Cách trồng rau nhút đạt hiệu quả không khó nếu bạn nắm vững các kỹ thuật cơ bản, đặc biệt là trong môi trường nước như ao, mương. Loại rau này ưa thích điều kiện ẩm ướt và khí hậu nóng, sinh trưởng rất nhanh và cho năng suất tốt khi được chăm sóc đúng cách. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết quy trình trồng rau nhút từ khâu chuẩn bị đến thu hoạch, giúp bạn có được vụ rau bội thu ngay tại nhà.
Chuẩn bị môi trường và đất trồng rau nhút
Rau nhút phát triển mạnh nhất ở những vùng đất sình, trũng, hoặc trong ao, mương có sẵn nguồn nước. Đây là điều kiện lý tưởng để cây bám rễ và lan rộng. Trước khi bắt đầu trồng, việc chuẩn bị môi trường và đất trồng là vô cùng quan trọng để đảm bảo hiệu quả trồng rau.
Cần làm sạch khu vực trồng thật kỹ, loại bỏ hoàn toàn tàn dư thực vật của vụ trước cũng như các loại cỏ dại có thể cạnh tranh dinh dưỡng và không gian với rau nhút. Sau đó, nên bón lót vôi xuống đáy ao, mương hoặc vùng đất sình. Vôi không chỉ giúp điều chỉnh độ pH của đất mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc tiêu diệt các mầm bệnh tiềm ẩn trong đất, tạo môi trường sạch bệnh cho cây con. Nên bón vôi trước khoảng 7-10 ngày trước khi trồng để vôi có thời gian phân hủy và phát huy tác dụng. Việc tận dụng tối đa các ao hồ hay ruộng trũng sẵn có sẽ tiết kiệm được công sức và chi phí chuẩn bị ban đầu.
Ngoài việc làm sạch và bón vôi, việc cung cấp dinh dưỡng ban đầu cho cây là rất cần thiết. Bón lót thêm nhiều phân chuồng và các loại phân hữu cơ khác đã được ủ hoai mục là cách tốt nhất để làm giàu dinh dưỡng cho đất trồng. Phân hữu cơ cung cấp nguồn dưỡng chất dồi dào, từ từ phân giải giúp cây hấp thụ hiệu quả và phát triển bộ rễ khỏe mạnh ngay từ đầu. Khi mới trồng rau nhút, mực nước trong ao hoặc mương nên được giữ ở mức tương đối nông, khoảng 18-20cm. Mức nước này vừa đủ ẩm để kích thích hom rau ra rễ, vừa không quá sâu gây khó khăn cho cây con mới bén rễ.
Chọn giống và kỹ thuật trồng rau nhút
Việc lựa chọn hom giống quyết định rất lớn đến sự thành công và năng suất cao của vụ rau nhút. Nên chọn những hom rau nhút mẹ khỏe mạnh, không có dấu hiệu sâu bệnh, thân mập mạp và có nhiều mấu rễ tiềm năng. Hom đủ tiêu chuẩn sẽ được cắt thành các đoạn ngắn, thường có độ dài khoảng 3-4cm, chứa ít nhất 1-2 mấu. Những đoạn hom này sẽ là vật liệu để trồng cho lứa rau tiếp theo hoặc mở rộng diện tích trồng.
Khi tiến hành cấy hom rau nhút xuống ao, mương, mực nước cần được điều chỉnh lại. Ban đầu, nên giữ mực nước trong khoảng 20-25cm. Độ sâu này tạo điều kiện thuận lợi cho hom giống nổi và bén rễ trong môi trường nước. Rau nhút có tốc độ sinh trưởng và phát triển rất nhanh, chúng lan rộng và đẻ nhánh mạnh mẽ. Vì vậy, khi trồng cần chú ý đến mật độ để cây có đủ không gian phát triển và nhận đủ ánh sáng. Nên trồng thành từng khóm nhỏ, mỗi khóm chỉ cần 2 ngọn giống. Khoảng cách giữa các khóm nên duy trì khoảng 1x1m. Mật độ này giúp rau nhút không bị chen chúc, ánh sáng mặt trời có thể chiếu tới các ngọn bên dưới, thúc đẩy đẻ nhánh và tăng hiệu quả trồng rau. Thông thường, sau khoảng 3 tháng thu hoạch đợt đầu, mật độ rau có thể giảm xuống do thu hái và sự phát triển tự nhiên, do đó nên xem xét trồng bổ sung các khóm mới vào những vị trí trống để đảm bảo mật độ tối ưu cho ao trồng, duy trì năng suất liên tục.
Chăm sóc và bón phân cho rau nhút
Sau khi trồng khoảng 15-20 ngày, khi các hom rau nhút đã bén rễ vững chắc và bắt đầu hồi xanh (phục hồi sức sống và phát triển lá mới), đây là thời điểm quan trọng để điều chỉnh mực nước và bổ sung dinh dưỡng. Mực nước trong ao, mương lúc này cần được tăng lên và luôn giữ ở mức từ 30-40cm. Mức nước sâu hơn này phù hợp với giai đoạn cây đã có bộ rễ phát triển, giúp cây nổi tốt hơn và tạo không gian cho các nhánh lan rộng.
