Trồng cây mắc ca đạt năng suất cao đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu về kỹ thuật canh tác, trong đó khoảng cách trồng cây đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Việc xác định mật độ và bố trí cây trồng phù hợp không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển của từng cây mà còn quyết định hiệu quả sử dụng đất và khả năng phòng trừ sâu bệnh. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về khoảng cách trồng cây mắc ca cùng các kỹ thuật liên quan để giúp bà con nông dân đạt được vụ mùa bội thu. Thông tin được tổng hợp dựa trên kinh nghiệm thực tiễn và các nghiên cứu điển hình trong ngành nông nghiệp.
Điều kiện Gây Trồng và Đặc Điểm Sinh Trưởng Của Cây Mắc Ca
Để cây mắc ca sinh trưởng và phát triển tốt, mang lại năng suất cao, việc lựa chọn địa điểm trồng với các điều kiện khí hậu, đất đai và địa hình phù hợp là yếu tố tiên quyết. Nắm vững đặc điểm sinh trưởng của mắc ca sẽ giúp bà con đưa ra quyết định chính xác về kỹ thuật canh tác, bao gồm cả việc xác định khoảng cách trồng cây tối ưu.
Điều kiện Khí hậu Thích Hợp
Cây mắc ca là loại cây ưa khí hậu mát mẻ. Nhiệt độ trung bình lý tưởng cho sự sinh trưởng của cây dao động từ 12°C đến 32°C, với nhiệt độ tối ưu để cây ra hoa là khoảng 18°C. Lưu ý rằng, nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp nằm ngoài khoảng 12°C – 21°C có thể ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng ra hoa của cây. Lượng mưa hàng năm thích hợp cho mắc ca nằm trong khoảng 1500mm đến 2500mm, đảm bảo đủ độ ẩm cho cây trong suốt quá trình sinh trưởng. Mắc ca không ưa gió lớn, gió phơn hoặc sương muối. Do đó, việc chọn vị trí ít chịu ảnh hưởng của các yếu tố này hoặc thực hiện các biện pháp chắn gió là cần thiết. Cây mắc ca cần nhiều ánh sáng để quang hợp và phát triển tán lá, vì vậy không nên trồng cây dưới tán rừng hoặc các loại cây khác có tán dày.
Yêu Cầu Về Đất Đai và Địa Hình
Mắc ca phát triển mạnh mẽ trên các loại đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt, có thành phần cơ giới nhẹ hoặc trung bình. Độ dày tầng đất tối thiểu cần đạt 50cm. pH đất lý tưởng cho mắc ca hơi chua, dao động từ 5.5 đến 6. Các loại đất phù hợp bao gồm đất đỏ bazan, đất mùn pha cát. Cần tuyệt đối tránh trồng mắc ca trên đất cát nghèo dinh dưỡng, đất thường xuyên bị ngập úng hoặc đất phèn vì những loại đất này không đáp ứng được yêu cầu về độ ẩm, dinh dưỡng và khả năng thoát khí của bộ rễ. Về địa hình, mắc ca thích hợp trồng ở độ cao từ 300m đến 1.200m so với mực nước biển. Độ dốc của khu vực trồng không nên vượt quá 15 độ để thuận lợi cho việc canh tác, chăm sóc và hạn chế xói mòn đất, điều này cũng liên quan đến việc bố trí khoảng cách trồng cây trên địa hình dốc.
Khoảng cách trồng cây mắc ca trên địa hình đồi dốc
Tiêu Chuẩn Cây Ghép Mang Trồng
Để đảm bảo vườn mắc ca đạt năng suất và chất lượng tốt, việc lựa chọn cây giống ghép đạt tiêu chuẩn là rất quan trọng. Cây ghép đem trồng cần sạch sâu bệnh, có lá xanh tốt, tán phát triển cân đối và thể hiện sức sống mạnh mẽ. Cây giống phải đạt ít nhất 6 tháng tuổi sau khi ghép, có chiều cao thân chính trên 50cm và chồi ghép đã hóa gỗ hoàn toàn, cao trên 20cm so với điểm ghép. Đường kính cổ rễ của cây con nên đạt từ 1cm đến 1.5cm, đây là dấu hiệu của một cây giống khỏe mạnh, có khả năng thích nghi và phát triển tốt sau khi trồng xuống đất.
