Hoa sen cạn, hay còn gọi là Hạn hà thảo, Hà diệp liên (tên khoa học: Tropaeolum majus L.), là loài cây thân thảo được ưa chuộng không chỉ bởi vẻ đẹp rực rỡ mà còn vì nhiều công dụng khác. Trồng sen cạn tại nhà hoàn toàn khả thi với kỹ thuật trồng cây hoa sen cạn không quá phức tạp, phù hợp cho cả những người mới bắt đầu làm vườn, mang đến không gian xanh mát và đầy màu sắc. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết cách trồng sen cạn từ A đến Z, giúp bạn tự tay tạo nên những chậu sen cạn xinh xắn.
Đặc điểm của cây sen cạn
Sen cạn có nguồn gốc từ vùng Nam Mỹ, cụ thể là Peru, và đã du nhập, trở nên phổ biến ở Việt Nam. Đây là cây thân thảo sống hằng năm, có khả năng leo nhẹ với chiều cao thân bụi trung bình 20-25cm, đôi khi đạt tới 50cm. Lá cây có hình dáng tương tự lá sen, tròn, mép nguyên, cuống dài đính ở giữa phiến lá. Mặt trên lá có màu lục nhạt, mặt dưới nhạt màu hơn. Hoa sen cạn mọc đơn lẻ ở nách lá, đường kính 3-5cm, có nhiều màu sắc phong phú như vàng, vàng cam, và đỏ. Cây hoa sen cạn ưa sáng và có thể ra hoa liên tục nếu được chăm sóc đúng cách.
Hướng dẫn kỹ thuật trồng sen cạn
Để có những chậu sen cạn nở rộ và khỏe mạnh, việc nắm vững kỹ thuật trồng hoa sen cạn là rất quan trọng. Quá trình này bao gồm từ khâu chuẩn bị đến chăm sóc sau khi trồng.
Chuẩn bị đất trồng và chậu
Sen cạn là loại cây không chịu được nhiệt độ và độ ẩm quá cao, đặc biệt là vào mùa hè nóng ẩm. Đất trồng cần đảm bảo độ tơi xốp và khả năng thoát nước tốt. Hỗn hợp đất lý tưởng để trồng sen cạn bao gồm đất Akadama hạt nhỏ và đất mùn (hoặc than bùn), có thể thêm một ít chất khoáng trồng cây. Việc thêm cát vào đất cũng giúp tăng cường thoát nước và khuếch tán chất hữu cơ hiệu quả. Chọn chậu có lỗ thoát nước tốt để tránh tình trạng úng ngập rễ.
Thời điểm gieo hạt sen cạn
Thời điểm thích hợp nhất để gieo hạt sen cạn tại Việt Nam thường là vào khoảng giữa tháng 3 đến giữa tháng 4, khi thời tiết ấm áp và độ ẩm không quá cao. Chọn hạt giống chất lượng cao từ các nguồn cung cấp uy tín để đảm bảo tỷ lệ nảy mầm tốt.
Hoa sen cạn có kỹ thuật trồng cây không khó
Cách gieo hạt sen cạn
Trước khi gieo, bạn nên lột nhẹ lớp vỏ cứng bên ngoài của hạt sen cạn để giúp hạt dễ dàng nảy mầm hơn. Dùng ngón tay hoặc que nhỏ tạo một lỗ nhỏ trên bề mặt đất trong chậu đã chuẩn bị, sau đó đặt một hạt vào lỗ và lấp đất nhẹ lại. Giữ ẩm cho đất nhưng tránh tưới quá nhiều nước gây ngập úng. Hạt sẽ nảy mầm sau vài ngày nếu điều kiện thuận lợi.
Chăm sóc cây sen cạn
Sau khi cây non phát triển và ra rễ đủ mạnh, bạn có thể chuyển cây sang chậu lớn hơn nếu cần hoặc giữ nguyên trong chậu ban đầu nếu mật độ phù hợp. Việc chăm sóc định kỳ là yếu tố quyết định đến sự phát triển và ra hoa của cây.
Ánh sáng và nhiệt độ phù hợp
Sen cạn ưa sáng nhưng không chịu được nắng gắt và nhiệt độ cao kéo dài. Vào mùa hè, nên đặt chậu cây ở nơi có bóng râm một phần, dưới tán cây lớn hoặc hiên nhà để tránh ánh nắng trực tiếp gay gắt. Những mùa khác, cây cần đủ ánh sáng mặt trời để quang hợp và ra hoa. Đảm bảo vị trí trồng thoáng gió cũng giúp cây khỏe mạnh và hạn chế sâu bệnh.
Kỹ thuật tưới nước
Tưới nước là khâu quan trọng trong cách trồng sen cạn. Bạn chỉ nên tưới nước khi bề mặt đất trong chậu đã khô. Tránh tưới quá nhiều hoặc quá thường xuyên, đặc biệt là vào mùa mưa hoặc khi độ ẩm không khí cao, vì điều này dễ gây vàng lá và thối rễ. Lượng nước tưới vừa đủ để làm ẩm đất.
