Cây quất hồng bì, hay còn được biết đến với các tên gọi như cây vòng, quất bì, cây nhâm, giổi, là một loại cây thân gỗ lớn, tán lá sum suê. Đặc trưng của loại cây này là quả khi non có màu xanh và chuyển sang màu vàng hoặc nâu đậm khi chín, mang hương vị độc đáo. Dù là cây phát triển nhanh, quá trình trồng quất hồng bì đòi hỏi sự kiên nhẫn vì cây cần thời gian nhất định, thường là sau nhiều năm trồng và chăm sóc kỹ lưỡng, mới bắt đầu cho hoa và kết trái ổn định. Việc nắm vững kỹ thuật trồng và chăm sóc sẽ giúp bạn rút ngắn thời gian chờ đợi và có được cây quất hồng bì khỏe mạnh, sai quả ngay tại khu vườn nhà mình.
Chuẩn bị trước khi trồng quất hồng bì
Đặc điểm chung của cây quất hồng bì
Quất hồng bì thuộc nhóm cây ăn quả lâu năm, có thể đạt chiều cao lớn và phát triển tán rộng nếu được trồng ở không gian phù hợp. Cây ưa sáng và có khả năng chịu hạn tốt khi trưởng thành, tuy nhiên ở giai đoạn cây con và lúc ra hoa kết trái, lượng nước và điều kiện ánh sáng, nhiệt độ đóng vai trò quan trọng quyết định sự sinh trưởng. Việc hiểu rõ đặc tính này là bước đầu tiên trong cách trồng quất hồng bì hiệu quả.
Chọn vị trí và chuẩn bị đất trồng
Vì quất hồng bì là loại cây thân gỗ có kích thước lớn khi trưởng thành, việc lựa chọn vị trí trồng cần đảm bảo đủ không gian cho cây phát triển cả về chiều cao và chiều rộng tán. Nên chọn nơi có ánh nắng mặt trời đầy đủ và thoáng đãng. Đối với đất trồng, quất hồng bì không quá kén chọn nhưng để cây sinh trưởng tốt nhất, cần sử dụng loại đất giàu dinh dưỡng, tơi xốp và có khả năng thoát nước tốt. Nếu đất có độ pH thấp hoặc nhiễm phèn, bạn có thể tiến hành cải tạo bằng cách bón vôi nông nghiệp kết hợp với phân chuồng đã ủ hoai mục trước khi trồng khoảng 2-3 tuần. Quá trình này không chỉ cung cấp dinh dưỡng mà còn giúp diệt trừ mầm bệnh và cải thiện cấu trúc đất. Đối với đất nhiều sỏi hoặc cằn cỗi, việc tăng cường phân hữu cơ hoai mục là đặc biệt cần thiết để nâng cao độ phì nhiêu.
Kỹ thuật trồng quất hồng bì
Đào hố và bón lót
Khi đã chọn được vị trí và chuẩn bị đất, tiến hành đào hố trồng cây. Kích thước hố cần đủ rộng rãi để bộ rễ cây con có không gian phát triển ban đầu, thường khoảng 50x50x50 cm hoặc lớn hơn tùy kích thước cây giống. Khoảng cách giữa các hố nếu trồng nhiều cây nên duy trì từ 5-7 mét để đảm bảo cây có đủ diện tích khi trưởng thành và tán không bị che khuất lẫn nhau. Trước khi đặt cây vào hố, tiến hành bón lót bằng phân hữu cơ đã ủ hoai mục hoặc phân chuồng đã qua xử lý. Lượng bón lót vừa đủ, trộn đều với lớp đất mặt đã đào lên, sau đó đặt cây giống vào giữa hố, lấp đất nhẹ nhàng xung quanh gốc và ấn chặt để cố định cây.
Chăm sóc cây quất hồng bì sau khi trồng
Sau khi hoàn tất việc trồng cây, chế độ chăm sóc đóng vai trò then chốt để cây bén rễ và phát triển khỏe mạnh. Các yếu tố cần chú ý bao gồm tưới nước, bón phân và điều kiện môi trường.
Chế độ tưới nước phù hợp
Quất hồng bì là cây ưa ẩm, đặc biệt trong giai đoạn cây con và khi cây đang ra hoa kết quả. Việc cung cấp đủ nước giúp cây hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn từ đất, thúc đẩy quá trình sinh trưởng. Tần suất tưới nước cần điều chỉnh tùy thuộc vào điều kiện thời tiết và loại đất. Vào mùa khô hoặc những ngày nắng nóng kéo dài, cần tưới nước đều đặn hơn, có thể 1-2 lần mỗi ngày vào sáng sớm hoặc chiều mát. Ngược lại, vào mùa mưa hoặc khi đất còn ẩm, cần hạn chế tưới để tránh tình trạng ngập úng gây thối rễ. Cách tốt nhất để kiểm tra độ ẩm là dùng tay kiểm tra lớp đất mặt, nếu thấy khô thì cần tưới.
Bón phân cho quất hồng bì
Chế độ dinh dưỡng là yếu tố quan trọng trong cách trồng quất hồng bì để cây phát triển xanh tốt và cho năng suất cao. Sau khi trồng khoảng 5-10 ngày, cây bắt đầu bén rễ, bạn có thể bón bổ sung một lượng nhỏ phân hữu cơ pha loãng hoặc phân chuồng hoai mục để cung cấp dinh dưỡng ban đầu. Khi cây bước vào giai đoạn phát triển thân lá mạnh, khoảng 10-20 ngày sau, có thể bón luân phiên phân NPK hoặc phân lân với liều lượng vừa đủ theo hướng dẫn sử dụng, ưu tiên các loại phân có tỷ lệ Đạm (N) cao hơn một chút để thúc đẩy sự phát triển của cành lá. Khi cây chuẩn bị ra hoa và đậu quả, nên chuyển sang các loại phân có tỷ lệ Lân (P) và Kali (K) cao hơn để hỗ trợ quá trình ra hoa, đậu quả và giúp quả chất lượng hơn. Bón phân cách gốc khoảng 20-30cm và tưới nước nhẹ sau khi bón để phân tan và ngấm vào đất.
