Bước vào thời gian giao mùa, số lượng các ca bệnh cúm A ngày càng tăng nhanh và chưa có dấu hiệu dừng lại. Nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách, cúm A có thể để lại nhiều biến chứng nguy hiểm. Để hiểu rõ hơn về các triệu chứng và nguyên nhân gây cúm A, cùng theo dõi bài viết chia sẻ dưới đây nhé!
Bệnh cúm A là gì? Ai dễ mắc cúm A?
Bệnh cúm A là bệnh lý khá phổ biến đặc biệt là trong khoảng thời gian giao mùa. Phần lớn mọi người đều không quá “để ý” khi bị cúm A, tuy nhiên thực tế căn bệnh này mang đến khá nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được chữa trị đúng cách.
Thông tin về bệnh cúm A
Cúm A là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp do các virus cúm mùa ây ra. Tùy vào chủng virus gây bệnh, cúm A có nhiều dạng như H1N1, H3N2, H5N1 và H7N9. Trong đó chủng H5N1 và H7N9 phổ biến nhất, thường lưu hành ở gia cầm và có thể lây sang người tạo thành dịch bệnh. Phần lớn mọi người thường nhầm lẫn cúm A với các loại cúm thông thường bởi các dấu hiệu không quá khác biệt. Tuy nhiên căn bệnh này diễn biến khá nhanh, có nguy cơ bùng phát thành đại dịch với nhiều biến chứng nguy hiểm.
Đối tượng dễ bị cúm A
Thực tế cúm A không “kén” người bệnh, bất kỳ ai đều có thể bị cúm A. Theo ghi nhận tỷ lệ nhiễm các chủng mới rất lớn, trên cả người lớn và trẻ nhỏ. Ngoài ra một số đối tượng đặc biệt có nguy cơ mắc bệnh và diễn biến nặng hơn như:
- Trẻ em dưới 5 tuổi đặc biệt là những em bé dưới 2 tuổi.
- Bệnh nhân là người cao tuổi lớn, cụ thể là hơn 65 tuổi.
- Những người có bệnh nền về tim phổi, tiểu đường, suy thận hay suy giảm miễn bệnh, suy gan.
- Phụ nữ mang thai nhất là giai đoạn 3 tháng, giữa và cuối của thai kỳ.
- Các đối tượng có vấn đề về khả năng nhận thức, đột quỵ, rối loạn thần kinh, động kinh.
- Những người làm việc trong các môi trường đặc thù, đông người như bệnh viện, công sở, trường học.
Các dấu hiệu và diễn biến bệnh cúm A
Như đã chia sẻ các dấu hiệu khi mắc cúm A không quá đặc biệt, khá giống với các loại cúm thông thường. Để xác định xem bản thân có đang mắc cúm A hay không bạn có thể theo dõi một số dấu hiệu cũng như diễn biến bệnh như sau:
Triệu chứng bệnh cúm A
Thông thường người bệnh có thể nhận biết cúm A qua các biểu hiện như: Nhức đầu, sốt, hắt hơi, đau người và chảy nước mũi. Trong trường hợp sốt cao không giảm, bệnh nhân có thể xuất hiện tình trạng mất nước, rối loạn điện giải, ngủ li bì thậm chí là co giật. Bên cạnh đó người bệnh cũng có các triệu chứng của bệnh cúm thông thường như ho, viêm họng. Tình trạng kéo dài có thể gây đau tức ngực, khó thở.
Các giai đoạn phát bệnh của cúm A
- Ủ bệnh: So với cảm cúm thông thường, thời gian ủ bệnh của cúm A tương đối dài, có thể từ 2 đến 8 ngày hoặc kéo dài đến 17 ngày. Theo tổ chức Y tế thế giới, những người đã từng tiếp xúc với bệnh nhân cúm A có thời kỳ ủ bệnh trung bình khoảng 7 ngày.
- Xuất hiện triệu chứng lâm sàng:
- Đào thải virus: Thông thường những bệnh nhân cúm A bắt đầu đào thải virus sau 3 đến 5 ngày khi xuất hiện triệu chứng lâm sàng. Một số trường hợp đặc biệt có thể kéo dài hơn từ 7 đến 10 ngày.