Thời Gian Cây Mắc Ca Bắt Đầu Cho Quả
Đối với cây mắc ca được trồng bằng phương pháp ghép cành từ giống tốt, thời gian từ khi trồng đến khi cây bắt đầu cho quả bói thường là từ 3 đến 4 năm. Giai đoạn này cây mới bắt đầu ra hoa và đậu quả lác đác, năng suất chưa cao. Cây sẽ bước vào giai đoạn kinh doanh ổn định và cho năng suất cao nhất sau khoảng 10 năm tuổi, khi tán cây đã phát triển hoàn chỉnh và bộ rễ đã ăn sâu, rộng trong đất.
Kỹ Thuật Trồng Cây Mắc Ca Cơ Bản
Quy trình trồng cây mắc ca bao gồm nhiều bước kỹ thuật cần được thực hiện cẩn thận, từ khâu chọn giống, chuẩn bị đất cho đến việc xác định khoảng cách trồng cây phù hợp, quyết định trực tiếp đến hiệu quả đầu tư.
Kỹ Thuật Chọn Cây Giống Mắc Ca
Hiện nay, trên thị trường có nhiều giống mắc ca có nguồn gốc khác nhau. Qua các khảo nghiệm thực tế, một số giống mắc ca ghép từ Úc, Trung Quốc, Thái Lan đã chứng minh được chất lượng và năng suất cao. Ví dụ, giống H2 cho thấy triển vọng tốt với năng suất khoảng 18kg hạt khô/cây/năm tại một số khu vực thử nghiệm. Giống OC có đặc điểm thân lùn, khả năng chịu gió và kháng bệnh tốt hơn, có thể đạt năng suất lên tới 26kg hạt khô/cây/năm nếu được chăm sóc đúng kỹ thuật. Việc sử dụng cây giống ghép là bắt buộc vì mắc ca có đặc tính thụ phấn chéo cao, cây trồng từ hạt thực sinh rất dễ bị phân ly tính trạng, không đảm bảo chất lượng quả và năng suất. Cây ghép lý tưởng để trồng nên có chiều cao tổng thể từ 60cm đến 1m, vết ghép đã liền sẹo hoàn toàn, và chồi ghép khỏe mạnh, dài khoảng 25-30cm.
Phương Thức, Thời Vụ và Khoảng Cách Trồng Cây Mắc Ca
Khoảng cách trồng cây mắc ca cần được xác định dựa trên phương thức canh tác (thuần canh hay xen canh) và điều kiện đất đai, khí hậu cụ thể của từng vùng.
-
Trồng thuần canh (độc canh): Đối với vườn trồng chuyên canh mắc ca, mật độ phổ biến thường là 7m x 7m, tương ứng với khoảng 205 cây/ha. Một số nơi có thể áp dụng mật độ dày hơn như 6m x 6m, tương đương 278 cây/ha. Lựa chọn mật độ này phụ thuộc vào độ phì nhiêu của đất và khả năng đầu tư chăm sóc. Mật độ thưa hơn (7x7m) thường phù hợp với đất kém phì nhiêu hoặc khi muốn cây có không gian phát triển tán lớn hơn trong thời gian dài. Thời vụ trồng mắc ca phụ thuộc vào điều kiện khí hậu vùng miền: tại các tỉnh Tây Bắc thường trồng vào tháng 4-5 hoặc tháng 7-8; Tây Nguyên vào tháng 6-8; Miền Trung vào tháng 2-3. Trồng vào đầu mùa mưa là thời điểm tốt nhất giúp cây con nhanh chóng bén rễ và phát triển.