Đồng thời với việc tăng mực nước, cần tiến hành bón thúc để cung cấp dinh dưỡng cho rau nhút sinh trưởng nhanh chóng và đẻ nhiều nhánh. Các loại phân hữu cơ như phân dê, phân gà, phân bò đã qua xử lý (ủ hoai) là lựa chọn rất tốt cho rau nhút trồng trong nước. Phân hữu cơ cung cấp đầy đủ các nguyên tố đa lượng và vi lượng cần thiết cho sự phát triển của cây một cách bền vững, giúp rau xanh tốt, mập mạp và tăng năng suất rau nhút. Việc bón phân thúc nên được thực hiện định kỳ hoặc sau mỗi đợt thu hoạch để cây nhanh chóng tái sinh và phục hồi, chuẩn bị cho đợt thu hoạch tiếp theo. Nên rải phân đều trên mặt nước hoặc xung quanh gốc cây (nếu có thể), đảm bảo phân không bị trôi đi quá nhanh.
Phòng trừ sâu bệnh và sinh vật gây hại
Một ưu điểm của rau nhút là rất ít khi bị sâu bệnh hại tấn công trên thân lá, giúp giảm thiểu việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và cho ra sản phẩm an toàn hơn. Tuy nhiên, khi trồng rau nhút trên các ao hồ hay ruộng trũng ngập nước, người trồng cần đặc biệt chú ý đến các đối tượng sinh vật gây hại sống trong môi trường nước. Hai đối tượng phổ biến nhất là ốc bươu vàng và các loài cá tạp.
Ốc bươu vàng có thể ăn phá các mầm non và rễ của rau nhút, đặc biệt là ở giai đoạn cây con mới cấy. Cá tạp trong ao như cá rô, cá trê nhỏ có thể làm đục nước, ăn rễ non hoặc cạnh tranh dinh dưỡng. Để kiểm soát hiệu quả ốc bươu vàng và cá tạp một cách tự nhiên và thân thiện với môi trường, một giải pháp hiệu quả là kết hợp nuôi một số loại cá săn mồi trong ao cùng với rau nhút. Cá trắm đen là một lựa chọn phổ biến vì chúng ăn ốc bươu vàng rất tốt. Việc thả cá trắm đen với mật độ phù hợp sẽ giúp kiểm soát số lượng ốc bươu vàng và giảm thiệt hại cho rau nhút. Đối với cá tạp, việc tháo cạn hoặc tát ao định kỳ để loại bỏ bớt cũng là một biện pháp cần thiết để duy trì hiệu quả trồng rau nhút.
Thu hoạch và tái tạo sau thu hoạch
Rau nhút có tốc độ phát triển rất nhanh. Sau thời gian trồng khoảng 1,5 tháng, khi cây đã sinh trưởng mạnh mẽ và đẻ nhiều nhánh, bạn có thể bắt đầu thu hoạch đợt đầu tiên. Đây là thời điểm các ngọn rau đã đủ độ dài và non mềm để sử dụng. Việc thu hoạch đợt đầu sớm giúp kích thích cây đẻ thêm nhiều nhánh mới, chuẩn bị cho các đợt thu hoạch tiếp theo với năng suất cao hơn.
Sau đợt thu hoạch đầu tiên, rau nhút sẽ tiếp tục cho thu hoạch định kỳ. Khoảng cách giữa các đợt thu hái thường rất ngắn, chỉ từ 7-10 ngày tùy thuộc vào điều kiện chăm sóc và thời tiết. Người trồng sẽ thu hoạch bằng cách cắt các ngọn non, giữ lại phần gốc và các lá già để cây tiếp tục phát triển. Thời gian thu hoạch kéo dài của một lứa rau nhút có thể lên tới 4-5 tháng nếu được chăm sóc tốt. Sau mỗi đợt thu hái, việc bổ sung dinh dưỡng cho cây là vô cùng quan trọng. Nên tiến hành bón thêm phân hữu cơ hoặc phân bón lá chuyên dụng (nếu trồng trong môi trường kiểm soát) để cây nhanh chóng tái sinh, phục hồi sức lực và tiếp tục sản xuất các đợt ngọn non mới, đảm bảo duy trì năng suất cao liên tục trong suốt chu kỳ sống của cây.
Hình ảnh người trồng rau nhút dưới nước
Áp dụng các kỹ thuật trồng và chăm sóc đúng cách như trên sẽ giúp bạn đạt được hiệu quả trồng rau nhút tối ưu, thu hoạch được sản lượng rau tươi ngon và đạt năng suất cao. Việc đầu tư vào khâu chuẩn bị môi trường, chọn giống tốt và duy trì chế độ dinh dưỡng, kiểm soát sinh vật gây hại hợp lý là chìa khóa để có được vụ rau nhút thành công. Với những kiến thức này, bạn hoàn toàn có thể tự tin trồng và thu hoạch loại rau ưa nước này.
Rau nhút tươi tốt trong ao nhà