Bón phân cho cây
Sau khi trồng khoảng 2-3 tuần, cây cần được bón phân để bổ sung dinh dưỡng. Sử dụng phân bón cho cây hoa theo liều lượng khuyến cáo. Nên pha loãng phân bón và tưới vào gốc cây, tránh tưới lên lá và hoa. Việc bón phân định kỳ (khoảng 2-4 tuần/lần) trong giai đoạn cây phát triển và ra hoa sẽ giúp cây sai hoa và màu sắc rực rỡ hơn.
Để có được chậu hoa sen cạn đẹp, người chơi hoa cần chú ý một số kỹ thuật trồng cây đơn giản
Nhân giống sen cạn bằng giâm cành
Ngoài gieo hạt, bạn cũng có thể nhân giống sen cạn bằng phương pháp giâm cành. Chọn một cành bánh tẻ khỏe mạnh, dài khoảng 7-8cm. Cắm cành giâm vào chất khoáng trồng cây ẩm hoặc đặt vào ly chứa đầy nước sạch. Cành giâm sẽ nhanh chóng ra rễ trong điều kiện thích hợp và bạn có thể trồng chúng vào chậu mới. Phương pháp này khá đơn giản và hiệu quả để mở rộng bộ sưu tập sen cạn của bạn.
Hoa sen cạn có nhiều màu như vàng, vàng cam và đỏ
Phòng trừ sâu bệnh hại phổ biến
Sen cạn ít bị sâu bệnh nghiêm trọng nhưng vẫn có thể gặp một số vấn đề như vàng lá hoặc bị rệp. Vàng lá thường do tưới quá nhiều hoặc quá ít nước, nhiệt độ cao kéo dài, hoặc thiếu ánh sáng. Đảm bảo thoát nước tốt cho đất, điều chỉnh lượng nước tưới và đặt cây ở vị trí có đủ ánh sáng (tránh nắng gắt trưa hè) là giải pháp hiệu quả.
Nếu cây bị rệp đeo bám, bạn có thể dùng vòi nước mạnh xịt trực tiếp vào chỗ có rệp để loại bỏ chúng. Ngoài ra, có thể sử dụng các loại dầu làm vườn hữu cơ pha loãng (ví dụ: 2.5-5ml dầu pha với 3.7 lít nước) và phun lên toàn bộ cây mỗi tháng một lần để phòng ngừa hoặc diệt trừ rệp. Tránh sử dụng thuốc diệt cỏ lá rộng gần khu vực trồng sen cạn vì nó có thể gây hại cho cây.
Công dụng đa năng của hoa sen cạn
Ở Việt Nam, sen cạn không chỉ là cây cảnh trang trí phổ biến mà còn có nhiều công dụng khác. Cây được trồng làm cảnh ở vườn, dọc hàng rào, ban công, trong bồn hoa, chậu cảnh treo… tạo điểm nhấn ấn tượng cho không gian sống. Những chậu sen cạn treo với lá xanh mướt và hoa nhiều màu sắc làm bừng sáng tiền sảnh, cửa sổ hay ban công.
Ngoài giá trị thẩm mỹ, hoa và lá sen cạn còn có thể dùng làm thực phẩm. Lá non có thể ăn sống trong salad hoặc nấu súp. Nụ hoa và quả xanh ngâm giấm có mùi vị cay nồng đặc trưng, tương tự cải xoong, rất ngon miệng. Hoa sen cạn cũng được dùng để trang trí món ăn, tăng thêm sự hấp dẫn.
Đặc biệt, theo y học cổ truyền, tất cả các bộ phận của cây sen cạn đều có thể dùng làm thuốc. Cây có vị cay, chua, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, mát huyết, cầm máu, điều kinh, lợi tiểu, nhuận tràng, trừ ho và chống scorbut. Sen cạn còn được sử dụng để hỗ trợ điều trị các vấn đề về phế quản, phổi, viêm bàng quang và viêm phế quản. Hơn nữa, mùi hương đặc trưng của hoa sen cạn còn có tác dụng đuổi muỗi hiệu quả.
Loài thực vật này có công hiệu đuổi muỗi khá tốt
Cách trồng sen cạn tại nhà thực sự mang lại nhiều lợi ích, từ việc làm đẹp không gian sống đến cung cấp thực phẩm và hỗ trợ sức khỏe. Với những hướng dẫn chi tiết về kỹ thuật trồng sen cạn và chăm sóc như đã nêu trên, bạn hoàn toàn có thể tự tay gieo trồng và tận hưởng vẻ đẹp cũng như những công dụng tuyệt vời của loài hoa này. Để tìm mua hạt giống chất lượng và các vật tư cần thiết, bạn có thể tham khảo tại hatgiongnongnghiep1.vn.