Hoa lan Đuôi Chồn (danh pháp khoa học là Rhynchostylis Retusa), còn được biết đến với tên gọi quen thuộc là Sóc Ta, là một loài lan phổ biến và được ưa chuộng rộng rãi trong giới chơi lan tại Việt Nam nhờ vẻ đẹp quyến rũ của những chùm hoa dài rủ xuống. Nếu bạn đang tìm hiểu về cách trồng và chăm sóc hoa lan đuôi chồn để sở hữu những giò lan khỏe mạnh và sai hoa, bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức cơ bản và kinh nghiệm thực tế để đạt được điều đó.
Đặc điểm nhận biết hoa lan Đuôi Chồn (Sóc Ta)
Để có cách trồng và chăm sóc hoa lan đuôi chồn hiệu quả, trước hết chúng ta cần hiểu rõ về đặc điểm sinh trưởng và hình thái của loài này. Lan Đuôi Chồn thuộc họ Ngọc Điểm, có đặc điểm lá dày, mọng nước, thường dài từ 20 đến 40 cm và rộng khoảng 2-3 cm. Mặt dưới của lá có những sọc trắng mờ không rõ rệt như lan Đai Châu, với màu nhạt hơn mặt trên. Lá xếp khép lại theo hình chữ V thay vì mở phẳng, tạo cảm giác chắc chắn cho cây. Đầu lá non thường chia thành hai thùy nhọn, trong khi đầu lá già thì tù hơn. Rễ của Sóc Ta thường to và mập, có màu trắng bạc. Đầu rễ khi đang phát triển có màu xanh sẫm đặc trưng.
Hoa lan Đuôi Chồn nở thành từng chùm dài, có thể đạt 30-45 cm, mang theo nhiều bông hoa nhỏ li ti, mỗi bông có kích thước khoảng 2 cm. Dáng hoa cơ bản giống với lan Đuôi Cáo, nhưng cánh bên nhỏ hơn và môi hoa cũng nhỏ hơn, thường có nhiều chấm tím nổi bật. Mùa hoa của lan Đuôi Chồn thường rơi vào khoảng tháng 4 đến tháng 6 dương lịch. Hoa có mùi hương thoang thoảng, đôi khi được miêu tả là giống mùi nhựa mới. Độ bền của hoa tương đối tốt, kéo dài khoảng 20-25 ngày tùy thuộc vào sức khỏe của cây lan.
Đặc điểm hình thái của lá lan Đuôi Chồn
Hướng dẫn ghép lan Sóc Ta lên giá thể
Việc lựa chọn và chuẩn bị giá thể phù hợp là bước đầu tiên quan trọng trong cách trồng và chăm sóc hoa lan đuôi chồn thành công. Lan Đuôi Chồn rất ưa thoáng khí ở bộ rễ, do đó, ghép lên gỗ hoặc trồng trong chậu đất nung với giá thể thoáng là phương pháp được khuyến khích.
Đối với phương pháp ghép gỗ, bạn nên chọn các khúc gỗ mục, gỗ cà phê hoặc gỗ nhãn. Trước khi ghép, cả gỗ và than củi (nếu sử dụng) cần được ngâm ngập nước khoảng 1-2 ngày để chúng ngậm đủ độ ẩm. Điều này giúp giá thể không hút ngược nước từ cây lan khi mới ghép. Cây lan sau khi được làm sạch rễ già, thối cần được cố định chắc chắn lên khúc gỗ bằng dây. Có thể treo cao khúc gỗ để rễ lan được thoáng.
Nếu vườn nhà bạn có khí hậu không quá ẩm mát, bạn có thể đặt cả khúc gỗ đã ghép lan vào trong một chậu đất nung, sau đó đổ thêm than củi có kích thước khoảng đầu ngón chân cái xung quanh. Lớp than này giúp tăng khả năng giữ ẩm mà vẫn đảm bảo độ thoáng cho bộ rễ.
Trong trường hợp không có gỗ, bạn hoàn toàn có thể trồng lan Đuôi Chồn trực tiếp trong chậu đất nung. Giá thể lúc này sẽ là than củi hoàn toàn. Lưu ý chọn than có kích thước lớn để đảm bảo độ thoáng tối đa. Phía trên mặt chậu, bạn có thể đặt vài miếng xơ dừa nhỏ để giúp giữ ẩm cho phần gốc mới. Khi trồng, điều quan trọng là không được vùi sâu gốc lan xuống giá thể. Cuống lá dưới cùng của cây nên cách mặt giá thể khoảng hai đốt ngón tay. Sử dụng dây buộc thân cây với dây treo hoặc thành chậu để cố định cây, tránh bị nghiêng đổ trong quá trình rễ mới hình thành.