- Khỏi bệnh:Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời tất cả các triệu chứng sẽ biến mất hoàn toàn trong khoảng 1 đến 2 tuần sau đó.
Bệnh cúm A có lây không?
Cúm A là một trong những bệnh lý rất dễ lây lan đặc biệt là khi tốc độ phát triển của virus vô cùng nhanh. Người bình thường có thể bị lây bệnh qua dịch tiết đường hô hấp từ người bệnh ở khoảng cách xa 2m. Một số nguyên nhân lây cúm A có thể kể tới như:
- Khi người bệnh ho, hắt hơi làm bắn vi khuẩn vào không khí sau đó vô tình bị người khác “hít” phải.
- Giọt bắn, virus từ người bệnh có thể bám vào các vật chủ khác và lây sang người bình thường khi chạm vào.
- Sử dụng chung đồ sinh hoạt hoặc vô tình có tiếp xúc với đồ dùng của người bệnh.
- Có tiếp xúc với các động vật nhiễm cúm A. Các loài động vật mang bệnh có thể kể tới như: Gà, lợn, ngựa, gia cầm,…
- Những nơi tập trung đông người như nhà trẻ, công viên hay trường học đều là nơi thuận tiện lây lan virus.
Các dạng cúm A thường gặp
Hiện nay virus cúm A đang liên tục thay đổi với rất nhiều dạng, có thể gây ra những trận đại dịch lớn. Trong đó phổ biến nhất là H1N1, H3N2, H5N1 và H7N9. Cụ thể các dạng cúm A cùng biểu hiện như sau:
Cúm A/H1N1
H1N1 hay còn được gọi là cúm lợn bởi nguồn gốc được phát hiện từ lợn. Bên cạnh đó nó cũng được phát hiện trên cả chim và người. Dù không nguy hiểm như nhiều chủng cúm khác nhưng H1N1 cũng ảnh hưởng khá nhiều đến sức khỏe của người bệnh. Đặc biệt là các vấn đề về viêm phổi, suy đa tạng, bội nhiễm hay thậm chí là tử vong nếu không được điều trị đúng cách.
Virus H1N1 có thể lây từ người qua người hoặc từ các loài động vật mang bệnh. Sau khi xâm nhập vào cơ thể nó gây ra các vấn đề về hô hấp cấp tính. Người mắc cúm H1N1 có thể lây bệnh cho người khác khoảng từ 1 đến 7 ngày sau khi có dấu hiệu bệnh. Thời gian điều trị trung bình vào khoảng 5 ngày sau khi bệnh khởi phát.
Cúm A/H3N2
Được đánh giá là một trong 4 loại cúm nguy hiểm nhất, cúm H3N2 không gây nguy hiểm vì cúm nhưng có thể khiến người bệnh tử vong do các biến chứng bệnh. H3N2 là một biến chứng phổ biến của virus cúm A, có thể lây bệnh trên cả lợn, người và chim hay gia cầm. Nguy hiểm hơn trong quá trình lây nhiễm nó có thể biến đổi thành nhiều chủng và dạng khác nhau.
Theo ghi nhận các ca bệnh cúm A H3N2 ngày càng diễn ra phổ biến nhất là trong thời điểm giao mùa như mùa thu và mùa đông. Loại virus này có khả năng lây lan khá nhanh, phần lớn là lây nhiễm trực tiếp qua đường hô hấp. Cúm A H3N2 có thời gian ủ bệnh không quá lâu chỉ khoảng 2 ngày, sau đó người bệnh dần có những triệu chứng tương tự bệnh cúm thông thường. Điển hình như hắt hơi, ho, sổ mũi, sốt,… Cũng vì lý do này nhiều người thường không để ý mà chỉ mua thuốc về tự uống. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến các biến chứng nguy hiểm của H3N2.
