Máy lạnh chạy lâu bị kêu là một vấn đề thường gặp, gây khó chịu và là dấu hiệu cho thấy thiết bị của bạn đang gặp trục trặc. Tiếng ồn bất thường không chỉ ảnh hưởng đến không gian sống yên tĩnh mà còn tiềm ẩn nguy cơ hỏng hóc nặng hơn nếu không được kiểm tra và xử lý kịp thời. Bài viết này sẽ đi sâu vào những nguyên nhân chính khiến máy lạnh phát ra tiếng kêu sau một thời gian hoạt động liên tục và hướng dẫn cách khắc phục hiệu quả, giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng của thiết bị và biết khi nào cần đến sự hỗ trợ của chuyên gia.
Tại sao máy lạnh chạy lâu bị kêu?
Thông thường, một chiếc máy lạnh khi hoạt động ổn định chỉ phát ra tiếng động cơ quạt và tiếng gió rất nhỏ. Khi máy lạnh chạy lâu, các bộ phận bên trong nóng lên, chịu tải liên tục. Nếu có bất kỳ thành phần nào bị mòn, bám bẩn, hoặc lắp đặt không đúng cách, sự rung động và ma sát trong quá trình hoạt động kéo dài sẽ trở nên rõ rệt hơn, gây ra tiếng kêu khó chịu. Việc hiểu rõ nguyên nhân gốc rễ là bước đầu tiên để xử lý vấn đề này một cách triệt để. Tiếng ồn có thể xuất phát từ cả dàn lạnh (trong nhà) và dàn nóng (ngoài trời), với những đặc điểm và nguyên nhân khác nhau.
Các nguyên nhân phổ biến khiến máy lạnh chạy lâu bị kêu
Có nhiều lý do khiến máy lạnh phát ra tiếng ồn sau khi chạy được một lúc. Những nguyên nhân này có thể từ đơn giản như bụi bẩn tích tụ cho đến phức tạp hơn như lỗi kỹ thuật ở các bộ phận bên trong. Việc nhận diện đúng loại tiếng kêu có thể giúp xác định nguyên nhân ban đầu.
Bụi bẩn bám vào cánh quạt dàn lạnh hoặc dàn nóng
Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến tình trạng máy lạnh chạy lâu bị kêu. Theo thời gian sử dụng, bụi bẩn, sợi vải, lông vật nuôi và các tạp chất khác sẽ bám dày đặc lên cánh quạt của cả dàn lạnh và dàn nóng. Lớp bụi bẩn này không chỉ làm giảm hiệu quả làm mát mà còn khiến cánh quạt bị mất cân bằng. Khi quạt quay ở tốc độ cao trong quá trình máy hoạt động liên tục, sự mất cân bằng này tạo ra lực ly tâm không đều, gây rung lắc mạnh và phát ra tiếng ồn, thường là tiếng rè rè hoặc cành cạch nhỏ. Tình trạng này đặc biệt rõ ràng khi máy đã chạy được một thời gian và đạt đủ nhiệt độ, khiến quạt hoạt động hết công suất.
Quạt dàn lạnh hoặc dàn nóng bị khô dầu, kẹt trục
Động cơ quạt của cả dàn lạnh và dàn nóng cần được bôi trơn đầy đủ để hoạt động trơn tru. Sau một thời gian dài sử dụng mà không được bảo dưỡng, lớp dầu bôi trơn ở trục động cơ hoặc bạc đạn có thể bị khô, hao hụt. Điều này làm tăng ma sát giữa các bộ phận chuyển động. Khi máy lạnh chạy lâu, nhiệt độ tăng lên, ma sát càng lớn, dẫn đến tiếng kêu rít rít, ken két hoặc tiếng ù ù bất thường từ vị trí động cơ quạt. Nếu tình trạng khô dầu kéo dài, bạc đạn có thể bị mòn hoặc kẹt hẳn, gây hỏng động cơ quạt và tạo ra tiếng ồn lớn hơn, đôi khi là tiếng cọ xát kim loại.
Ốc vít, bulong bị lỏng
Sự rung động trong quá trình hoạt động là điều khó tránh khỏi đối với bất kỳ thiết bị điện lạnh nào, đặc biệt là máy lạnh. Qua nhiều chu kỳ hoạt động, các ốc vít, bulong dùng để cố định vỏ máy, các tấm panel, hoặc chân đế của dàn nóng có thể bị lỏng ra. Khi máy lạnh chạy lâu, sự rung động của động cơ, quạt và block máy nén trở nên mạnh mẽ hơn, khiến các bộ phận bị lỏng này va đập vào nhau hoặc vào vỏ máy, tạo ra tiếng lạch cạch, rè rè hoặc tiếng rung. Tiếng ồn này thường xuất hiện không liên tục hoặc chỉ khi máy hoạt động ở cường độ cao nhất.
