có lá xanh mướt, thân chắc khỏe, không có dấu hiệu sâu bệnh.
Nếu muốn tiết kiệm chi phí hoặc đã có sẵn cây nha đam trưởng thành, bạn hoàn toàn có thể tự nhân giống. Có hai phương pháp nhân giống phổ biến cho cây nha đam: tách lá và tách cây con.
Đối với phương pháp tách lá, hãy chọn một lá nha đam già, to và khỏe mạnh từ cây mẹ. Dùng dao sắc cắt sát gốc. Sau khi cắt, để lá ở nơi khô ráo, thoáng mát khoảng vài ngày cho vết cắt khô lại và tạo sẹo. Điều này giúp ngăn ngừa nấm bệnh xâm nhập khi trồng. Sau đó, bạn có thể đặt phần gốc lá vào đất hoặc giá thể ẩm, giữ phần lớn lá nằm ngang trên mặt đất, phần gân xương lá hướng lên trên. Rễ sẽ dần hình thành từ vết cắt.
Cách nhân giống bằng tách cây con đơn giản và hiệu quả hơn. Xung quanh gốc cây mẹ trưởng thành thường mọc lên nhiều cây con nhỏ, còn gọi là “cây chồi” hoặc “cây con”. Khi cây con đạt chiều cao khoảng 10-15 cm và có vài lá thật, bạn có thể nhẹ nhàng tách chúng ra khỏi cây mẹ cùng với rễ của chúng. Sử dụng dao hoặc kéo đã khử trùng để cắt đứt phần kết nối với cây mẹ. Để cây con ở nơi râm mát vài ngày cho vết cắt khô lại trước khi đem trồng vào chậu riêng. Cây con tách ra sẽ nhanh chóng bén rễ và phát triển thành cây mới.
Chuẩn Bị Đất Trồng Nha Đam
Đất là yếu tố quyết định sự sinh trưởng của cây nha đam. Loại cây này chịu hạn tốt nhưng cực kỳ nhạy cảm với tình trạng úng nước. Do đó, đất trồng bắt buộc phải có độ tơi xốp cao, giàu dinh dưỡng và đặc biệt là khả năng thoát nước cực tốt. Đất kém thoát nước sẽ khiến bộ rễ bị thối nhũn, dẫn đến cây bị chết nhanh chóng.
Một hỗn hợp đất lý tưởng cho trồng nha đam có thể bao gồm tro trấu, phân hữu cơ (như phân bò hoai mục, phân gà ủ hoai), xơ dừa đã qua xử lý và một ít trấu sống theo tỷ lệ phù hợp. Tỷ lệ thường được khuyến nghị là khoảng 2 phần tro trấu, 1 phần phân hữu cơ, 0.5 phần xơ dừa và 1 phần trấu. Hỗn hợp này cần được trộn đều và ủ kín trong khoảng 15-20 ngày trước khi sử dụng để phân hoai mục hoàn toàn và loại bỏ mầm bệnh.
Nếu không có đủ các nguyên liệu trên hoặc muốn đơn giản hơn, bạn có thể sử dụng đất tribat hoặc các loại đất trộn sẵn chuyên dụng cho xương rồng và các loại cây mọng nước, thường đã có thành phần giúp thoát nước tốt. Việc bổ sung thêm một ít phân trùn quế vào hỗn hợp đất cơ bản cũng giúp tăng cường dinh dưỡng và vi sinh vật có lợi cho cây. Nên tránh sử dụng đất sét nặng hoặc đất có quá nhiều cát đơn thuần, vì đất sét giữ nước gây úng, còn đất cát dễ bị rửa trôi dinh dưỡng, khiến cây còi cọc. Đất trồng chất lượng là nền tảng vững chắc cho việc trồng nha đam hiệu quả tại nhà. Bạn có thể tìm mua giống cây khỏe mạnh hoặc các loại đất trộn sẵn chất lượng tại các nguồn uy tín như hatgiongnongnghiep1.vn.
