Cách trồng xoài tứ quý hiệu quả là điều nhiều nhà vườn và người làm vườn quan tâm, bởi đây là giống xoài phổ biến với nhiều ưu điểm vượt trội. Xoài tứ quý có nguồn gốc từ vùng Suối Tân, Cao Lâm, Khánh Hòa, nổi bật với kích thước lớn, ít xơ, nhiều bột nhưng vẫn giữ được vị giòn ngọt đặc trưng khi xanh và ngọt thơm khi chín. Giống xoài này không chỉ có hình dáng bắt mắt mà còn cho năng suất cao và chu kỳ thu hoạch ngắn, làm cho nó trở thành lựa chọn hàng đầu cho mục đích kinh tế và cả trồng làm cảnh, tạo bóng mát. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về cách trồng và chăm sóc để đạt được vụ mùa xoài tứ quý bội thu.
Đặc điểm nổi bật của giống xoài tứ quý
Xoài tứ quý là giống xoài được biết đến với kích thước “khủng”, vượt trội so với nhiều giống xoài khác. Trung bình, mỗi quả xoài tứ quý có thể đạt trọng lượng từ 0.5 kg đến 1 kg, thậm chí có những quả lên tới 2 kg, đưa giống xoài này vào danh sách những loại xoài có quả lớn nhất hiện nay tại Việt Nam. Về hình dáng, quả thường thuôn dài, bầu ở phần cuống và thon dần về phía chóp.
Khi còn non hoặc ương xanh, vỏ xoài có màu xanh nhạt. Khi quả chín tới, màu sắc sẽ chuyển dần sang vàng tươi rất bắt mắt. Đặc biệt, thịt quả có mùi thơm đặc trưng, vị ngọt đậm đà, ít xơ, mang lại cảm giác ngon miệng khi thưởng thức, dù là ăn xanh giòn hay chín mềm. Đặc điểm “tứ quý” còn ngụ ý khả năng cho trái rải vụ hoặc quanh năm nếu được chăm sóc đúng kỹ thuật, giúp tối ưu hóa năng suất.
Giá trị dinh dưỡng và lợi ích sức khỏe từ xoài tứ quý
Xoài không chỉ là loại trái cây ngon mà còn là nguồn cung cấp dinh dưỡng dồi dào, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Xoài tứ quý cũng không ngoại lệ, nó chứa hàm lượng chất xơ rất cao, hỗ trợ hệ tiêu hóa khỏe mạnh.
Bên cạnh đó, xoài tứ quý còn là kho chứa phong phú các loại vitamin thiết yếu cho cơ thể như Vitamin A (quan trọng cho mắt và hệ miễn dịch), Vitamin nhóm B (hỗ trợ chuyển hóa năng lượng), Vitamin C (tăng cường sức đề kháng), và Vitamin K (cần thiết cho quá trình đông máu và sức khỏe xương). Ngoài ra, quả xoài còn cung cấp các khoáng chất quan trọng như sắt (ngăn ngừa thiếu máu), canxi (tốt cho xương và răng), và đồng.
Đặc biệt, trong mỗi quả xoài có hàm lượng chất chống oxy hóa rất cao, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do, từ đó tăng cường sức đề kháng, làm chậm quá trình lão hóa và duy trì sức khỏe tổng thể dẻo dai. Nghiên cứu cho thấy, việc tiêu thụ xoài thường xuyên còn có thể góp phần ngăn ngừa nguy cơ mắc một số bệnh như bệnh về tuyến tiền liệt, bệnh hen suyễn và các bệnh liên quan đến kết trực tràng nhờ các hợp chất phenolic có trong quả.
Cách trồng xoài tứ quý đạt hiệu quả cao
Xoài tứ quý được đánh giá là giống cây dễ trồng, có khả năng thích nghi tốt với nhiều điều kiện đất đai và khí hậu, nhanh cho thu hoạch và đặc biệt là đạt năng suất cao nếu áp dụng đúng kỹ thuật.
Tiêu chuẩn đất trồng cho xoài tứ quý
Giống xoài tứ quý có thể sinh trưởng trên nhiều loại đất khác nhau, nhưng thích hợp nhất là đất thịt pha cát, tơi xốp, thoát nước tốt. Tuy nhiên, qua thực tế, nhiều nhà vườn đã trồng thành công xoài tứ quý trên các vùng đất nhiễm phèn nhẹ hoặc nhiễm mặn trung bình và cây vẫn cho năng suất ổn định. Điều quan trọng là cần chuẩn bị đất kỹ lưỡng trước khi trồng để tạo môi trường tốt nhất cho rễ cây phát triển.