-
Trồng xen canh: Mắc ca có thể trồng xen với nhiều loại cây trồng khác như cà phê, chè, hồ tiêu, hoặc các cây ngắn ngày. Việc trồng xen giúp tận dụng diện tích đất, tăng thu nhập trên một đơn vị diện tích và có thể tạo điều kiện khí hậu thuận lợi hơn cho mắc ca trong giai đoạn đầu. Khi trồng xen với cà phê hoặc hồ tiêu, khoảng cách trồng cây mắc ca thường là 9m x 9m (khoảng 124 cây/ha) hoặc 12m x 6m (khoảng 138 cây/ha), tùy thuộc vào mật độ cây chính. Khi trồng xen với chè, mật độ mắc ca có thể thưa hơn, ví dụ 15m x 6m (khoảng 111 cây/ha). Khoảng cách trồng cây xen canh cần đảm bảo cây mắc ca nhận đủ ánh sáng và không cạnh tranh dinh dưỡng quá mức với cây trồng chính, đồng thời cũng có tác dụng che chắn bớt gió cho cây mắc ca non. Thời vụ trồng xen thường tương tự như trồng thuần canh, ưu tiên vào mùa mưa.
Việc tính toán khoảng cách trồng cây hợp lý là bước nền tảng, giúp đảm bảo mỗi cây có đủ không gian để bộ rễ và tán lá phát triển tối đa, nhận đủ ánh sáng, không khí và dinh dưỡng, từ đó tối ưu hóa năng suất về lâu dài. Mật độ quá dày sẽ dẫn đến cạnh tranh gay gắt về tài nguyên, khiến cây còi cọc, năng suất thấp và dễ phát sinh sâu bệnh. Ngược lại, mật độ quá thưa sẽ lãng phí diện tích đất và giảm tổng sản lượng trên hecta.
Các Bước Trồng Cây Mắc Ca Chi Tiết
Khởi đầu tốt đẹp là yếu tố quan trọng trong kỹ thuật trồng cây mắc ca. Sau khi đã xác định được khoảng cách trồng cây phù hợp, bà con cần thực hiện các bước sau để cây con có thể thích nghi và sinh trưởng tốt:
- Xử lý thực bì: Phát dọn sạch sẽ cỏ dại, cây bụi trong khu vực trồng. Điều này giúp loại bỏ nguồn cạnh tranh dinh dưỡng, nước và hạn chế sự lây lan của sâu bệnh hại cho cây mắc ca non.
- Làm đất: Thực hiện cuốc, xới đất, làm sạch cỏ trong phạm vi 1.5m xung quanh vị trí hố trồng. Đối với những khu vực có độ dốc lớn, cần tiến hành làm các bậc thang rộng khoảng 2-4m theo đường đồng mức để hạn chế xói mòn và thuận tiện cho việc chăm sóc, bón phân sau này.
- Đào hố: Tiến hành đào hố trồng theo khoảng cách trồng cây và mật độ đã xác định. Kích thước hố tối thiểu là 80x80x80cm. Khi đào, cần tách riêng lớp đất mặt và lớp đất dưới. Đất đào lên nên được phơi khô khoảng 1-2 tháng để diệt bớt mầm bệnh và côn trùng. Sau khi phơi ải, tiến hành trộn phân bón lót với đất và lấp hố trước khi trồng khoảng 1 đến 1.5 tháng.
- Bón lót: Lượng phân bón lót cho mỗi hố thường bao gồm 50kg phân hữu cơ đã ủ hoai (như phân chuồng hoai mục hoặc phân trùn quế), 500g phân NPK tổng hợp và 300g vôi bột. Trộn đều lượng phân này với lớp đất mặt và lấp đầy hố. Lấp đất cao hơn miệng hố khoảng 2-3cm, tạo hình mai rùa để tránh đọng nước và giúp đất nén chặt dần.
- Bố trí cây trồng: Để tăng tỷ lệ thụ phấn chéo và giảm thiểu rủi ro dịch bệnh lan rộng, nên bố trí trồng xen kẽ 4-5 dòng (giống) mắc ca khác nhau trên diện tích trồng. Điều này đặc biệt quan trọng vì mắc ca cần thụ phấn chéo để đạt năng suất cao.