Quả quất hồng bì chín vàng trên cành cây
Điều kiện nhiệt độ và ánh sáng lý tưởng
Quất hồng bì phát triển tốt nhất trong điều kiện khí hậu ấm áp và có đầy đủ ánh sáng mặt trời. Cây cần ít nhất 6-8 giờ nắng mỗi ngày để quang hợp và phát triển khỏe mạnh. Tuy nhiên, trong những đợt nắng nóng gay gắt kéo dài, đặc biệt khi cây còn non hoặc đang mang quả, cần chú ý cung cấp đủ nước hoặc có biện pháp che chắn tạm thời để tránh cây bị stress nhiệt, héo lá hoặc rụng quả non. Ngược lại, quất hồng bì khá nhạy cảm với tình trạng ngập úng kéo dài, điều này có thể làm chết rễ và suy yếu cây. Do đó, bên cạnh việc kiểm soát lượng nước tưới, cần đảm bảo đất trồng có độ thoát nước tốt và tránh trồng ở những vùng đất trũng dễ bị đọng nước vào mùa mưa.
Phòng trừ sâu bệnh hại trên cây quất hồng bì
Quất hồng bì nhìn chung là loại cây có sức đề kháng tốt, ít bị tấn công bởi sâu bệnh hại nguy hiểm so với nhiều loại cây ăn quả khác. Tuy nhiên, trong quá trình trồng quất hồng bì, cây vẫn có thể gặp phải một số vấn đề về nấm bệnh hoặc côn trùng gây hại nếu điều kiện chăm sóc không đảm bảo hoặc thời tiết bất lợi.
Một số bệnh phổ biến có thể gặp là đốm nâu xuất hiện trên thân, cành cây hoặc bệnh loét sẹo gây tổn thương trên thân, cành hoặc quả. Các bệnh này thường do nấm hoặc vi khuẩn gây ra, phát triển mạnh trong điều kiện ẩm độ cao. Để phòng ngừa, cần đảm bảo vườn thông thoáng, tỉa bỏ cành già, cành yếu hoặc cành bị bệnh để hạn chế lây lan. Khi phát hiện bệnh, có thể sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật chứa gốc đồng hoặc các sản phẩm đặc trị nấm như Score 250 EC, Rhidomil MZ 73 WP theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Việc phun thuốc cần tuân thủ nguyên tắc an toàn, đảm bảo đúng liều lượng và thời điểm phun.
Ngoài ra, thỉnh thoảng cây có thể bị rệp sáp, rệp vảy tấn công làm suy yếu cây. Quan sát thường xuyên để phát hiện sớm và có biện pháp xử lý kịp thời bằng cách rửa trôi bằng nước mạnh hoặc sử dụng thuốc trừ sâu sinh học, hóa học đặc trị nếu cần thiết.
Lợi ích sức khỏe và ứng dụng của quất hồng bì
Bên cạnh giá trị cảnh quan và bóng mát, quả quất hồng bì mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho sức khỏe và có nhiều ứng dụng trong đời sống. Cách trồng quất hồng bì tại nhà giúp bạn dễ dàng tiếp cận với nguồn nguyên liệu tự nhiên này.
Quả quất hồng bì có vị chua ngọt dịu, thường được ăn trực tiếp hoặc chế biến thành mứt quất hồng bì thơm ngon. Trong y học cổ truyền, quất hồng bì được xem là một vị thuốc quý. Quả quất hồng bì chín có tác dụng hỗ trợ điều trị các bệnh về đường hô hấp như cảm cúm, sốt, ho dai dẳng, giúp làm dịu cổ họng và long đờm. Ngoài ra, quả còn tốt cho hệ tiêu hóa, giúp giảm các triệu chứng đau bụng, co thắt dạ dày hoặc đau vùng thượng vị. Lá quất hồng bì cũng có công dụng. Theo kinh nghiệm dân gian, lá quất hồng bì tươi có thể được nấu nước để xông hơi giải cảm hoặc dùng để gội đầu, giúp tóc sạch gàu và mềm mượt hơn. Rễ cây đôi khi cũng được sử dụng trong một số bài thuốc.
Trồng quất hồng bì tại nhà là một trải nghiệm thú vị và mang lại nhiều giá trị thiết thực, từ bóng mát, quả ngon đến nguồn dược liệu tự nhiên hữu ích. Với những hướng dẫn chi tiết về kỹ thuật trồng và chăm sóc từ việc chuẩn bị đất, bón phân đến phòng trừ sâu bệnh, hy vọng bạn sẽ tự tin bắt tay vào việc gieo trồng và chăm sóc cây quất hồng bì thành công, thu hoạch những mùa quả trĩu cành. Để tìm hiểu thêm về các loại hạt giống cây trồng, kỹ thuật canh tác và các vật tư nông nghiệp cần thiết, hãy ghé thăm hatgiongnongnghiep1.vn để có thêm những thông tin và sản phẩm chất lượng hỗ trợ cho khu vườn của bạn.