Cúm A/H5N1
Cúm H5N1 hay cúm gia cầm là một dạng đặc biệt khác của cúm A. Nó còn có tên gọi khác là cúm gia cầm bởi virus gây bệnh sẽ ký sinh trong tế bào ruột của các loại chim, gia cầm như vịt, gà. Nhắc đến cúm gia cầm H5N1, tính từ năm 1997 có rất nhiều các đợt dịch bùng phát, giết chết hàng triệu gia cầm của các hộ chăn nuôi. Không chỉ vậy virus gây bệnh còn có thể tự thay đổi và gây ra các đại dịch trên toàn cầu. Theo cảnh báo của tổ chức Y tế thế giới WHO, H5N1 đang ngày càng gia tăng với nhiều tổn hại nghiêm trọng cho cả sức khỏe và nền kinh tế toàn cầu.
Cúm A H5N1 lây nhiễm qua người khi có sự tiếp xúc với bất kỳ bộ phận nào của gia súc, gia cầm. Trong đó bao gồm cả lông và phân. Quá trình lây nhiễm cũng có thể thông qua tiếp xúc giữa người với người, gián tiếp chạm vào đồ vật dính phân của gia cầm hoặc giết mổ, vận chuyển hay ăn thịt các loại gia cầm bị bệnh,…
Cúm A/H7N9
Cúm H7N9 là một chủng khác của virus cúm A, được tìm thấy trên chim, gia cầm và thủy cầm. Điểm đặc biệt của loại cúm này là thường không biểu hiện trên gia cầm nên rất khó để phát hiện đồng thời khả năng lây nhiễm tương đối cao.
Cúm A H7N9 cũng được nhận định là chủng cúm đặc biệt nguy hiểm và tiềm ẩn nguy cơ bùng phát cao. Thời gian ủ bệnh của H7N9 khoảng 1 đến 4 ngày, lây bệnh trước khi có triệu chứng từ 1, 2 ngày và sau 3 đến 5 ngày khi đã có biểu hiện. Chủng cúm A H7N9 có thể lây nhiễm qua nhiều nguồn, chúng có thể tồn tại trong thịt và trứng của gia cầm, thủy cầm mắc bệnh. Do đó nếu ăn phải đồ chưa được nấu chính hoặc không may chạm phải chất thải của chúng, khả năng nhiễm bệnh tương đối cao.
Bệnh cúm A có nguy hiểm không? Biến chứng cúm A
Cúm A vốn không nguy hiểm nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Điều gây nguy hiểm cho người bệnh là những biến chứng có thể xảy ra sau khi bị bệnh. Như đã chia sẻ: Trẻ nhỏ, người lớn tuổi, phụ nữ mang bầu và những người có bệnh nền là những đối tượng dễ mắc cúm A nhất. Phần lớn họ đều có sức đề kháng không cao, vốn có bất thường về sức khỏe nên rất khó để chống lại sự tấn công của virus.
Nói đến biến chứng của cúm A, người bệnh phải đối mặt với rất nhiều vấn đề như: Suy hô hấp, viêm phổi, viêm tai giữa, viêm màng não, viêm phế quản, nhiễm khuẩn thứ phát, hen suyễn, tiêu chảy, viêm phổi, các vấn đề về tim mạch,… Đa phần các biến chứng đều đặc biệt nguy hiểm nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Thậm chí nó có thể ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng của bệnh nhân.
Cách chẩn đoán cúm A
Dù có những biểu hiện không quá khác biệt so với bệnh cúm thông thường, song với sự tiến bộ của y học hiện có rất nhiều phương pháp chẩn đoán cúm A. Phổ biến nhất là xét nghiệm kháng nguyên, nuôi cấy virus, chẩn đoán huyết thanh, phản ứng chuỗi men RT-PCR và miễn dịch huỳnh quang. Chi tiết như sau:
RT-PCR
Là phương pháp chuẩn xác cho kết quả kiểm tra và phân loại virus cúm A. Phương pháp này cho kết quả tương đối chính xác trong thời gian từ 4 đến 6 tiếng.
Xét nghiệm nhanh (RIDTs)
RIDTs là phương pháp chẩn đoán cúm A cho kết quả khá nhanh chỉ mất khoảng 10 đến 15 phút. Tuy nhiên độ chính xác không cao bởi có nhiều trường hợp cho kết quả âm tính song người bệnh vẫn có thể bị cúm. Mặt khác độ chính xác của phương pháp này còn bị ảnh hưởng bởi chủng virus gây bệnh, độ tuổi và thời gian mắc bệnh.