Lựa Chọn Dụng Cụ Trồng
Dụng cụ trồng nha đam tại nhà khá đa dạng và linh hoạt. Bạn không nhất thiết phải mua chậu mới mà hoàn toàn có thể tận dụng các vật liệu sẵn có trong gia đình như khay nhựa, chậu sành, bao xi măng cũ, thùng xốp hay thậm chí là trồng trực tiếp trên luống đất trong vườn nếu có không gian.
Dù sử dụng loại dụng cụ nào, yếu tố quan trọng nhất cần lưu ý là khả năng thoát nước của chúng. Tất cả các dụng cụ trồng, đặc biệt là chậu và thùng, BẮT BUỘC phải có lỗ thoát nước ở đáy. Số lượng và kích thước lỗ thoát nước cần đủ để đảm bảo nước thừa không bị đọng lại trong chậu sau khi tưới hoặc sau các cơn mưa lớn. Kích thước của dụng cụ trồng cũng cần phù hợp với kích thước cây. Đối với cây con mới trồng, chậu có đường kính miệng khoảng 15-20cm là đủ. Khi cây lớn hơn, bạn nên chuyển sang chậu có đường kính khoảng 35-40cm và chiều cao 40-45cm để rễ có đủ không gian phát triển và cây đạt kích thước tối đa, thuận lợi cho việc thu hoạch nha đam.
Kỹ Thuật Trồng và Chăm Sóc Nha Đam
Khi đã chuẩn bị đầy đủ giống, đất và dụng cụ, bạn có thể tiến hành trồng. Nếu trồng trên luống đất ở vườn, hãy đào rãnh với khoảng cách hàng cách hàng khoảng 80cm và cây cách cây 40cm, đảm bảo đủ không gian cho cây phát triển và thuận tiện cho việc chăm sóc, thu hoạch sau này. Mật độ này có thể đạt khoảng 30.000 – 50.000 cây/ha. Khi trồng cây con từ vườn ươm, hãy nhẹ nhàng đào cả bầu đất để bảo vệ rễ, giúp cây nhanh hồi phục và bén rễ.
Đặt cây con vào hố hoặc chậu đã chuẩn bị đất. Điều chỉnh sao cho phần gốc cây nằm ngang với mặt đất hoặc hơi cao hơn một chút, đặc biệt là phần lá nhô lên khỏi mặt đất. Giữ cho thân cây đứng thẳng để rễ phát triển đều và bám chắc vào đất. Sau khi trồng, tưới một lượng nước vừa đủ để làm ẩm đất, không tưới quá nhiều gây úng. Đặt chậu cây ở vị trí có ánh sáng phù hợp. Cây nha đam cần ánh sáng mặt trời để quang hợp và phát triển, nhưng nắng gắt trực tiếp cả ngày có thể làm cháy lá, nhất là vào mùa hè. Vị trí lý tưởng là nơi có ánh sáng mặt trời khoảng 4-6 tiếng mỗi ngày, hoặc có lưới che bớt nắng nếu trồng ngoài trời.
Những chậu nha đam xanh tốt dễ dàng trồng tại nhà
Chế độ tưới nước là yếu tố then chốt khi chăm sóc nha đam. Nha đam là cây mọng nước, có khả năng tích trữ nước trong lá, nên không cần tưới quá thường xuyên. Hãy chỉ tưới khi lớp đất mặt đã khô hoàn toàn, thường là 1-2 lần/tuần vào mùa khô và giảm đáng kể vào mùa mưa hoặc khi trời ẩm. Tưới quá nhiều nước là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến thối rễ. Khi tưới, hãy tưới trực tiếp vào gốc đất, tránh làm nước đọng trên lá hoặc trong bẹ lá, nhất là vào ban đêm. Trồng trong nhà cần kiểm tra độ ẩm đất thường xuyên hơn do ít chịu ảnh hưởng của mưa.