- Xuống giống: Đào một hố nhỏ ở giữa hố đã lấp đất bón lót, sâu khoảng 40cm. Nhẹ nhàng xé bỏ túi bầu nylon, giữ nguyên bầu đất và đặt cây con vào giữa hố. Tiến hành vun đất xung quanh bầu, nén nhẹ để cây đứng vững và bầu đất tiếp xúc tốt với đất xung quanh. Vun đất tạo hình mâm xôi cao hơn mặt đất tự nhiên khoảng 2cm xung quanh gốc để thoát nước tốt.
- Cắm cọc cố định: Sử dụng 3 cọc tre hoặc gỗ dài khoảng 70cm, cắm cách gốc cây khoảng 40-50cm theo hình tam giác. Dùng dây mềm buộc cố định thân cây vào các cọc này để tránh cây bị nghiêng ngả, lung lay do gió hoặc các tác động bên ngoài trong thời gian cây chưa bén rễ vững chắc.
Cách Chăm Sóc và Bón Phân Cho Cây Mắc Ca
Sau khi hoàn thành việc trồng cây theo đúng khoảng cách trồng cây và kỹ thuật, công tác chăm sóc và bón phân đóng vai trò quyết định đến khả năng sinh trưởng, phát triển và năng suất của cây mắc ca.
Kỹ Thuật Chăm Sóc Định Kỳ
Chăm sóc cây mắc ca đòi hỏi sự tỉ mỉ và theo dõi thường xuyên:
- Khoảng 20 ngày sau khi trồng, cần kiểm tra toàn bộ vườn cây để phát hiện và trồng dặm ngay những cây bị chết hoặc sinh trưởng kém. Đồng thời, dựng lại những cây bị đổ hoặc nghiêng. Tưới nước thường xuyên cho cây con, đặc biệt là trong thời kỳ khô hạn, để duy trì độ ẩm cần thiết giúp cây nhanh chóng phục hồi và ra lá mới.
- Định kỳ 1 năm 2 lần, bà con nên tiến hành làm cỏ, xới xáo đất xung quanh gốc cây trong phạm vi bán kính 0.8m đến 1m. Việc này giúp đất tơi xốp hơn, tăng cường khả năng thoát khí và hấp thụ nước, phân bón cho bộ rễ, đồng thời loại bỏ sự cạnh tranh dinh dưỡng từ cỏ dại.
- Khi cây mắc ca đã bước vào giai đoạn kinh doanh (thường từ năm thứ 4-5 trở đi), để kích thích cây ra hoa đồng loạt và đậu quả tốt, có thể áp dụng biện pháp “siết nước” vào thời điểm thích hợp trước mùa ra hoa chính. Tuy nhiên, cần thực hiện cẩn thận để tránh gây hại cho cây.
Bón Phân Cho Cây Mắc Ca
Nhu cầu dinh dưỡng của cây mắc ca thay đổi theo từng giai đoạn sinh trưởng. Việc cung cấp đúng loại và đủ lượng phân bón sẽ giúp cây khỏe mạnh và đạt năng suất cao.
Nhu Cầu Dinh Dưỡng Theo Giai Đoạn Sinh Trưởng
- Giai đoạn kiến thiết cơ bản (cây con đến trước khi ra hoa bói): Cây cần lượng đạm (N) cao để thúc đẩy sự phát triển của chồi, cành và lá, xây dựng bộ khung tán khỏe mạnh.
- Giai đoạn ra hoa: Cây cần nhiều lân (P) để hỗ trợ quá trình phân hóa mầm hoa, tăng tỷ lệ ra hoa và đậu quả.
- Giai đoạn kinh doanh (cây cho quả ổn định): Cây cần nhiều kali (K) để nâng cao chất lượng hạt mắc ca (kích thước, trọng lượng, hàm lượng dầu) và duy trì sức khỏe cây sau mỗi vụ thu hoạch.
Bón Lót và Bón Thúc
- Bón lót: Được thực hiện trước khi trồng, như đã mô tả ở phần kỹ thuật trồng, với mục đích cung cấp nguồn dinh dưỡng ban đầu cho cây con. Phân hữu cơ như phân trùn quế hoặc phân chuồng ủ hoai là thành phần quan trọng nhất trong bón lót, giúp cải tạo đất và cung cấp dinh dưỡng từ từ, an toàn cho rễ non.