Lựa chọn và chuẩn bị giống
Xoài tứ quý thường được nhân giống chủ yếu bằng phương pháp chiết cành hoặc ghép cành. Đây là hai phương pháp vô tính giúp cây con giữ lại 100% đặc tính di truyền của cây mẹ, đảm bảo chất lượng và năng suất quả sau này. Để có cây con giống tốt nhất, bà con nên chọn cây mẹ khỏe mạnh, không sâu bệnh, đang trong giai đoạn cho năng suất cao và ổn định. Cành chiết hoặc mắt ghép từ cây mẹ này sẽ cho ra cây con sinh trưởng nhanh, khả năng kháng bệnh tốt và sớm cho trái.
Chuẩn bị đất và tiến hành trồng cây con
Xoài tứ quý là loại cây ưa sáng mạnh, cần nhiều ánh nắng mặt trời để quang hợp và phát triển khỏe mạnh. Do đó, khi chọn vị trí trồng cây, cần đảm bảo nơi đó thoáng đãng và nhận được ít nhất 6 giờ ánh sáng trực tiếp mỗi ngày. Mặc dù ưa sáng, cây vẫn có thể trồng được trong chậu nếu không có đủ không gian đất vườn, nhưng cần đảm bảo chậu có kích thước đủ lớn (tối thiểu 60 cm đường kính) để bộ rễ phát triển.
Trước khi trồng, đất cần được làm sạch cỏ dại, loại bỏ sỏi đá và cày xới cho tơi xốp. Đào hố trồng với kích thước khoảng 50x50x50 cm. Trong mỗi hố, bà con nên bón lót một lượng phân chuồng đã hoai mục (khoảng 5-10 kg/hố) kết hợp với 1 kg phân Super Lân và khoảng 0.5 kg vôi bột. Việc bón lót này giúp cung cấp dinh dưỡng ban đầu, cải tạo đất và tiêu diệt một số mầm bệnh, nấm hại trong đất. Các hố trồng nên cách nhau khoảng 3 mét để đảm bảo cây có đủ không gian phát triển tán sau này. Khi trồng cây con, đặt bầu cây vào giữa hố, lấp đất nhẹ nhàng và nén chặt gốc. Sau khi trồng xong, tưới đẫm nước quanh gốc để giữ ẩm cho đất và giúp cây nhanh bén rễ. Duy trì việc tưới nước đều đặn trong khoảng 1 tháng đầu tiên sau khi trồng.
Kỹ thuật chăm sóc xoài tứ quý
Để cách trồng xoài tứ quý mang lại năng suất cao, việc chăm sóc đúng kỹ thuật là vô cùng quan trọng, bao gồm tưới nước, bón phân, tỉa cành và phòng trừ sâu bệnh.
Tưới nước định kỳ
Trong giai đoạn cây con mới trồng, bà con cần tưới nước định kỳ 2 ngày/lần để duy trì độ ẩm cho đất, giúp cây nhanh chóng phục hồi và ra rễ mới. Vào mùa khô, lượng nước tưới cần được tăng cường để cây không bị khô héo. Ngược lại, vào mùa mưa, cần chú ý hệ thống thoát nước để tránh ngập úng gây thối rễ. Khi cây lớn hơn, nhu cầu nước sẽ ít hơn nhưng vẫn cần duy trì độ ẩm thường xuyên cho đất, tránh để đất bị khô hạn kéo dài.
Ngoài việc tưới nước, bà con cũng cần thường xuyên làm sạch cỏ dại xung quanh gốc cây, đặc biệt là khi cây còn nhỏ. Cỏ dại cạnh tranh nước và dinh dưỡng với cây trồng, đồng thời có thể là nơi trú ngụ của sâu bệnh gây hại.
Tỉa cành và tạo tán
Tỉa cành và tạo tán là kỹ thuật chăm sóc bắt buộc đối với các loại cây ăn quả lâu năm thân gỗ như xoài, nhằm định hình cây, giúp cây nhận được nhiều ánh sáng hơn, tăng cường sự thông thoáng cho tán, hạn chế sâu bệnh và quan trọng nhất là kích thích cây ra hoa, đậu quả, từ đó nâng cao năng suất. Khi cây còn nhỏ, nên bấm ngọn để cây phát triển nhiều cành cấp 1, tạo bộ khung vững chắc. Khi cây trưởng thành, loại bỏ các cành tăm, cành khô héo, cành sâu bệnh, cành mọc chen chúc bên trong tán hoặc cành vượt. Việc tỉa cành nên được thực hiện sau mỗi vụ thu hoạch hoặc trước khi cây chuẩn bị ra hoa.