Miễn dịch huỳnh quang
Miễn dịch huỳnh quang là phương pháp cũng được sử dụng khá phổ biến để xác định chủng cúm A. Thời gian kiểm tra mất khoảng vài tiếng đồng hồ song độ chính xác thấp hơn so với RT-PCR.
Phân lập virus
Phân lập virus không được coi là xét nghiệm sàng lọc tuy nhiên nó sẽ được thực hiện trong thời gian virus cúm hoạt động dựa trên các mẫu bệnh phẩm thu được. Tuy nhiên phân lập virus ít được thực hiện trên lâm sàng vì điều kiện thực hiện đòi hỏi phòng vi sinh tương đối hiện đại cùng nhiều thiết bị phụ trợ.
Xét nghiệm huyết thanh
Phương pháp này thường được sử dụng để phục vụ cho các công tác nghiên cứu. Do vậy nó không thường được ứng dụng để phát hiện và điều trị bệnh cho người mắc cúm A.
Nhìn chung hiện các chủng cúm A đang được nghiên cứu và chẩn đoán dựa trên nhiều phương pháp. Dĩ nhiên độ nhạy và đặc hiệu của từng xét nghiệm còn tùy thuộc vào mẫu bệnh phẩm, loại bệnh phẩm,… Ngoài ra việc chuẩn đoán bệnh cũng được đưa ra dựa trên cơ sở về dấu hiệu khởi phát lâm sàng, thông tin về dịch tễ học.
Cách điều trị bệnh cúm A
Phần lớn các bệnh nhân mắc cúm A có thể tự khỏi sau 7 đến 10 ngày nếu điều trị đúng cách. Vì là bệnh lý theo mùa với số lượng lớn các ca mắc nên hầu hết các bệnh nhân đều được chỉ định điều trị tại chỗ. Đồng thời chỉ những ca bệnh nặng có diễn biến phức tạp mới cần chữa trị tại bệnh viện, các cơ sở y tế. Vậy bị cúm A cần được điều trị như thế nào?
Cách chữa bệnh cúm A tại nhà
Với những ca bệnh cúm A thông thường, người bệnh hoàn toàn có thể tự chữa tại nhà để thuận tiện hơn cho bản thân, tránh tình trạng lây chéo. Cách chữa cúm A tại nhà khá đơn giản, chủ yếu tập chung vào nghỉ ngơi và nâng cao sức đề kháng.
- Đầu tiên người bệnh cần nghỉ ngơi nhiều nhất có thể.
- Khi bị cúm, sốt là dấu hiệu thường gặp, bạn chỉ cần uống thuốc hạ sốt theo đúng chỉ định của bác sĩ là được.
- Trong thời gian bị bệnh cần duy trì chế độ ăn uống phù hợp, bổ sung chất dinh dưỡng để nâng cao sức đề kháng. Lưu ý nên uống nhiều nước, không uống nước lạnh và ưu tiên đồ ăn dễ tiêu hóa.
- Tốt hơn hết khi bị ốm người bệnh nên hạn chế tắm, khi tắm nên dùng nước ấm. Đồ mặc cần chọn loại nhẹ nhàng, thông thoáng để giảm nhiệt độ cơ thể.
- Trong thời gian bị bệnh nên hạn chế ra ngoài, nếu có cần đeo khẩu trang để hạn chế tiếp xúc, lây bệnh cho nhiều người.
- Nếu sau 7 ngày các triệu chứng bệnh không có dấu hiệu thuyên giảm cần đến cơ sở y tế để được thăm khám, chữa trị tốt nhất.
Điều trị tại cơ sở y tế
Đối với các bệnh nhân có tiến triển nặng người nhà cần ngay lập tức đưa họ đến bệnh viện hoặc các cơ sở y tế để được kịp thời thăm khám, điều trị. Lưu ý: Tuyệt đối không tự dùng thuốc nếu không được chỉ định bởi bác sĩ.
Thường trẻ nhỏ bị cúm A (trên 1 tuổi) hoặc người lớn đều sẽ được sử dụng Tamiflu. Đây không phải là loại thuốc đặc trị cho cúm A mà chỉ giúp hỗ trợ điều trị. Thuốc được dùng trong khoảng 48 tiếng, thời gian điều trị có thể dao động từ 1 đến 3 ngày. Tuy nhiên các trường hợp biến chứng nặng sẽ được chỉ định thêm các loại thuốc kháng sinh khác.