- Bón thúc: Bắt đầu thực hiện từ năm thứ 2 sau khi trồng, với lượng phân bón tăng dần theo độ tuổi và kích thước của cây:
- Năm thứ 2: Bón khoảng 20kg phân trùn quế + 0.1kg NPK + 300g Trichoderma/gốc.
- Năm thứ 3: Bón khoảng 25kg phân trùn quế + 0.2kg NPK + 300g Trichoderma/gốc.
- Năm thứ 4: Bón khoảng 35kg phân trùn quế + 0.3kg NPK + 300g Trichoderma/gốc.
- Năm thứ 5 trở đi: Lượng phân hữu cơ (phân trùn quế) có thể tăng lên 45kg/gốc, kết hợp với 0.4kg NPK và 300g Trichoderma/gốc.
Bên cạnh bón thúc định kỳ hàng năm, cần bổ sung dinh dưỡng theo các giai đoạn sinh trưởng cụ thể:
- Giai đoạn cây ra hoa: Có thể phun phân bón lá chứa lân cao hoặc sử dụng các chế phẩm kích thích ra hoa để tăng cường phân hóa mầm hoa. Ví dụ, dùng 1kg phân lân 86 pha với khoảng 500 lít nước, phun đều lên tán lá.
- Giai đoạn cây nuôi quả: Bổ sung phân NPK có tỷ lệ Kali cao hơn (ví dụ NPK 16.16.8), liều lượng khoảng 200-300g/cây/lần, kết hợp với phân hữu cơ (35kg phân trùn quế) và Trichoderma (0.3kg).
Tần suất và Cách Bón: Thông thường, bón thúc cho mắc ca được thực hiện 2 lần/năm: một lần vào đầu mùa mưa và một lần vào cuối mùa mưa. Cách bón phổ biến là đào rãnh xung quanh hình chiếu tán cây, sâu khoảng 30cm và rộng 25cm. Rải đều phân hữu cơ (phân trùn quế) và chế phẩm Trichoderma xuống rãnh, phủ một lớp đất mỏng rồi rải phân NPK lên trên cùng, sau đó lấp đất kín. Sau khi bón phân, cần tưới đủ nước để phân tan và ngấm xuống tầng đất có rễ hoạt động.
Phân trùn quế SFARM của hatgiongnongnghiep1.vn là một lựa chọn dinh dưỡng hữu cơ được nhiều nhà nông tin dùng không chỉ cho mắc ca mà còn nhiều loại cây trồng khác. Tùy thuộc vào nhu cầu cụ thể, điều kiện kinh tế và kỹ thuật canh tác, bà con có thể lựa chọn các dòng sản phẩm phân trùn quế phù hợp.
Cách Tỉa Cành và Tạo Tán Cho Cây Mắc Ca
Việc cắt tỉa cành và tạo tán định kỳ là công tác quan trọng trong kỹ thuật trồng cây mắc ca, đặc biệt trong 1-2 năm đầu kiến thiết. Cắt tỉa giúp cây có bộ khung tán vững chắc, thông thoáng, nhận đủ ánh sáng và hạn chế sâu bệnh.
- Tỉa thân chính: Đối với những cây sinh trưởng mạnh, có thể áp dụng kỹ thuật bấm ngọn 3 lần để tạo bộ khung phân cành cấp 1, 2, 3. Lần cắt đầu tiên khi cây đạt chiều cao 1-1.5m. Lần thứ hai khi chồi mới sau lần cắt đầu tiên đạt chiều cao khoảng 80cm. Lần thứ ba khi chồi mới sau lần cắt thứ hai đạt thêm 80cm. Đối với cây sinh trưởng yếu hơn, có thể chỉ tập trung vào tỉa cành bên.