Lỗi bạc đạn (vòng bi) quạt
Bạc đạn (vòng bi) là bộ phận quan trọng giúp cánh quạt quay êm ái và ổn định trên trục. Giống như tình trạng khô dầu, bạc đạn cũng có tuổi thọ nhất định và có thể bị mòn, hỏng sau một thời gian dài sử dụng. Khi bạc đạn bị lỗi, các viên bi bên trong bị mòn hoặc vỡ, gây ra tiếng kêu lạo xạo, rào rào hoặc tiếng gằn từ phía động cơ quạt. Tiếng kêu này thường nghe rõ hơn khi quạt đang quay và có xu hướng to hơn khi máy đã chạy được một lúc do nhiệt độ tăng lên và ma sát lớn hơn. Lỗi bạc đạn là một dấu hiệu cần được khắc phục sớm để tránh làm hỏng toàn bộ động cơ quạt.
Lá đảo gió (Motor Swing) bị kẹt hoặc hỏng
Dàn lạnh của máy lạnh thường có lá đảo gió để điều chỉnh hướng luồng không khí. Bộ phận này được điều khiển bởi một motor swing nhỏ. Nếu lá đảo gió bị kẹt do bụi bẩn, vật cản, hoặc motor swing bị lỗi, khi máy hoạt động, bộ phận này sẽ cố gắng di chuyển nhưng không được, gây ra tiếng cạch cạch, lạch cạch liên tục hoặc tiếng rít nhỏ từ vị trí lá đảo. Tiếng kêu này thường xuất hiện khi chức năng đảo gió được bật và có thể thay đổi cường độ tùy thuộc vào mức độ kẹt hoặc hỏng hóc của motor.
Vật lạ rơi vào bên trong
Đôi khi, các vật lạ như côn trùng nhỏ, lá cây khô (đặc biệt ở dàn nóng), hoặc thậm chí là các mảnh vụn nhỏ có thể lọt vào bên trong dàn lạnh hoặc dàn nóng. Khi máy lạnh chạy lâu, các vật lạ này có thể bị cuốn vào cánh quạt hoặc mắc kẹt trong các bộ phận chuyển động, gây ra tiếng kêu lạch cạch, cọ xát hoặc tiếng kêu lạ khác. Vị trí và tính chất của tiếng kêu sẽ phụ thuộc vào vật lạ đó là gì và bị kẹt ở đâu. Côn trùng chết kẹt trong cánh quạt dàn lạnh là một trường hợp khá phổ biến.
Đường ống đồng bị rung hoặc va chạm
Hệ thống ống đồng dẫn gas từ dàn lạnh đến dàn nóng và ngược lại thường được lắp đặt dọc theo tường. Trong quá trình máy nén (block) hoạt động, dòng gas lưu thông tạo ra rung động nhất định. Nếu đường ống không được cố định chắc chắn hoặc lớp cách nhiệt bị bong tróc, chúng có thể va chạm vào tường, giá đỡ hoặc các đường ống khác, gây ra tiếng rung, tiếng gõ hoặc tiếng rè rè. Tiếng này thường xuất hiện khi block máy nén hoạt động và có thể rõ hơn khi máy chạy lâu và hệ thống đạt áp suất ổn định.
Lỗi từ block máy nén (Compressor)
Block máy nén là “trái tim” của hệ thống máy lạnh, chịu trách nhiệm nén gas và đẩy nó đi khắp hệ thống. Block hoạt động liên tục khi máy lạnh chạy lâu. Nếu block bị lỗi bên trong (như mòn piston, lỏng chân đế, thiếu dầu bôi trơn block), nó có thể tạo ra tiếng kêu rất lớn và bất thường như tiếng gằn, tiếng gõ mạnh, tiếng cọ xát kim loại hoặc tiếng ù nặng. Đây là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng, cần được kiểm tra bởi thợ chuyên nghiệp ngay lập tức vì có thể dẫn đến hỏng hóc hoàn toàn block máy, chi phí sửa chữa sẽ rất tốn kém.
Lắp đặt sai kỹ thuật
Việc lắp đặt máy lạnh không đúng cách cũng có thể là nguyên nhân gây ra tiếng ồn khi máy lạnh chạy lâu. Dàn nóng không được đặt trên bề mặt bằng phẳng và chắc chắn, hoặc dàn lạnh không được cố định vững vàng vào tường có thể dẫn đến rung lắc mạnh khi máy hoạt động. Độ rung này có xu hướng tăng lên khi máy chạy liên tục và đạt tải cao, khiến các bộ phận bên trong hoặc vỏ máy va đập vào nhau, tạo ra tiếng kêu. Việc kiểm tra lại vị trí và độ chắc chắn của cả hai dàn là cần thiết trong trường hợp này.