Giải đáp các thắc mắc về cúm A
Dần bước vào thời gian giao mùa, các chủ đề về cúm A vẫn luôn nhận về rất nhiều sự chú ý từ phía mọi người. Theo đó việc hiểu rõ về bệnh, nguồn lây và cách chăm sóc, phòng bệnh sẽ giúp chúng ta có biện pháp chủ động bảo vệ bản thân và mọi người xung quanh. Theo dõi ngay những chia sẻ dưới đây để có thêm kiến thức phòng, chữa bệnh nhé!
Đã từng bị cúm A rồi có bị tái lại không?
Tất cả các chủng virus cúm nói chung hay cúm A nói riêng đều có khả năng tái nhiễm sau khi khỏi bệnh. Sở dĩ như vậy bởi sau khi bị bệnh khả năng miễn dịch của người bệnh đã bị ảnh hưởng phần nào. Do vậy ngay sau khi tiếp xúc với nguồn lây dù là chủng cũ hay chủng mới, bệnh nhân đều có thể bị mắc bệnh lại.
Ngoài ra các chủng virus gây cúm A luôn biến đổi theo thời gian. Đó là lý do có không ít các chủng cúm mới xuất hiện đe dọa tới sức khỏe thậm chí là tính mạng của người bệnh. Vì vậy dù đã bị hoặc chưa bị cúm A, bạn cần chú trọng bảo vệ bản thân bằng các biện pháp phòng tránh để không bị lây bệnh.
Mắc cúm A bao lâu thì khỏi bệnh?
Thời gian trung bình điều trị dứt điểm cúm A khoảng 1 tuần. Mốc thời gian này không cố định vì còn phụ thuộc vào độ tuổi, sức đề kháng, tình trạng sức khỏe, bệnh nền của bệnh nhân.
Có vắc xin phòng cúm A không?
Hiện tại Việt Nam và nhiều quốc gia trên thế giới đều đã có vắc xin phòng chống cúm A. Tại Việt Nam chúng ta, bạn có thể tham khảo: Vaxigrip Tetra (Pháp), Influvac Tetra (Hà Lan) và Ivacflu-S (Việt Nam). Lưu ý với từng độ tuổi và người lớn loại vắc xin sẽ có sự khác biệt.
Bạn đã biết cách phòng bệnh cúm A?
Để chủ động có các biện pháp bảo vệ bản thân và mọi người xung quanh dưới đây là một số cách phòng cúm A được Bộ Y Tế khuyến cáo. Cùng theo dõi và áp dụng ngay nhé!
- Chủ động vệ sinh cá nhân cẩn thận, rửa tay thường xuyên và đeo khẩu trang ngay khi ra ngoài. Trong thời điểm bùng dịch nên tránh những nơi công cộng có tập trung đông người.
- Nếu có xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ như ho, sốt, sổ mũi,… nên thăm khám tại các cơ sở ý tế để được chẩn đoán và điều trị dứt điểm. Đồng thời có các biện pháp hạn chế lây bệnh cho mọi người xung quanh.
- Định kỳ vệ sinh và sát khuẩn nơi ở, nơi làm việc.
- Duy trì thói quen ăn uống lành mạnh, đủ chất, tập thể dục, sinh hoạt phù hợp để nâng cao sức đề kháng.
- Tốt hơn hết nên chủ động tiêm vắc xin phòng cúm A nhất là những người có nguy cơ mắc bệnh cao, có bệnh nền.
Dù là một trong những bệnh lý thường gặp theo mùa song cúm A nếu không được điều trị đúng cách sẽ để lại nhiều ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe. Đặc biệt nguy hiểm cho trẻ nhỏ, người lớn tuổi và những bệnh nhân đang có bệnh nền. Trên đây là tất cả chia sẻ về cúm A cũng như nguyên nhân, các dạng cúm A và cách phòng ngừa. Mong rằng bài viết có thể giúp bạn hiểu hơn về bệnh cũng như có biện pháp bảo vệ tốt cho bản thân.