- Tỉa cành tán: Hàng năm, tiến hành cắt tỉa loại bỏ các cành bị sâu bệnh, cành tăm, cành yếu, cành mọc chồng chéo hoặc hướng vào trong tán, đảm bảo tán cây luôn thông thoáng. Đối với mỗi cành cấp 1 hoặc 2, chỉ nên giữ lại 3 chồi khỏe mạnh nhất để phát triển tiếp. Những năm sau, khi cây đã có bộ khung tán ổn định, chỉ cần tỉa bớt các cành dăm hoặc cành vượt khi tán cây quá dày.
Phòng Trị Sâu Bệnh Hại Cho Cây Mắc Ca
Sâu bệnh hại là những mối đe dọa thường trực đối với năng suất cây mắc ca. Việc nhận biết sớm và áp dụng biện thuật phòng trị phù hợp là rất cần thiết.
Các Loại Sâu Hại Thường Gặp
- Mọt đục cành: Ấu trùng của xén tóc gây hại bằng cách đục vào thân và cành cây, làm tắc nghẽn mạch dẫn, khiến cành bị khô héo, thậm chí chết cây. Biện pháp phòng trị bao gồm việc dùng dây thép luồn vào lỗ đục để diệt sâu non hoặc dùng bông gòn thấm thuốc trừ sâu (như Taisieu) nhét vào lỗ rồi bịt kín lại. Theo dõi nếu không còn dấu phân sâu ở lỗ là biện pháp đã thành công.
- Rệp sáp: Rệp sáp thường tập trung bám vào các nách lá, cành non, hút nhựa cây gây suy yếu cây, làm cành lá bị khô và chết dần. Biện pháp phòng trị bao gồm việc phun thuốc trừ rệp có hoạt chất như Movento hoặc Confidor theo liều lượng khuyến cáo (ví dụ 2ml/lít nước), phun kỹ cả mặt trên và mặt dưới lá. Thực hiện phun nhắc lại sau 5-7 ngày nếu mật độ rệp còn cao.
Các Bệnh Hại Phổ Biến
- Bệnh ở hoa: Thường xuất hiện các đốm vàng trên đài hoa, sau đó lan rộng làm hoa bị khô và rụng hàng loạt, đặc biệt trong điều kiện ẩm độ cao. Các vết bệnh có thể chuyển sang màu nâu hoặc đen. Biện pháp phòng trị bao gồm việc điều chỉnh mật độ trồng hợp lý để vườn cây thông thoáng, hạn chế ẩm độ. Khi phát hiện bệnh, có thể phun thuốc bảo vệ thực vật chứa các hoạt chất như Benomyl, Thiophanate-methyl, Carbendazim theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Bệnh ở vỏ quả: Biểu hiện ban đầu là những vết vàng nhạt trên vỏ quả, sau đó đậm dần thành màu vàng sẫm, nâu và lan rộng khắp vỏ. Nấm bệnh có thể xâm nhập sâu vào bên trong, làm vỏ chuyển sang màu nâu đen, ảnh hưởng đến chất lượng nhân. Biện pháp phòng trị hiệu quả là phun thuốc gốc đồng như Cu(OH)2 77%. Pha loãng thuốc theo tỷ lệ 300 – 800 lần và phun đều lên toàn bộ quả. Duy trì tần suất phun định kỳ 1 lần/tháng, liên tục trong khoảng ba tháng trong giai đoạn quả đang phát triển và chín.
- Nấm hại thân cây: Nấm bệnh gây chảy mủ trên thân cây, làm thân và cành bị khô chết dần nếu không được xử lý kịp thời. Biện pháp phòng trị bao gồm việc dùng dao sắc cạo sạch lớp mủ và vùng vỏ bị bệnh trên thân cây. Sau đó, phun thuốc trừ nấm có hoạt chất Metalaxyl hoặc Mancozeb (ví dụ Ridomil Gold 68WP) với liều lượng 100g/20 lít nước, phun kỹ lên vết bệnh và vùng xung quanh. Thực hiện phun 2 lần, cách nhau 5-7 ngày.