Về dinh dưỡng, nha đam trồng trong chậu tại nhà không cần bón phân quá nhiều. Bạn có thể sử dụng nước vo gạo đã để lắng để tưới cho cây như một nguồn dinh dưỡng tự nhiên. Nếu muốn bón phân hóa học, có thể dùng phân NPK pha loãng tưới cách 15-20 ngày/lần với liều lượng rất ít. Đối với nha đam trồng ngoài vườn trên diện tích lớn, việc bón phân hữu cơ kết hợp với phân NPK bón thúc 1 tháng/lần giúp cây phát triển mạnh mẽ hơn. Lưu ý bón phân xa gốc và kết hợp xới nhẹ đất để phân dễ dàng ngấm xuống, tránh làm bẩn lá. Bón phân tốt nhất là vào lúc chiều mát và tưới nước nhẹ sau khi bón để hòa tan phân.
Phòng Trừ Sâu Bệnh
Nhìn chung, cây nha đam khá khỏe mạnh và ít bị sâu bệnh hại do lớp biểu bì lá dày và chứa chất dịch đắng. Tuy nhiên, trong điều kiện môi trường không thuận lợi, cây vẫn có thể gặp vấn đề. Các yếu tố như mật độ trồng quá dày, độ ẩm đất hoặc không khí quá cao hoặc quá thấp là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn và nấm bệnh phát triển.
Biểu hiện bệnh phổ biến nhất trên nha đam là sự xuất hiện của các đốm đen hoặc vàng trên bề mặt lá. Khi phát hiện lá có dấu hiệu bệnh, việc đầu tiên cần làm là cắt bỏ ngay phần lá bị bệnh bằng dụng cụ sạch để ngăn chặn sự lây lan. Sau đó, quan trọng nhất là cần rà soát lại điều kiện môi trường mà cây đang sống. Đảm bảo cây nhận đủ ánh sáng, đất thoát nước tốt và chế độ tưới hợp lý.
Vì mục đích trồng nha đam thường là để sử dụng lá cho sức khỏe hoặc làm đẹp, nên tuyệt đối hạn chế hoặc không sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật hóa học để phòng trừ sâu bệnh. Việc cải thiện môi trường sống của cây là biện pháp phòng bệnh hiệu quả và an toàn nhất, giúp cây tự chống chịu tốt hơn. Duy trì vệ sinh vườn, loại bỏ lá khô, cỏ dại cũng góp phần hạn chế mầm bệnh.
Thu Hoạch Nha Đam
Sau khoảng 6 tháng kể từ khi trồng, cây nha đam thường đã đủ lớn để bắt đầu cho lứa thu hoạch đầu tiên. Bạn nên chọn những lá nha đam già nhất, thường là các lá ở vòng ngoài cùng của cây. Dùng dao sắc cắt sát gốc lá. Cắt từng lá một theo nhu cầu sử dụng. Sau khi cắt, vết thương ở gốc lá sẽ tự liền lại.
Việc thu hoạch nên được thực hiện vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát. Sau khi thu hoạch lứa đầu, cây sẽ tiếp tục phát triển và ra lá mới. Bạn có thể tiến hành thu hoạch định kỳ khoảng mỗi tháng một lần, tập trung vào những lá già đã đạt kích thước mong muốn. Sau khoảng một năm trồng nha đam, cây mẹ sẽ ra nhiều cây con mới xung quanh gốc. Khi cây mẹ đã quá già hoặc năng suất giảm, bạn có thể sử dụng các cây con to khỏe để thay thế cây mẹ, đảm bảo nguồn cung nha đam tươi liên tục tại nhà.
Với những hướng dẫn chi tiết về cách trồng nha đam và chăm sóc như trên, hy vọng bạn đã tự tin bắt tay vào việc tạo ra khu vườn nha đam nhỏ xinh của riêng mình. Trồng nha đam tại nhà không chỉ mang lại nguồn nguyên liệu tươi sạch cho sức khỏe và làm đẹp, mà còn là một thú vui làm vườn bổ ích, giúp bạn thư giãn và kết nối với thiên nhiên. Chúc bạn thành công và có những trải nghiệm tuyệt vời với cây nha đam!