Cách khắc phục tình trạng máy lạnh chạy lâu bị kêu
Việc khắc phục tiếng kêu của máy lạnh phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra nó. Một số vấn đề đơn giản bạn có thể tự kiểm tra và xử lý, nhưng nhiều trường hợp khác đòi hỏi sự can thiệp của thợ sửa chữa chuyên nghiệp.
Kiểm tra và vệ sinh định kỳ
Vệ sinh máy lạnh định kỳ là cách hiệu quả nhất để phòng ngừa và xử lý nhiều vấn đề gây tiếng ồn, đặc biệt là tiếng kêu do bụi bẩn. Bạn có thể tự làm sạch lưới lọc không khí trên dàn lạnh thường xuyên (khoảng 2-4 tuần/lần). Lưới lọc bẩn làm giảm lưu lượng gió, khiến quạt phải hoạt động nặng hơn và có thể gây tiếng ồn. Đối với các bộ phận khác như cánh quạt, lồng quạt, và dàn trao đổi nhiệt (cả dàn lạnh và dàn nóng), việc tích tụ bụi bẩn là không thể tránh khỏi.
Bạn có thể tự vệ sinh bên ngoài và các bộ phận dễ tiếp cận. Tuy nhiên, để làm sạch sâu bên trong cánh quạt và động cơ một cách an toàn và hiệu quả, tốt nhất là nên gọi dịch vụ vệ sinh máy lạnh chuyên nghiệp. Thợ kỹ thuật sẽ có dụng cụ và hóa chất chuyên dụng để loại bỏ hết bụi bẩn bám chặt, giúp cánh quạt cân bằng trở lại và quay êm ái hơn. Họ cũng sẽ kiểm tra tổng thể các bộ phận khác trong quá trình vệ sinh. Việc vệ sinh tổng thể dàn lạnh và dàn nóng nên được thực hiện ít nhất 6-12 tháng một lần tùy theo tần suất sử dụng và môi trường.
Kiểm tra và siết chặt các ốc vít, bulong
Nếu nghi ngờ tiếng kêu do các bộ phận bị lỏng, bạn có thể tự kiểm tra bằng mắt thường các vị trí dễ tiếp cận như vỏ máy dàn lạnh, các tấm panel. Đối với dàn nóng, hãy kiểm tra chân đế đặt cục nóng và các ốc vít trên vỏ máy. Sử dụng tua vít phù hợp để siết chặt các ốc vít bị lỏng. Tuy nhiên, hãy cẩn thận và đảm bảo ngắt nguồn điện trước khi thực hiện bất kỳ thao tác nào. Đừng cố gắng siết quá mạnh vì có thể làm hỏng ren hoặc nứt vỡ vỏ máy. Nếu tiếng kêu dường như đến từ sâu bên trong hoặc ở các vị trí khó tiếp cận, tốt nhất là gọi thợ.
Bôi trơn hoặc thay thế bạc đạn, động cơ quạt
Tình trạng khô dầu hoặc lỗi bạc đạn ở động cơ quạt là nguyên nhân khá phổ biến khiến máy lạnh chạy lâu bị kêu. Việc bôi trơn động cơ quạt cần kỹ năng kỹ thuật để tháo lắp và xác định đúng vị trí cần tra dầu. Nếu bạc đạn đã bị mòn hoặc hỏng nặng, việc thay thế là bắt buộc. Cả hai công việc này đều đòi hỏi kiến thức chuyên môn và dụng cụ đặc thù, không nên tự ý thực hiện nếu bạn không có kinh nghiệm. Việc sửa chữa không đúng cách có thể làm hỏng hoàn toàn động cơ quạt.
Kiểm tra và điều chỉnh lá đảo gió
Nếu tiếng kêu xuất phát từ vị trí lá đảo gió, trước hết hãy kiểm tra xem có vật lạ nào bị kẹt ở đó không và nhẹ nhàng loại bỏ chúng sau khi đã ngắt nguồn điện. Quan sát lá đảo gió có di chuyển mượt mà khi bật chức năng swing hay không. Nếu lá đảo bị kẹt hoặc motor swing phát ra tiếng kêu lạ, có thể motor này đã bị lỗi hoặc cần được bôi trơn. Thay thế motor swing là một công việc tương đối đơn giản đối với thợ điện lạnh chuyên nghiệp.