Chế độ tưới nước và độ ẩm cho lan Đuôi Chồn
Độ ẩm và tưới nước là yếu tố then chốt trong cách trồng và chăm sóc hoa lan đuôi chồn, đặc biệt là trong giai đoạn cây mới ghép và chưa ra rễ. Đối với cây mới trồng, bạn cần tưới nước hàng ngày, thậm chí 2-3 lần tùy thuộc vào điều kiện thời tiết và độ khô của giá thể. Việc kiểm tra độ ẩm của giá thể là rất quan trọng để điều chỉnh lượng nước tưới phù hợp.
Trong khoảng 5 ngày đầu sau khi ghép, bạn có thể phun thuốc kích rễ một lần để khuyến khích cây ra rễ mới. Vị trí rễ mới thường đâm ra ở phần cuống lá dưới cùng. Yếu tố quan trọng nhất để cây ra rễ là môi trường râm mát và đủ ẩm. Nếu sau 20-30 ngày ghép mà cây vẫn chưa ra rễ, lá có dấu hiệu héo tóp và mỏng đi, điều đó chứng tỏ môi trường trồng đang quá khô nóng so với nhu cầu của cây. Bạn cần chuyển cây đến nơi có độ ẩm cao hơn, mát mẻ hơn. Có thể đặt thêm vật liệu giữ ẩm gần cuống lá dưới cùng, nhưng không được bịt kín hoàn toàn, cần đảm bảo vẫn có sự thông thoáng.
Một sai lầm thường gặp là tưới nước nhiều lần trong ngày nhưng cây vẫn héo, nguyên nhân chính là do nhiệt độ và độ ẩm không khí không phù hợp. Chỉ cần giữ được môi trường đủ ẩm mát, rễ cây sẽ ra một cách tự nhiên, chỉ là vấn đề thời gian. Cây chưa ra rễ chỉ cần đủ nước và một chút kích rễ, chưa cần phân bón.
Chăm sóc và bón phân khi cây đã ra rễ khỏe
Khi cây lan Đuôi Chồn đã ra rễ khỏe mạnh và bám chắc vào giá thể, chế độ chăm sóc sẽ chuyển sang giai đoạn nuôi dưỡng để cây phát triển thân lá và chuẩn bị cho mùa hoa. Lúc này, nhu cầu nước của cây ổn định hơn. Bạn có thể tưới nước 1-2 lần mỗi ngày, tùy thuộc vào điều kiện thời tiết.
Bên cạnh việc tưới nước, việc cung cấp dinh dưỡng qua phân bón lá là cần thiết. Định kỳ khoảng một tuần một lần, bạn nên phun phân bón lá NPK với hàm lượng đạm (N) cao, ví dụ NPK 30-10-10, để thúc đẩy sự phát triển của thân lá. Phân bón lá nên được pha loãng theo hướng dẫn trên bao bì để tránh làm cháy lá hoặc rễ non.
Vào khoảng đầu tháng 2 dương lịch, khi cây bắt đầu có dấu hiệu chuẩn bị cho mùa hoa, bạn nên chuyển sang sử dụng loại phân bón có hàm lượng lân (P) cao hơn, ví dụ NPK 10-30-10. Lân đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích cây phân hóa mầm hoa, giúp chùm hoa dài và bông to hơn. Tiếp tục phun loại phân này khoảng một lần mỗi tuần.
Cùng với việc thay đổi loại phân bón, bạn cũng cần điều chỉnh lượng nước tưới. Giảm dần số lần tưới nước lã, có thể chỉ tưới 3-4 ngày một lần, đặc biệt là vào giai đoạn thời tiết có mưa phùn hoặc độ ẩm cao. Cứ duy trì chế độ này cho đến khoảng đầu tháng 4. Gần đến thời điểm cây nhú nụ, bạn có thể cắt giảm gần như hoàn toàn việc tưới nước trong một thời gian ngắn để tạo sốc khô, giúp cây tập trung năng lượng cho việc ra hoa. Sau khi cây đã nhú nụ rõ ràng, có thể quay trở lại tưới nước bình thường.
Việc nắm vững cách trồng và chăm sóc hoa lan đuôi chồn theo từng giai đoạn phát triển của cây, từ khi mới ghép cho đến khi ra hoa, sẽ giúp bạn có được những giò lan Sóc Ta đẹp rực rỡ. Chú ý đến môi trường sống, chế độ nước tưới và dinh dưỡng phù hợp chính là chìa khóa để lan Đuôi Chồn sinh trưởng khỏe mạnh và cho hoa đều đặn hàng năm. Việc tìm hiểu các loại hạt giống nông nghiệp và vật tư cho lan tại các nguồn uy tín như hatgiongnongnghiep1.vn cũng góp phần vào sự thành công của bạn.