- Nấm hại rễ cây: Nấm bệnh xâm nhiễm vào bộ rễ, gây hiện tượng rễ bị hóa gỗ, xuất hiện các u bướu, làm cản trở khả năng hút nước và dinh dưỡng của cây, khiến cây sinh trưởng kém, còi cọc, thậm chí chết. Biện pháp quan trọng nhất là tạo điều kiện thoát nước tốt cho khu vực trồng, tránh để đất bị ngập úng thường xuyên. Khi phát hiện cây có triệu chứng bệnh rễ, có thể tưới thuốc trừ nấm như Ridomil Gold 68WP vào vùng gốc. Tưới 2 lần/tuần cho đến khi cây phục hồi.
Kỹ Thuật Thu Hoạch và Bảo Quản Hạt Mắc Ca
Thu hoạch và bảo quản đúng kỹ thuật là bước cuối cùng quan trọng để đảm bảo chất lượng hạt mắc ca sau khi thu hoạch, giữ được giá trị thương mại.
Thời Điểm Thu Hoạch Mắc Ca
Thời điểm thu hoạch quả mắc ca phụ thuộc vào thời vụ ra hoa của cây. Nếu cây ra hoa vào khoảng tháng 2-3 dương lịch, quả thường chín rộ và thu hoạch vào tháng 7-9 cùng năm. Ngược lại, nếu cây ra hoa vào tháng 9-10, quả sẽ chín và thu hoạch vào khoảng tháng 2-3 của năm sau. Việc xác định đúng thời điểm chín giúp đảm bảo chất lượng nhân tối ưu.
Kỹ Thuật Thu Hoạch Quả Mắc Ca
Có hai phương pháp thu hoạch mắc ca tùy thuộc vào đặc điểm của giống:
- Đối với giống quả không rụng (ví dụ: giống OC): Cần thu hoạch quả trực tiếp trên cây. Tiến hành giăng bạt sạch sẽ dưới gốc cây để hứng quả rụng. Sử dụng sào hoặc gậy chuyên dụng để rung hoặc đập nhẹ cho quả rụng xuống bạt. Cần thu hoạch kịp thời khi quả chín tới, tránh để quá lâu trên cây vì hạt có thể nảy mầm ngay trên chùm quả, làm giảm chất lượng và không sử dụng được.
- Đối với giống quả tự rụng: Loại này phổ biến hơn và việc thu hoạch đơn giản hơn. Chỉ cần dọn sạch mặt đất dưới gốc cây trước mùa quả chín rộ. Tiến hành thu gom quả rụng dưới đất định kỳ, khoảng 1 tuần/lần. Việc thu gom thường xuyên giúp tránh côn trùng, sóc, chuột phá hoại và giảm thiểu nguy cơ nấm mốc phát triển trên quả rụng.
Người dân đang thu hoạch quả mắc ca
Kỹ Thuật Bảo Quản Hạt Mắc Ca
Quả mắc ca sau khi thu hoạch cần được xử lý và bảo quản đúng cách để giữ trọn vẹn chất lượng nhân:
- Quả mới rụng hoặc hái xuống cần được thu gom ngay lập tức, không để qua đêm trên mặt đất để tránh bị động vật phá hoại hoặc nhiễm nấm.
- Sau khi thu hoạch về, cần rải đều quả ra khu vực thoáng khí, tránh chất đống. Việc này giúp hạn chế quá trình hô hấp của quả, giảm nhiệt độ và độ ẩm, ngăn ngừa nấm mốc, giữ chất lượng hạt.
- Quan trọng nhất là cần tiến hành tách bỏ lớp vỏ xanh bên ngoài quả trong vòng 24 giờ sau khi thu hoạch. Vỏ xanh chứa nhiều độ ẩm và là môi trường lý tưởng cho vi sinh vật phát triển, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng nhân bên trong. Với số lượng ít, có thể dùng chày gỗ gõ nhẹ để tách vỏ. Với số lượng lớn, cần sử dụng máy tách vỏ chuyên dụng.
Việc nắm vững khoảng cách trồng cây và kỹ thuật canh tác, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh, thu hoạch và bảo quản mắc ca là chìa khóa để xây dựng một vườn cây khỏe mạnh và đạt năng suất cao. Lựa chọn giống tốt và tuân thủ các quy trình kỹ thuật là điều kiện cần để thành công trong việc trồng loại cây kinh tế tiềm năng này.