Kiểm tra đường ống đồng và cách nhiệt
Kiểm tra các đường ống đồng nối giữa dàn lạnh và dàn nóng để xem có vị trí nào bị cọ xát vào tường, giá đỡ hoặc các vật khác không. Nếu có, bạn có thể dùng vật liệu cách nhiệt chuyên dụng (như băng quấn cách nhiệt) để bọc lại hoặc điều chỉnh vị trí của ống sao cho chúng không bị rung lắc và va chạm. Đảm bảo các đai kẹp cố định ống vẫn chắc chắn.
Liên hệ thợ sửa chữa chuyên nghiệp
Đối với các nguyên nhân phức tạp và nguy hiểm hơn như lỗi bạc đạn quạt, lỗi block máy nén, hoặc các vấn đề liên quan đến lắp đặt ban đầu, việc tự sửa chữa là không khả thi và có thể gây nguy hiểm. Các dấu hiệu cần gọi thợ ngay lập tức bao gồm:
- Tiếng kêu lớn, bất thường như tiếng gõ, tiếng cọ xát kim loại từ block máy nén.
- Tiếng rít, tiếng rào rào từ động cơ quạt mà việc vệ sinh không khắc phục được.
- Máy lạnh bị rung lắc mạnh bất thường.
- Tiếng kêu đi kèm với các dấu hiệu khác như máy kém lạnh, chảy nước, báo lỗi.
Một kỹ thuật viên điện lạnh có kinh nghiệm sẽ có thể chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây ra tiếng kêu và thực hiện các sửa chữa cần thiết một cách an toàn, đảm bảo máy lạnh hoạt động bình thường trở lại.
Tầm quan trọng của việc bảo dưỡng máy lạnh định kỳ
Việc bảo dưỡng máy lạnh định kỳ không chỉ giúp phát hiện sớm và khắc phục các nguyên nhân gây tiếng ồn như bụi bẩn, khô dầu, ốc vít lỏng trước khi chúng trở nên nghiêm trọng, mà còn mang lại nhiều lợi ích khác. Bảo dưỡng thường xuyên giúp máy lạnh hoạt động hiệu quả hơn, tiết kiệm điện năng, kéo dài tuổi thọ của thiết bị và đảm bảo chất lượng không khí trong lành. Một dịch vụ bảo dưỡng toàn diện thường bao gồm vệ sinh dàn lạnh và dàn nóng, kiểm tra gas, kiểm tra các kết nối điện và cơ khí, bôi trơn động cơ quạt và kiểm tra tình trạng hoạt động của block máy nén. Điều này giúp ngăn chặn tình trạng máy lạnh chạy lâu bị kêu và nhiều vấn đề khác. Tìm hiểu thêm về các dịch vụ của asanzovietnam.net để đảm bảo máy lạnh nhà bạn luôn hoạt động êm ái và hiệu quả.
Khi nào cần gọi thợ sửa máy lạnh?
Quyết định khi nào cần gọi thợ sửa máy lạnh chuyên nghiệp là rất quan trọng để tránh làm hỏng thiết bị nặng hơn hoặc gây nguy hiểm cho bản thân. Bạn nên gọi thợ khi:
- Bạn đã kiểm tra các nguyên nhân đơn giản (như bụi bẩn, ốc vít lỏng) nhưng tiếng kêu vẫn không hết.
- Tiếng kêu phát ra từ các bộ phận sâu bên trong mà bạn không thể tiếp cận hoặc không có kiến thức để kiểm tra (ví dụ: block máy nén, bạc đạn quạt).
- Tiếng kêu đi kèm với các dấu hiệu bất thường khác như máy không lạnh, quá lạnh, chảy nước nhiều, có mùi khét, hoặc máy báo lỗi.
- Bạn không tự tin hoặc không có dụng cụ cần thiết để thực hiện việc kiểm tra và sửa chữa.
Việc gọi thợ sớm có thể giúp khắc phục vấn đề nhanh chóng, giảm thiểu chi phí sửa chữa về sau và đảm bảo an toàn.
Máy lạnh chạy lâu bị kêu là dấu hiệu rõ ràng cho thấy thiết bị cần được chú ý. Việc xác định đúng nguyên nhân, từ bụi bẩn đơn giản đến các lỗi phức tạp hơn ở block hay bạc đạn quạt, là bước quan trọng để xử lý hiệu quả. Dù một số vấn đề nhỏ có thể tự khắc phục, phần lớn các nguyên nhân gây tiếng ồn khi máy lạnh chạy lâu bị kêu đòi hỏi sự can thiệp của thợ kỹ thuật chuyên nghiệp. Bảo dưỡng máy lạnh định kỳ là giải pháp tối ưu để phòng ngừa tình trạng này, giúp thiết bị hoạt động bền bỉ, êm ái và hiệu quả, mang lại không gian sống thoải mái cho gia đình bạn.