Bảo vệ hoa và quả non
Bảo vệ hoa và quả non khỏi sâu bệnh và tác động môi trường là khâu then chốt quyết định năng suất cuối cùng. Khi cây bắt đầu ra hoa, đây là giai đoạn cây rất mẫn cảm với các loại côn trùng gây hại, đặc biệt là rầy chích hút làm khô hoa và rụng trái non. Bà con cần phun thuốc phòng trừ kịp thời, ví dụ như sử dụng thuốc Sago Super hoặc các loại thuốc đặc trị rầy khác theo hướng dẫn.
Khi quả non hình thành, đạt kích thước khoảng 1-2 cm, là lúc cây dễ bị bệnh thán thư tấn công, gây thối quả non. Sử dụng thuốc có hoạt chất phù hợp như Antracol để phun phòng. Khi quả non đạt khoảng 30 ngày tuổi, tiến hành bao quả bằng túi chuyên dụng. Biện pháp này không chỉ giúp bảo vệ quả khỏi sâu đục quả, ruồi vàng và các loại sâu bệnh khác mà còn hạn chế tác động của thời tiết, giữ cho vỏ quả đẹp, ít tì vết và nâng cao chất lượng quả khi thu hoạch.
Kỹ thuật bón phân cho cây xoài tứ quý
Việc bón phân cần được điều chỉnh theo từng giai đoạn phát triển của cây để đảm bảo cây có đủ dinh dưỡng cho sự sinh trưởng và ra quả.
- Giai đoạn cây non (dưới 3 tuổi): Ở giai đoạn này, cây chủ yếu cần dinh dưỡng để phát triển bộ rễ, thân, cành lá. Bà con nên chia làm 2 đợt bón phân chính trong năm, thường vào đầu và cuối mùa mưa. Mỗi gốc cây bón khoảng 200-400g phân NPK tỷ lệ 16-16-8, kết hợp với phân hữu cơ hoai mục để cải tạo đất. Bón phân cách gốc khoảng 30-50 cm, sau đó tưới nước để phân tan và ngấm vào đất.
- Giai đoạn cây trưởng thành (từ 3 tuổi trở lên): Cây trưởng thành cần lượng dinh dưỡng nhiều hơn để nuôi trái và phục hồi sau thu hoạch. Tối thiểu, mỗi gốc cây cần bón từ 2 kg phân NPK 16-16-8 chia làm 2 lần bón chính vào đầu và cuối mùa mưa. Tùy vào tình hình sinh trưởng và năng suất của vụ trước, bà con có thể tăng lượng phân bón, đặc biệt là sau vụ thu hoạch bội thu, để giúp cây phục hồi sức khỏe, tích lũy dinh dưỡng cho vụ tiếp theo. Ngoài NPK, việc bổ sung phân hữu cơ và các loại phân bón lá chứa vi lượng trong giai đoạn ra hoa, đậu quả cũng rất quan trọng.
Thu hoạch xoài tứ quý
Xoài tứ quý có đặc điểm cho trái rải vụ hoặc quanh năm nếu được chăm sóc tốt, nhưng các vụ thu hoạch chính thường rơi vào khoảng tháng 4, tháng 8 và tháng 12 âm lịch hàng năm. Việc xác định thời điểm thu hoạch rất quan trọng để đảm bảo chất lượng quả. Nên thu hoạch khi quả chín vừa tới, tức là vỏ quả đã bắt đầu chuyển màu vàng nhạt hoặc vàng tươi ở phần chóp quả, thịt quả cứng nhưng đã có mùi thơm nhẹ đặc trưng.
Khi thu hoạch, nên sử dụng kéo hoặc dụng cụ hái chuyên dụng để cắt cuống, tránh làm dập hoặc tổn thương quả. Thời điểm hái tốt nhất là vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát, khi trời nắng ráo. Tránh hái vào lúc trời mưa hoặc khi quả còn ướt sương để hạn chế nấm bệnh phát triển. Sau khi thu hoạch, cần bảo quản quả ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp để giữ được độ tươi ngon lâu hơn.
Áp dụng đúng cách trồng xoài tứ quý và kỹ thuật chăm sóc như đã nêu trên sẽ giúp bà con nông dân và những người yêu thích trồng cây thu được những vụ xoài tứ quý chất lượng cao, quả to, ngon và đạt năng suất tốt. Để có nguồn giống cây trồng và vật tư nông nghiệp uy tín, bà con có thể tham khảo tại hatgiongnongnghiep1.vn.